سوگواری

درباره اين بروشور

اين بروشور براي هر كسي كه در سوگ از دست دادن عزيزي است و يا دوستان و نزديكان آن ها و هركسي كه مايل است در این باره بيشتر بداند قابل استفاده است.

در اين بروشور شما اطلاعاتي راجع به موارد زير دست مي يابيد :

•   چگونه مردم به طور طبيعي بعد از فقدان كسي سوگواري مي كنند.
• سوگ حل نشده (unresolved)
• محل هايي براي دريافت كمك
• ساير منابع اطلاعات
•  چگونه دوستان و خانواده مي توانند كمك كنند.

مقدمه:

سوگواري يك تجربه استرس زا ولي شايع میباشد. دير يا زود بسياري از ما غم از دست دادن يك عزيز را تجربه مي كنيم. ما در زندگي روزمره كمتر به مرگ فكر مي كنيم يا از آن صحبت مي كنيم ، شايد بدین دليل كه كمتر از پدربزرگ و مادر بزرگ هايمان با آن مواجه مي شويم. براي آن ها مرگ يك خواهر يا برادر ، دوست يا اقوام يك تجربه متداول بچگي يا نوجواني شان بود. امروزه براي ما اين فقنددان ها در سنين بالاتري اتفاق مي افتد. بنابراين ما شانس چنداني براي يادگيري در مورد سوگواری، چگونگی آن، چه كارهايي بهتر است انجام شود، چه چيز طبيعي است يا چگونه آن را قبول كنيم ، اريم. علي رغم تمام اين ها در نهايت ما بايد با غم از دست دادن يك عزيز كنار بياييم.

سوگواری:

ما به دنبال هر فقداني سوگواري مي كنيم اما اين مسئله بعد از دست دادن يك عزيز بسيار مهم تر است.ما غالباً براي كسي كه مدت ها مي شناخته ايم سوگواري مي كنيم. هر چند مردم به دنبال مرده زايي يا سقط جنين يا از دست دادن نوزادان يا بچه هاي كوچك نیز به همان شيوه سوگواري كرده و نياز به همانگونه مراقبت و توجه دارند.

در ساعات و روزهاي اوليه به دنبال مرگ يك فاميل يا دوست نزدیک بيشتر افراد دچار بهت و شوك شده چنانكه نمي توانند آنچه را که اتفاق افتاده باور كنند. اين قضيه حتي در مواردي كه مرگ قابل انتظار هم بوده ممكن است پيش آيد.

اين احساس كرختي يا بي حسي مي تواند به نحوی در انجام تداركات مربوطه مثل تماس گرفتن با اقوام و برنامه ريزي مراسم تدفین كمك كننده باشد. از سویی دیگر اين حس غير واقعي اگر به درازا بكشد مي تواند مشكل ساز باشد. ديدن جسد فرد مرده براي برخي مي تواند قدم بزرگي در فائق آمدن براين مرحله باشد.

براي بسیاری نيز مراسم تدفین و یادبود به قبول تدريجي واقعيت كمك مي كند. ديدن جسد يا شركت در مراسم تدفین اگر چه ممكن است سخت و دشوار باشد ولي از طرفي شيوه ایی برای وداع با عزيز از دست رفته است. برخي اين مراسم را خيلي دردناك يافته و ممكن است از آن اجتناب كنند. هرچند اين خود مي تواند باعث حسرت و پشيماني عميق در آينده شود.

ولی اين بي حسي به زودي رنگ باخته و يك حس وحشتناك بي قراري، دلتنگي شديد و جستجو براي عزيز از دست رفته جايگزين مي شود. فرد سوگوار تمايل شديد براي يافتن عزيز از دست رفته   احساس  میکند هر چند كه بوضوح غير ممكن است. اين امر باعث اختلال در استراحت و تمركز شده و خواب مناسب را نیز ممكن است دشوار سازد. روياهاي درحين خواب مي توانند خيلي ناراحت كننده باشند.

برخي احساس مي كنند كه هر جا كه مي روند عزيز از دست رفته شان را ’مي بينند’، در خيابان، پارك، خانه و هرجا با هم اوقاتي را گذرانده اند. برخي در اين مرحله دچار احساس خشم شده كه مي تواند نسبت به پزشــكان و پرستـــاراني كه جلوي مرگ را نگرفته اند، يا نسبت به دوستان و اقوامي كه به اندازة كافي اقدامي انجام نداده اند و يا حتي نسبت به خود عزيز از دست رفته به خاطر مردن و تنها گذاشتن آنها باشد.

احساس شايع ديگر حس گناه و تقصير است. مردم در ذهـــن خود تـــمـــام آنچه را كه مي خواسته اند كه بگويند يا انجام بدهند مرور مي كنند.  حتي شايد به چيزهايي فكر كنند كه شاید اگر طور ديگري انجام داده بودند ممكن بود مانع مرگ عزیز از دست رفته شود. البته مرگ معمولا وراي كنترل آدمی بوده و شاید لازم شود فرد سوگوار را نسبت بدین واقعیت يادآوري نمود. برخي وقتی عزيزشان به دنبال یک بيماي دردناك يا سخت فوت میکند احساس رهايي يا خلاص شدن میکنند که به نوبه خود ممکنست منجر به احساس گناه شود. اين احساس راحتي و خلاصی طبيعي ، قابل فهم و شايع است.

اين وضعيت بي قراري دو هفته اول پس از مرگ شديـدتر بوده ولي بزودي با اوقاتي از غم ، افسردگي ، خلوت گزيني و سكوت جايگزين مي شود. اين تغييرات ناگهاني در احساسات مي تواند باعث سردرگمي دوستان و اقوام شود ولي به هرحال بخشي از روند طبيعي سوگواري است.

اگرچه بي قراري كاهش مي یابد، دوران افسردگي ( از نظر دفعات) بيشتر و طی چهار تا شش هفته بعد به حداكثر خود مي رسند. تشدید سوگ و اندوه هر زماني ممكن است رخ دهد و معمولاً با ديدن افراد ، مكان ها يا چيزهايي كه خاطرات عزيز از دست رفته را زنده مي كنند شعله ور مي شوند.

وقتي فرد سوگوار به طور ناگهاني و بدون هيچ دليلي به گريه مي افتد برخي در درك آن دچار مشكل بوده يا احساس شرم ميکنند. شايد در اين مرحله بهتر باشد از افرادي كه در درك سوگ مشكل داشته يا سوگوار نيستند اجتناب نمود. هرچند اجتناب از دیگران به نوبه خود مي تواند در آينده مشكل ساز شود و معمولاٌ بهتر است بعد از یکی دو هفته یا کمی بیشتر به فعاليت هاي معمول بازگشت.

در اين مرحله ديگران ممكن است فكر كنند كه فرد سوگوار مدت هاي مديدي بدون انجام دادن كاري نشسته است. در واقع فرد سوگوار در حال فكر كردن به عزيز از دست رفته است و بارها و بارها اوقات خوب و بدي را كه با هم داشته اند مرور مي كند. اين یک مرحله آرام ولي اساسي در قبول مرگ عزیز از دست رفته است.

با گذشت زمان درد و اندوه عميق اوليه به تدريج كمرنگ تر مي شود. از افسردگي كاسته شده و مي توان به ساير چيزها فكر كرد و حتي به آينده نظر داشت. هر چند، احساس از دست دادن قسمتي از وجود فرد هرگز كاملاً از بين نمي رود. زوج هاي بیوه شده با ديدن زوج هاي دیگر با هم و تصاوير خانواده های شاد در رسانه ها ، دائماً‌ تنها شدن خود را يادآور مي شوند. بعد از مدتي مي توان دوباره وجود خود را به تمامي حس نمود حتي اگرچه قسمتي از آن از دست رفته است. علي رغم آن حتي سال ها بعد شما ممكن است خود را در حال صحبت كردن گويي كه عزيز از دست رفته هنوز با شماست بيابيد.

اين مراحل سوگواري غالباً با هم تداخل داشته و به صور گوناگون در افراد مختلف تظاهر مي كنند. اكثر افراد ‌طي یک یا دو سال سوگ را پشت سر مي گذارند. مرحله نهايی سوگ (Letting–go) عزيز از دست رفته و شروع زندگي ديگر است. افسردگي كاملاً از بين رفته، خواب بهتر شده و انرژي به حد طبيعي بر مي گردد. احساسات جنسي ممكن است براي مدتي از بين رفته باشند ولي در اين مرحله بازگشته و اين كاملاً طبيعي بوده و دليلي براي شرمساري نيست.

علي رغم تمام اين ها، هيچ رويه ’استانداردي’ براي سوگ وجود ندارد. ما همه افراد مستقلي هستيم و رويه هاي خاص خود را براي سوگواری داريم.

به علاوه مردم فرهنگ هاي مختلف با مرگ با روش هاي خاص خود كنار مي آيند. طي قرن ها، مردم نقاط مختلف جهان مراسم خاص خود را براي سوگ در پيش گرفته اند.

در برخي جوامع مرگ به عنوان يكي از مراحل سيكل دائم مرگ و زندگي در نظر گرفته مي شود نه آنكه يك نقطة پايان باشد. آداب و مراسم سوگواري و عزاداري مي تواند خيلي عمومي و نمايشي و يا خصوصي و آرام باشد. در بعضي فرهنگ ها مدت سوگواري ثابت است. احساسات مردم سوگوار در فرهنگ هاي مختلف ممكن است مشابه بوده ولي طرز بيان آن ها خيلي متفاوت است.

كودكان و نوجوانان :

بچه ها ممكن است معني مرگ را تا زماني كه سه یا چهار ساله نشده اند متوجه نشوند ولي فقدان نزديكان را به همان شيوه بزرگسالان احساس مي كنند. آشكار است كه بچه ها حتي از شيرخوارگي سوگواری كرده و دچار آشفتگی و استرس زياد مي شوند.

اگرچه بچه ها نسبت به بزرگسالان تجربه متفاوتي از زمان دارند و ممكن است از مراحل سوگ خيلي سريع گذر كنند، در سال هاي ابتدائي  مدرسه، بچه ها ممكن است براي مرگ نزديكان احساس مسئوليت كنند و بنابراين نياز به آرامش و دلگرمي داشته باشند. نوجوانان ممكن است از ترس افزودن به غم و اندوه بزرگسالان و اطرافيانشان از سوگ خود سخن نگويند. وقتي عضوي از خانواده فوت مي كند سوگ كودكان و نوجوانان و نياز آن ها به سوگواري نبايد ناديده گرفته شود، آن ها بايد بطور مثال در مراسم دفن شركت داده شوند.

سوگ ناشی‌ از خودکشی‌:

کنار آمدن با غم سوگ ناشی‌ از خودکشی‌ افراد، ممکن است مشگل تر از  غم فراق ناشی‌ از مرگ طبیعی باشد. در این شرایط ممکن است که شما دچار احساسات دوگانه ائ‌ نسبت به فرد خودکشی‌ کرده شوید.

احساسات شما میتواند شامل:

• خشم نسبت به فرد خودکشی‌ کرده.
• طرد شدگی.
• سردرگمی؛ که چرا فرد خود را کشت.
• گناه؛ که چرا متوجه مشگل آنها نشدید و یا چرا جلوی آنها رو نگرفتید.
• نگران؛ که آیا آنها هنگام مرگ زجر کشیدند.
• خوشحالی‌؛ که آنها دیگر زجر نمیکشند.
• راحتی‌؛ که دیگر نیاز به مراقبت از آنها ندارید.
• سر افکندگی در مورد خودکشی‌ آنها.
• بی‌ میلی که در مورد آنها صحبت کنید.
• نگران در مورد پدید آمدن افکار خودکشی‌ در خودتان. منزوی شدن.

معمولا صحبت با افرادی که نزدیکانشان را در اثر خودکشی‌ از دست داده‌اند میتواند کمک کننده باشد.

معمولا پس مورد مرگ‌های غیر قابل پیش بینی‌ مثل خودکشی‌، جسد مورد کالبد شکافی قرار می‌گیرد. اگر شما در مورد علل و عوامل خودکشی‌ نزدیکانتان قانع نشدید و یا نیازمند توضیحات کامل تری

هستید، میتوانید درخواست تشکیل دادگاه پزشک قانونی نمائید. اگر توانائی حضور در دادگاه را ندارید، میتوانید درخواست کنید که گزارش کتبی‌ دادگاه به طور رایگان برای شما ارسال شود. 

دوستان و اقوام چگونه میتوانند کمک کنند؟

•  شما مي توانيد با گذراندن وقت در نزد افراد سوگوار به آن ها كمك كنيد. ايشان بيش از سخنان دلداری دهنده، نياز دارند كه بدانند شما در اين دوران پر غم و درد در كنارشان خواهيد بود. وقتي كه هیچ كلامی نمي تواند آنها را آرام كند، دست انداختن دلسوزانه به گردنشان مي تواند نشانه همدردي و پشتيباني شما باشد.
•  اهميت دارد كه افراد سوگوار اگر بخواهند، بتوانند  گريه كنند يا در مورد غم و اندوه شان سخن بگويند بدون آن كه كسي به آنها بگويد قوي باش و خود را جمع کن. به وقت خود آن ها با سوگ خود كنار مي آيند ولي ابتدا نياز دارند تا صحبت كرده يا گريه كنند.
•  وقتي فرد سوگوار درباره چيزهايي بارها و بارها سخن مي گويد ، برخي در درك آن دچار مشكل مي شوند ، در حالي كه اين قسمتي از روند گذار از سوگ است و بايد تشويق شود. اگر شما نمي دانيد چه بگوييد يا نمي دانيد كه آيا اصلاً در موردش صحبت كنيد يا خير ، بهتر است كه صادق بوده و این را بيان كنيد. اين فرصتي به فرد سوگوار مي دهد تا به شما بگويد چه مي خواهد. مردم غالباً از ترس ناراحت كردن ديگران نام فرد مرده را به زبان نمي آورند. در حالي كه اين ممكن است باعث شود فرد سوگوار فكر كند ديگران فقدان آن ها را فراموش كرده اند و  تنهايي و انزوا را نیز به غم سوگواري شان بيفزايد.
•  به ياد داشته باشيد كه ايام شادي و سالگرد ها (و نه تنها سال مرگ، بلكه سالگرد تولد و ازدواج) هم به طور خاص غمناك هستند. دوستان و اقوام مي توانند سعي خود را كرده و در این ایام در كنار فرد سوگوار باشند.
•  كمك هاي عملي در نظافت ، خريد يا مراقبت از بچه ها مي تواند از غصه تنهايي بكاهد. زوج هاي سوگوار مسن ممكن است در كارهاي روزمره خانه كه قبلاً فرد از دست رفته انجام مي داده است مثل پرداخت قبض آب و برق، آشپزي، كارهاي خانه و سرويس خودرو نياز به كمك داشته باشند.
•  مهم است كه به افراد سوگوار فرصت كافي براي سوگواري داده شود. برخي به زمان كمتر و برخي به زمان بيشتر نياز دارند. بنابراين انتظار بيش از اندازه از دوستان يا نزديكان سوگوارتان نداشته باشيد، آنها نياز به فرصت براي سوگواري مناسب دارند و اين مانع مشكلات در آينده خواهد شود.

سوگ حل نشده:

كساني هستند كه به نظر مي رسند اصلاً سوگواري نمي كنند. در مراسم تدفين گريه نمي كنند ، از صحبت در مورد فقدان خود امتناع مي كنند و به طور چشم گيري سريعاً به زندگي عادي خود بر مي گردند. اين روش طبيعي ايشان در كنار آمدن با فقدانشان است و هيچ مشكلي هم پيش نمي آيد. ولي عده اي ممكن است دچار علائم فيزيكي عجيب يا دوره هاي مكرر افسردگي طي سال هاي بعد بشوند. برخي فرصتي براي سوگواري مناسب نداشته اند. نياز شديد براي مراقبت از خانواده يا امورات شغلي مي تواند به معني عدم وقت كافي براي سوگواري باشد.

گاهي اوقات مشكل در اين است كه فقدان به عنوان يك فقدان نيازمند به سوگواري کامل انگاشته نمي شود. اين مسئله غالباً و البته نه هميشه براي كساني كه دچار سقط جنين شده يا نوزاد مرده به دنيا آورده اند اتفاق مي افتد. ایشان هم ممكن است دوره هاي مكرر افسردگي را در پي داشته باشند.

برخي ممكن است سوگواري را آغاز نمايند ولي در آن گيرکرده یا در جا بزنند. احساس اوليه شوك و ناباوري تا مدت ها ادامه مي يابد. سال ها ممكن است بگذرد و فرد سوگوار هنوز نتواند باور كند كه عزيزش فوت كرده است. برخي شايد نتوانند به چيز ديگري فكر كنند ، گاهي اتاق فرد فوت شده را تبديل به نوعي معبد براي خاطره هايشان مي كند.

ندرتاً‌ افسردگي پيش آمده با سوگواري ممكن است به قدري شدت يابد كه فرد سوگوار از خوردن و آشاميدن امتناع كرده و به فكر خودكشي بیفتد.

كمك از جانب پزشك شما:

•  گاهاً ممكن است بي خوابي در شب به حدی ادامه يابد كه به يك مشكل جدی تبديل شود. در اين صورت پزشك ممكن است براي چند روزي قرص خواب تجويز كند.
•  اگر افسردگي بدتر شود، اشتهاء، انرژي و خواب را تحت تأثير قرار دهد، داروهاي ضد افسردگي مي توانند مفيد باشند، بروشور ما درباره داروهاي ضد افسردگي را جهت اطلاعات بيشتر ببينيد. اگر افسردگي هم چنان بهبود نيابد، پزشك خانواده شما (GP) ممكن است شما را به روانپزشك ارجاع دهد.
•  اگر كسي نتواند از سوگواری    گذر کرده و  خلاص شود ، مي توان كمك هايی را از طريق پزشك يا يكي از سازمان های داوطلب يا مذهبي ترتيب داد. براي برخي ملاقات و صحبت با كساني كه تجربه مشابهي داشته اند مي تواند كافي باشد. برخي ديگر براي مدتی نياز به روان درمانی يا مشاور سوگواری دارند چه در يك گروه خاص و يا به تنهايی.
•  سوگ دنياي ما را وارونه كرده و يكي از دردناك ترين تجربه هايي است كه ممكن است پشت سر بگذاريم. سوگ مي تواند عجيب، وحشتناك و غير قابل تحمل باشد. علي رغم اين ها، اين هم بخشي از زندگي است كه همه ما از آن گذر مي كنيم و معمولاً نياز به توجه پزشكي ندارد.
•  كساني كه با مشكل مواجه مي شوند، كمك نه تنها از جانب پزشكان بلكه از طریق سازمان هايی كه در ادامه ليست شده اند در دسترس است.

مراکز و سازمانهای حمايت کننده:

Bereavement Advice Centre

Helpline: 0800 634 9494

افراد سوگوار را از طريق يك شمارة تلفن رايگان در مورد مسائل عملي كمك مي نمايد. ارائه توصيه در موارد مرتبط با سوگ ازقبیل ثبت فوت و یافتن مسئول تدفين، وصيت نامه ماليات و مزایا (benefits)

Breathing Space Scotland

Helpline: 0800 83 85 87 (6pm -2am).

مشاوران با تجربه قابل دسترسی که به شما گوش می دهند و به كساني كه افسرده هستند يا نياز به صحبت دارند توصيه و اطلاعات ارائه می كنند.

Compassionate Friends

Helpline: 0845 123 2304; email: info@tcf.org.uk

سازماني از والدين سوگوار و خانواده شان كه به ديگران بعد از مرگ فرزندشان حمايت و پشتيباني مدارك ارائه مي دهند. اين خط تلفن هر وقت كه شما نياز به صحبت با كسي داريد هميشه توسط يك پدر يا مادر سوگوار پاسخ داده مي شود كه تمايل به گوش دادن به شما دارد. شما مي توانيد با پست        helpline@tcf.org.uk الکترونیک نیز تماس حاصل نمائید.

Child Bereavement

يك خيرية مالي كه به خانواده هاي سوگوار و متخصصاني كه از آنها مراقبت مي كنند، كمك مي كند.  : 01494 446648. شمارة كمك و اطلاعات

مرکزی براي ارتقاء سلامت افراد سوگوار است و افراد سوگوار را در درك سوگ شان و كنار آمدن با آن كمك مي كند. ارائه حمايت و مشاوره و اطلاعات ، توصيه و آموزش.

ارائه خدمات و پشتیبانی رایگان برای افراد سوگوار.

بنیاد خیریه ای برای پیشگیری از مرگ شیرخواران و گسترش بهداشت کودک. این بنیاد خدمات پشتیبانی و اطلاعات در ارتباط با مرگ شیرخواران و مرگ گهواره و پیشگیری از موقعیت های خطرناک فراهم می کند.

انجمن خیریه ملی که توسط والدینی سوگوار بنا شده تا کسانی را که در سوگ از دست دادن طفلی نشسته اند حمایت کند.

یک سازمان ملی که کسانی را که دچار پریشانی بوده و مستاصل هستند و احساس خودکشی داشته و نیاز به صحبت با کسی دارند را حمایت میکند. تلفن شعبه محلی در فهرست راهنمای تلفن موجود است. همچنین سرویس پست   الکترونیک آن طی 24 ساعت پاسخ میدهد. 

Widowed and Young

سازمانی برای کسانی که در جوانی بیوه شده اند. این سازمان گروه حمایت داشته و سایت اینترنتی آن  دارد. link با سایت های مربوطه دیگر