Depresja u mężczyzn: główne fakty

Czym jest depresja?

Każdemu z nas trafiają się w życiu chwile smutku i przygnębienia.  Kiedy jednak takie uczucia ciągną się przez dłuższy okres czasu, lub stają się szczególnie silne, nie potrafimy się od nich uwolnić samodzielnie.  Mamy wtedy do czynienia z chorobą depresyjną.

Jakie są oznaki depresji?

Ludzie cierpiący na depresję zazwyczaj czują się nieszczęśliwi, a uczucie to nie mija, może się nawet pogarszać o jakiejś określonej porze dnia, często z samego rana.  Zanika radość życia, pogarsza się koncentracja, rośnie poczucie winy nawet z powodu spraw, które nas zupełnie nie dotyczą, pojawia się pesymizm, a nawet myśli samobójcze.  Objawy fizyczne depresji to trudności z zasypianiem, budzenie się w ciągu nocy, wczesne budzenie się z rana, utrata zainteresowania seksem, brak apetytu i chudnięcie.

Czy depresja u mężczyzn przebiega inaczej?

Nie ma obecnie bezspornych dowódow wskazujących na całkowicie odmienny rodzaj ‘męskiej depresji’.  Jednakże mężczyźni mają większe skłonności do rywalizacji i są bardziej nastawieni na zdobywanie władzy i odnoszenie sukcesów, niż kobiety.  Nie lubią się przyznawać do poczucia słabości, lub poszukiwać pomocy u innych – uważają, że powinni polegać tylko na sobie.  Dlatego też rzadziej zwierzają się ze swoich uczuć rodzinie, przyjaciołom, czy lekarzowi, w związku z czym nie ubiegają się o pomoc, która jest im niezbędna.  Badania dowodzą, iż objawy takie jak poirytowanie, nagłe wybuchy gniewu, utrata panowania nad sobą, agresja i ryzykowne działania, występują częściej u mężczyzn, niż u kobiet.  Mężczyźni również częściej popełniają samobójstwo, niż kobiety.

Jak mężczyźni radzą sobie z depresją?

Mężczyźni częściej niż kobiety szukają pomocy w alkoholu lub narkotykach, co na dłuższą metę pogarsza tylko sytuację.  Alkohol może przyczynić się do problemów w pracy, nieodpowiedzialnych, nieprzyjemnych, a nawet niebezpiecznych zachowań.  Mężczyźni częściej również przedkładają pracę zawodową ponad związki osobiste, lub rodzinę, co często prowadzi do konfliktów.  Tego typu zachowania mogą przyczynić się do wystąpienia depresji.

Jak czynniki wiążą się z depresją u mężczyzn?

• Związki partnerskie

Badania wykazują, że najczęstszą przyczyną depresji u żonatych mężczyzn są problemy w małżeństwie, lub długotrwałym stałym związku.  Spory i kłótnie sprawiają mężczyznom fizyczny wręcz dyskomfort, trudniej jest im radzić sobie w takich sytuacjach niż kobietom i dlatego starają się unikać zadrażnień i trudnych sytuacji.  Kobiety będą w takich sytuacjach dążyć do rozmowy, mężczyźni natomiast będą jej unikać.  Kobieta poczuje się zlekceważona takim postępowaniem i będzie chciała porozmawiać na ten temat, co mężczyzna z kolei odbierze jako dokuczliwe zrzędzenie i tym bardziej będzie się uchylać, pogłębiając jeszcze bardziej poczucie lekceważenia u kobiety.  Takie błędne koło może doprowadzić do rozkładu związku.

• Seks

Depresja sprawia, że mężczyzna traci pozytywne nastawienie do seksu i własnego ciała, czasem całkowicie zarzucając seks.  Mimo to, ostanie badania wskazują, że mężczyźni cierpiący na depresję, uprawiają seks równie często, co przed chorobą, nie odczuwają jednak tej samej przyjemności.  W niektórych przypadkach odnotowuje się wzrost libido i częstotliwość stosunków seksualnych, prawdopodobnie jako sposób na poprawę nastroju.  Niektóre środki przeciwdepresyjne czasami prowadzą do spadku libido u niektórych mężczyzn.  Na szczęście, w miarę postępu leczenia zainteresowanie seksem wzrasta, zanikają kłopoty z erekcją i powraca satysfakcja.

• Impotencja

Problemy z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji mogą wywołać depresję, mimo iż zazwyczaj zaburzenia erekcji da się skutecznie wyleczyć.

• Ciąża i dzieci

Dopiero niedawno odkryto, że co dziesiąty mężczyzna przeżywa problemy psychologiczne, kiedy staje się ojcem.  Jest to dość naturalna reakcja, zważywszy fakt, iż ważne wydarzenia, nawet te pozytywne, takie jak przeprowadzka do nowego domu, mogą być przyczyną przygnębienia.  Przyjście na świat dzieci, bardziej niż jakiekolwiek inne wydarzenie, prowadzi do poważnych zmian.  Mężczyzna musi nagle poświęcić swój czas na opiekę nad świeżo upieczoną mamą, czasem również dziećmi, co oczywiście prowadzi do zmęczenia, i nie może poświęcać pracy tyle samo czasu, co przedtem.  Poród i pierwsze miesiące macierzyństwa często zniechęcają kobietę do seksu, głównie przez zwykłe fizyczne wyczerpanie, co jednak mężczyzna często bierze do siebie i odbiera jako odrzucenie.  Trudno mu się również pogodzić z faktem, że zszedł na drugi plan w uczuciach kobiety.  Mężczyzna, który niedawno został ojcem, będzie bardziej podatny na depresję, jeśli jego partnerka również cierpi na depresje, jeśli pożycie im się nie układa, lub jeśli jest bezrobotny.

• Brak pracy

Bezczynność zawodowa, bez względu na przyczynę, może wywołać duży stres.  Według ostatnich badań wśród bezrobotnych co siódmy mężczyzna zapada na depresję w ciągu sześciu miesięcy od momentu utraty zatrudnienia.

• Przejście na emeryturę

Osiągnięcie wieku emerytalnego i przejście w stan spoczynku zawodowego może być dla mężczyzn szczególnie trudne, zwłaszcza gdy partnerka nadal pracuje.  Trudno im się przystosować do nowego rytmu dnia i utraty kontaktu z kolegami.

• Temperament

Depresja częściej występuje u ludzi nieśmiałych, którzy mają kłopoty ze znalezieniem nowej posady, lub którzy nie pozostają w stałym związku.  Depresja tym bardziej utrudnia znalezienie następnego zatrudnienia.

• Depresja u gejów

Na ogół poziom depresji wśród homoseksualistów jest taki sam, jak wśród heteroseksualistów z wyjątkiem okresu dorastania i wczesnej młodości, co wiąże się prawdopodobnie ze stresem związanym z uświadomieniem sobie własnej orientacji i ujawnieniem jej przed innymi (coming out).

• Samobójstwo

Prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa jest trzykrotnie wyższe wśród mężczyzn, niż wśród kobiet.  Ryzyko samobójstwa jest najwyższe wśród mężczyzn samotnych na skutek separacji, rozwodu, wdowieństwa, oraz wśród nadużywających alkoholu.  W ostatnich kilku latach obserwuje się wzrost samobójstw wśród mężczyzn, zwłaszcza w grupach wiekowych 16-24 i 39-54.  Nie odkryto jak dotąd przyczyny tych tendencji.

• Przemoc

Niektóre badania wskazują na większą częstotliwość występowania depresji wśród mężczyzn, którzy dopuszczają się przestępstw o znamionach przemocy.  Nie wiadomo tylko, czy przemoc występuje na tle depresji, czy wynika raczej z trybu życia.      

Dostępna pomoc

Jak pomóc sobie samemu

Jeśli przytrafiło ci się coś, co w sposób szczególnie poważny zakłóciło twoje życie, porozmawiaj  z kimś o tym, co czujesz.  Zachowaj aktywność fizyczną - nawet zwykły spacer pomoże ci zachować aktywność ruchową i lepiej spać.  Dbaj o swoją dietę i pamiętaj, żeby jeść dużo warzyw i owoców.  Unikaj alkoholu i narkotyków, gdyż na dłuższą metę pogłębiają tylko depresję.  Wypróbuj różne techniki relaksacyjne, takie jak joga, masaże terapia zapachowa.  Staraj się co najmniej raz w tygodniu zrobić coś, co naprawdę lubisz.  Zastanów się również nad swoim stylem życia – wiele osób, które cierpią na depresję są perfekcjonistami i zazwyczaj stawiają sobie zbyt wysokie wymagania.  Określ sobie bardziej realne cele i zredukuj obowiązki służbowe. Wyjedź na kilka dni – oderwanie się na kilka dni od normalnej rutyny dobrze ci zrobi.  Spróbuj pogłębić swoją wiedzę na temat depresji – w książkach i na stronach internetowych znajdziesz porady i wskazówki na temat tego, jak sobie radzić z depresją, i pomogą twoim bliskim zrozumieć twoje problemy.  

Zmiana perspektywy

Warto również pamiętać, że depresja to rezultat zmian w reakcjach chemicznych zachodzących w mózgu, jak również nieunikniona cena życia w ciężkich czasach współczesnych.  Depresja nie jest oznaką słabości, lub braku męskości i da się ją leczyć – zarówno terapie słowne jak i środki farmakologiczne pomogą ci z tego wyjść.

Pomoc specjalistyczna

Aby otrzymać pomoc specjalistyczną najlepiej zacząć od wizyty u lekarza pierwszego kontaktu (GP), który omówi z tobą rodzaje dostępnej pomocy, jak również obowiązujące zasady poufności.  Mężczyźni często martwią się, że szczegóły dotyczące ich choroby mogą znaleźć się w raportach lekarskich i w ten sposób pozbawić ich szansy na awans.  Należy pamiętać, że w Wielkiej Brytanii pracodawca nie ma prawa zwolnić lub nie zatrudnić pracownika wyłącznie na podstawie diagnozy lekarskiej.  Pracodawcy wolno brać pod uwagę jedynie fakt, czy warunki zdrowia pracownika pozwolą mu wykonywać obowiązki zawodowe.  Nawet jeśli zdrowie pracownika w pewnym stopniu wpływa na jego zdolność do pracy, w ramach ustawy przeciwko dyskryminacji osób niepełnosprawnych pracodawca jest zobowiązany tak dostosować warunki pracy, aby zapewnić osobie niepełnosprawnej – dotyczy to również osób cierpiących na depresję – właściwe wsparcie i pomoc, a nie zwolnienie.

Czasem depresja jest wynikiem choroby fizycznej, stąd dokładne badanie lekarskie jest niezbędne.  Lekarz może zalecić psychoterapię. Warto również skontaktować się z organizacją Samarytan.

Tłumaczyła: Joanna Carro