ΔΕΠΥ σε ενήλικες

ADHD in adults

Below is a Greek translation of our information resource on ADHD in adults. You can also view our other Greek translations.

Αποποίηση ευθυνών

Πριν διαβάσετε αυτό το κείμενο, ανατρέξτε στη δήλωση αποποίησης ευθύνης.

Οι πληροφορίες αυτές απευθύνονται σε ενήλικες με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), ενήλικες που πιστεύουν ότι ενδεχομένως πάσχουν από ΔΕΠΥ, καθώς και σε άτομα που τους γνωρίζουν και τους υποστηρίζουν.

Εξετάζεται:

  • Τι είναι η ΔΕΠΥ
  • τις δυσκολίες και τα δυνατά σημεία που μπορεί να έχουν τα άτομα με ΔΕΠΥ
  • τις αιτίες της ΔΕΠΥ
  • πώς να ζητήσετε βοήθεια και θεραπεία εάν δυσκολεύεστε
  • πώς να στηρίξετε τον εαυτό σας ή κάποιον που εσείς γνωρίζετε.

Τι είναι η ΔΕΠΥ;

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια διάγνωση που δίνεται σε άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με:

  • διάσπαση προσοχής – δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν
  • υπερκινητικότητα – αισθάνονται ανήσυχοι και δυσκολεύονται να παραμείνουν ακίνητοι
  • παρορμητικότητα – λένε ή κάνουν πράγματα χωρίς να σκέφτονται πρώτα τις συνέπειες.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτές τις προκλήσεις κάποια στιγμή στη ζωή τους ή σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Για παράδειγμα, εάν κάποιος δεν κοιμήθηκε καλά το προηγούμενο βράδυ, είναι πιθανό να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί την επόμενη μέρα.

Ωστόσο, για τα άτομα με ΔΕΠΥ, αυτές οι προκλήσεις εμφανίζονται συνήθως στην παιδική ηλικία και για τους περισσότερους συνεχίζουν να υπάρχουν καθώς μεγαλώνουν, αν και ενδέχεται να αλλάξουν ή να βελτιωθούν. Αυτές οι προκλήσεις θα επηρεάσουν επίσης ορισμένους σε πολλούς τομείς της ζωής τους.

«Για εμένα, η ανάγνωση ενός βιβλίου μπορεί να είναι σαν ένα γύρο πάνω σε καρουζέλ, όπου το βιβλίο το κρατά κάποιος μέσα στο πλήθος.  Οι εργασίες μπορεί να είναι σαν ένα ταξίδι με αυτοκίνητο, όπου ο ανυπόμονος εαυτός μου έχει τον έλεγχο των πεταλιών, αλλά ο περίεργος εαυτός μου κρατάει το τιμόνι.» Ένα άτομο με ΔΕΠΥ

Τι είδους πάθηση είναι η ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ είναι μια «νευροαναπτυξιακή διαταραχή». Πρόκειται για διαταραχές που ενδέχεται να επηρεάσουν πολλές διαφορετικές λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως τη μάθηση, την επικοινωνία, την κίνηση, τα συναισθήματα και την προσοχή.

Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές εμφανίζονται στην παιδική ηλικία και σε πολλά άτομα υπάρχουν καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να «θεραπευτούν». Αντί αυτού, τα άτομα με νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορούν να ωφεληθούν από την υποστήριξη και τις αλλαγές στο περιβάλλον τους.

Τα άτομα που έχουν μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή είναι περισσότερο πιθανό να έχουν και μία άλλη, όπως:

  • διαταραχή του φάσματος του αυτισμού
  • δυσκολίες συντονισμού
  • διαταραχές ομιλίας, γραπτού λόγου και επικοινωνίας
  • σύνδρομο Τουρέτ
  • δυσλεξία
  • δυσαριθμησία.

Εάν κάποιος πάσχει από ΔΕΠΥ που δεν έχει αναγνωριστεί ή αντιμετωπιστεί καταλλήλως, μπορεί η ψυχική και σωματική του ευεξία να επηρεαστεί αρνητικά από αυτό.

Τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά διαγιγνώσκονται με άλλες παθήσεις ψυχικής και σωματικής υγείας. Εξαιτίας αυτού καθίσταται δύσκολη η αναγνώριση της υποκείμενης ΔΕΠΥ.

Πόσο συχνό είναι το φαινόμενο της ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ επηρεάζει περίπου 3 έως 4 άτομα σε κάθε 100 ενήλικες. Τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό υπόβαθρο, αλλά η ΔΕΠΥ είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν:

  • αδέλφια ή στενό οικογενειακό μέλος με ΔΕΠΥ
  • επιληψία
  • άλλες νευροαναπτυξιακές παθήσεις, μαθησιακές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες
  • ψυχικές ασθένειες
  • ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών
  • εμπλοκή με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης
  • επίκτητη εγκεφαλική βλάβη
  • ανάγκη περίθαλψης

Ή που:

  • γεννήθηκαν πρόωρα
  • διαγνώστηκαν με αντιθετική προκλητική διαταραχή ή διαταραχή συμπεριφοράς ως παιδιά
  • θεωρούνταν ότι είχαν μια ψυχική ασθένεια, όπως άγχος ή κατάθλιψη, ως παιδιά.

Υπάρχει διαφορά φύλου στη ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ διαγιγνώσκεται πιο συχνά σε αγόρια παρά σε κορίτσια. Ωστόσο, σε ενήλικες, η διάγνωση της ΔΕΠΥ σε άντρες και γυναίκες είναι πιο ισότιμη. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι, ως παιδιά, τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας, τα οποία είναι πιο εμφανή.

Όσον αφορά τη διάγνωση, τα κορίτσια και οι γυναίκες είναι πιο πιθανό:

  • να έχουν μη διαγνωσμένη ΔΕΠΥ
  • να μην παραπέμπονται για αξιολόγηση ΔΕΠΥ
  • να λάβουν λανθασμένη διάγνωση άλλης πάθησης ψυχικής υγείας ή νευροαναπτυξιακής πάθησης.

Πώς μπορώ να καταλάβω εάν έχω ΔΕΠΥ;

Ακολουθεί μια λίστα με τα βασικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Για να διαγνωστεί κάποιος με ΔΕΠΥ, θα πρέπει τα συμπτώματα αυτά να προκαλούν σημαντικές δυσκολίες σε τουλάχιστον δύο τομείς της καθημερινής ζωής. Για παράδειγμα, στο σπίτι, στην εκπαίδευση ή την εργασία, στις σχέσεις και στη στέγαση.

Υπάρχουν πολλές άλλες εμπειρίες που αναφέρουν ότι έχουν τα άτομα με ΔΕΠΥ και ενδεχομένως να μην καλύπτονται εδώ. Έχουμε συμπεριλάβει παραδείγματα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ηλικιών, από νεαρά άτομα που βρίσκονται ακόμα στην εκπαίδευση έως άτομα στον εργασιακό χώρο.

Διάσπαση προσοχής
  • Έλλειψη προσοχής στη λεπτομέρεια
  • Διάπραξη λαθών στο σχολείο ή στην εργασία ή σε άλλες δραστηριότητες
  • Δυσκολία συγκέντρωσης σε εργασίες ή δραστηριότητες
  • Δυσκολία στην ακρόαση όταν τους μιλούν άμεσα
  • Μη τήρηση οδηγιών και αποτυχία στην ολοκλήρωση εργασιών, δουλειών του σπιτιού ή άλλων καθηκόντων
  • Δυσκολία στην οργάνωση εργασιών και δραστηριοτήτων
  • Αποφυγή ή αντιπάθεια εργασιών στις οποίες απαιτείται πνευματική προσπάθεια για μεγάλο χρονικό διάστημα (όπως σχολικές εργασίες, εργασίες για το σπίτι ή οικιακές δουλειές)
  • Απώλεια σημαντικών αντικειμένων (π.χ. σχολικά υλικά, μολύβια, βιβλία, εργαλεία, πορτοφόλια, κλειδιά, έγγραφα, γυαλιά, κινητά τηλέφωνα)
  • Εύκολη διάσπαση προσοχής
  • Προβλήματα μνήμης
Υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα
  • Νευρική κίνηση ή χτύπημα χεριών ή ποδιών, στριφογύρισμα στο κάθισμα
  • Αποχώρηση από τη θέση σας ενώ αναμένεται να παραμείνετε καθιστοί
  • Αίσθημα νευρικότητας και υπερβολικής ενέργειας
  • Δυσκολίες στο να παίζετε ή να συμμετέχετε ήσυχα σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες
  • Ομιλία σε υπερβολικό βαθμό
  • Παρορμητική απάντηση πριν την ολοκλήρωση μιας ερώτησης
  • Δυσκολία στο να περιμένετε τη σειρά σας
  • Διακοπή ή παρέμβαση στις συζητήσεις άλλων

Δεν είναι όλα αυτά τα συμπτώματα εμφανή στους άλλους. Τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά αναπτύσσουν τρόπους για να κρύβουν τα συμπτώματά τους και αυτό μπορεί να είναι πολύ εξαντλητικό και να επηρεάζει την ψυχική τους υγεία.

Δυνατά σημεία της ΔΕΠΥ

Μπορεί να είναι χρήσιμο να σκεφτόμαστε τη ΔΕΠΥ όχι μόνο ως έλλειμμα ή διαταραχή, αλλά ως μια «διαφοροποίηση». Ορισμένα άτομα θεωρούν κάποιες πτυχές της ΔΕΠΥ τους ως δυνατά σημεία σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή περιβάλλοντα:

  • Υπερσυγκέντρωση – Ορισμένα άτομα με ΔΕΠΥ διαπιστώνουν ότι μπορούν να «υπερσυγκεντρώνονται» σε πράγματα που τους ενδιαφέρουν. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι είναι γνώστες συγκεκριμένων θεμάτων ή είναι πολύ παραγωγικοί όταν αισθάνονται παρακινημένοι και παθιασμένοι με κάτι.
  • Αντίδραση σε μια κρίση – Άλλα άτομα με ΔΕΠΥ διαπιστώνουν ότι αποδίδουν καλύτερα σε μια κρίση, όταν η κατάσταση απαιτεί την πλήρη προσοχή τους.
  • Δημιουργικότητα – Η τάση να αποσπάται η προσοχή κάποιου μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος με ΔΕΠΥ εξερευνά εναλλακτικές και δημιουργικές προσεγγίσεις σε προβλήματα.

Ορισμένα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά προς όφελός τους. Άλλα άτομα ενδεχομένως να χρειάζονται υποστηρικτικές δομές για να αναπτύξουν αυτά τα δυνατά τους σημεία.

«Είχα βαρεθεί να μου λένε συνέχεια ότι είμαι άτακτος, αγενής, ότι πάντα διακόπτω. Και όχι ότι ήμουν πρόθυμος. Ήμουν ενθουσιώδης. Ήμουν ενθουσιασμένος. Μία καθηγήτρια που θυμάμαι στο λύκειο, η οποία ήταν φανταστική, έλεγε «Αγαπώ την προθυμία σου, αλλά περίμενε πέντε λεπτά. Με έκανε να νιώθω καλά.» Χαμίτ

Πώς μπορώ να καταλάβω εάν κάποιος που γνωρίζω έχει ΔΕΠΥ;

Οι φίλοι και η οικογένεια ενδεχομένως να παρατηρήσουν σημάδια ΔΕΠΥ σε κάποιον που γνωρίζουν. Ο Καναδικός Οργανισμός για τη ΔΕΠΥ [Canadian ADHD Resource Alliance (CADDRA)] έχει μια χρήσιμη λίστα που μπορεί να υποδεικνύει ότι κάποιος που γνωρίζετε έχει ΔΕΠΥ και δεν υποστηρίζεται:

  • Προβλήματα οργάνωσης. Για παράδειγμα, κακή διαχείριση χρόνου, χαμένα ραντεβού, συχνές καθυστερήσεις και ανολοκλήρωτα έργα
  • Ασταθής επαγγελματική ή ακαδημαϊκή απόδοση
  • Προβλήματα διαχείρισης θυμού
  • Οικογενειακά προβλήματα ή προβλήματα στον γάμο
  • Έλλειψη ρουτίνας. Για παράδειγμα, κακές συνήθειες ύπνου
  • Δυσκολία στη διαχείριση των οικονομικών
  • Εθιστικές συμπεριφορές, όπως χρήση ουσιών, καταναγκαστικές αγορές ή τζόγος
  • Συχνά ατυχήματα είτε λόγω απερισκεψίας είτε λόγω διάσπασης προσοχής
  • Προβλήματα με την οδήγηση, όπως πρόστιμα για υπερβολική ταχύτητα, σοβαρά ατυχήματα ή απώλεια της άδειας οδήγησης
  • Μείωση του φόρτου εργασίας ή δυσκολία ολοκλήρωσης εργασιών στην εκπαίδευση
  • Χαμηλή αυτοεκτίμηση ή χρόνια αίσθηση αποτυχίας.

Άτομα με στενούς συγγενείς που έχουν ΔΕΠΥ είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν ΔΕΠΥ και οι ίδιοι.

 «Όσο εκτιμώ το μυαλό μου, άλλο τόσο δυσκολεύομαι μαζί του. Η ισορροπία εδώ, για εμένα, είναι σημαντική. Μου πήρε χρόνια, αλλά μπορώ να αναγνωρίσω δυνατά σημεία στον εαυτό μου εξαιτίας του νευροτύπου μου. Δεν θα περιοριστώ στα «ελλείμματα». Η διαφορά μου είναι η εμπειρία ΜΟΥ να κατέχω.» Κλερ

Η ΔΕΠΥ γίνεται όλο και πιο συχνή;

Τα τελευταία χρόνια, οι υπηρεσίες ΔΕΠΥ στο ΗΒ έχουν παρατηρήσει αύξηση στον αριθμό των παραπεμπτικών. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι γι' αυτό, όπως:

  • η ευρύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας για τη ΔΕΠΥ,
  • η πανδημία COVID-19, η οποία σήμανε αλλαγή στα εργασιακά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Αυτό ενδεχομένως να έκανε πιο αισθητές τις συμπεριφορές που σχετίζονται με ΔΕΠΥ.

Το γεγονός ότι περισσότερα άτομα παραπέμπονται για αξιολόγηση ΔΕΠΥ είναι θετικό, επειδή αυτό σημαίνει ότι εκείνοι οι οποίοι πάσχουν από ΔΕΠΥ μπορούν να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται. Εκείνοι που διαπιστώνουν ότι δεν πάσχουν από ΔΕΠΥ, άλλα έχουν σχετικές ανάγκες υποστήριξης, μπορούν επίσης να λάβουν βοήθεια. 

Κάποιοι λανθασμένα λένε ότι η ΔΕΠΥ είναι «της μόδας» ή «φανταστική». Στην πραγματικότητα, η πρώτη περιγραφή από γιατρό μιας διαταραχής που μοιάζει με τη ΔΕΠΥ έγινε τον 18ο αιώνα. Η ονομασία της διαταραχής άλλαξε με την πάροδο του χρόνου, αλλά περιγράφονται οι ίδιες δυσκολίες όπως αυτές που αναγνωρίζουμε ως ΔΕΠΥ σήμερα.

Υπάρχει συμφωνία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των επιστημόνων σε όλον τον κόσμο ότι η ΔΕΠΥ είναι μια έγκυρη διάγνωση. Υπάρχουν σαφείς οδηγίες που περιγράφουν τον τρόπο διάγνωσης της ΔΕΠΥ καθώς και τον τρόπο που θα έπρεπε να αξιολογείται, να υποστηρίζεται και να αντιμετωπίζεται.

Πότε ξεκινάει η ΔΕΠΥ και πώς αλλάζει με την πάροδο του χρόνου;

Στην παιδική ηλικία

Η ΔΕΠΥ μπορεί να αρχίσει να εμφανίζεται σε μικρή ηλικία και συχνά παρατηρείται για πρώτη φορά όταν κάποιος βρίσκεται στο σχολείο. Ωστόσο, ορισμένα άτομα ενδεχομένως να μην βιώσουν δυσκολίες μέχρι την ενηλικίωση ή οι δυσκολίες αυτές μπορεί να μην γίνουν αντιληπτές μέχρι να είναι πολύ μεγαλύτεροι.

Παρ' όλο που τα άτομα με ΔΕΠΥ μοιράζονται κοινά, «χαρακτηριστικά» συμπτώματα, η ΔΕΠΥ μπορεί να φαίνεται διαφορετική από άτομο σε άτομο. Το πώς μοιάζει η ΔΕΠΥ μπορεί να εξαρτάται από:

  • το υπόβαθρο ενός ατόμου
  • την προσωπικότητά του
  • την προσαρμογή του στο περιβάλλον του
  • το επίπεδο υποστήριξης και διάρθρωσης του
  • τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες της ζωής του
  • το στάδιο της ζωής του.

Τα συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας τείνουν να είναι πιο συνηθισμένα στην παιδική ηλικία και μπορεί να αποτελούν μικρότερη πρόκληση για ορισμένα άτομα με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα διάσπασης προσοχής τείνουν να αποτελούν μεγαλύτερο πρόβλημα κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση.

Μεγαλώνοντας

Συνήθως, καθώς τα νεαρά άτομα μεγαλώνουν, αντιμετωπίζουν περισσότερες προκλήσεις και λαμβάνουν λιγότερη υποστήριξη. Για παράδειγμα, εάν κάποιος ζούσε στο πατρικό του και λάμβανε πολλή υποστήριξη, η ΔΕΠΥ του ενδεχομένως να μην του προκαλούσε προβλήματα έως ότου μετακόμιζε.

Οι νέοι ενήλικες με ΔΕΠΥ συχνά αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις, όπως:

  • την εργασία ή την εκπαίδευση
  • την ανεξάρτητη διαβίωση
  • τις σχέσεις
  • τα οικονομικά.

Στην ενήλικη ζωή

Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής, νέες προκλήσεις, όπως η γονεϊκότητα, ενδεχομένως να αυξήσουν το συνολικό επίπεδο άγχους ενός ατόμου. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η ΔΕΠΥ τους δημιουργεί περισσότερες προκλήσεις ενώ μεγαλώνουν.

Καθώς το συνολικό επίπεδο απαιτήσεων και άγχους αυξάνεται, τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι πιο πιθανό να δυσκολεύονται να συμβαδίσουν. Όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί να νιώθουν καταβεβλημένοι και άρρωστοι. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με την κατάλληλη υποστήριξη. Μπορείτε να ενημερωθείτε περαιτέρω για αυτό στην ενότητα για την υποστήριξη που ακολουθεί σε αυτό το βοήθημα.

«Μου το είπε μόλις χτες η παθολόγος μου... και με παρέπεμψε για επιβεβαίωση. Επεξεργάζομαι τα συναισθήματά μου γι' αυτό αυτήν τη στιγμή. Είμαι 38 ετών – είχε περάσει απαρατήρητο όλη μου τη ζωή. Δεν μπορούσα ποτέ να εκφράσω το πώς αισθανόμουν έως τώρα.» Ρέιτσελ

Από τι προκαλείται η ΔΕΠΥ;

Για τα περισσότερα άτομα με ΔΕΠΥ, η πάθηση προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

  • Γενετικοί παράγοντες – Οι γενετικοί παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη της ΔΕΠΥ αποτελούνται γενικά από μικρές γενετικές διαφορές και όχι από ένα μόνο γονίδιο.
  • Περιβαλλοντικοί παράγοντες – οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν:
    • δυσκολίες κατά την κύηση
    • επιπλοκές κατά τη γέννα
    • έκθεση σε τοξίνες
    • διατροφικές ελλείψεις
    • εγκεφαλικός τραυματισμός.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που οδηγούν στη ΔΕΠΥ συναντώνται επίσης και σε άλλες κοινές ψυχικές και σωματικές παθήσεις.

Είναι πιθανότερο τα άτομα με ΔΕΠΥ να έχουν και άλλες παθήσεις;

Έρευνες έχουν δείξει ότι άλλες ψυχικές και σωματικές παθήσεις είναι πιο συνήθεις σε άτομα με ΔΕΠΥ. Σε αυτές περιλαμβάνονται:

  • το άγχος
  • η κατάθλιψη
  • η διπολική διαταραχή
  • οι διαταραχές χρήσης ουσιών
  • η παχυσαρκία
  • η διαταραγμένη διατροφή
  • οι αλλεργίες
  • το άσθμα
  • οι διαταραχές ύπνου
  • ο διαβήτης
  • τα αυτοάνοσα νοσήματα, π.χ. αρθρίτιδα, ψωρίαση
  • η υπερκινητικότητα των αρθρώσεων.

Πώς μπορώ να λάβω βοήθεια εάν πιστεύω ότι έχω ΔΕΠΥ;

Εάν πιστεύετε ότι έχετε ΔΕΠΥ και αυτό επηρεάζει αρνητικά τη ζωή σας, μιλήστε στον παθολόγο σας, ο οποίος θα μπορέσει να σας παραπέμψει στην πιο κατάλληλη για εσάς υπηρεσία. Συχνά πρόκειται για μια κοινοτική υπηρεσία ψυχικής υγείας ή μια εξειδικευμένη υπηρεσία νευροαναπτυξιακών διαταραχών.

Δυστυχώς, γνωρίζουμε ότι ορισμένα άτομα δυσκολεύονται να παραπεμφθούν για μια αξιολόγηση για ΔΕΠΥ. Ενδεχομένως αυτό να συμβαίνει εξαιτίας έλλειψης γνώσης όσον αφορά τη ΔΕΠΥ ενηλίκων ή επειδή πιστεύουν πως οι δυσκολίες τους δημιουργούνται από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, ορισμένα άτομα διαγιγνώσκονται με ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, όπως το άγχος, η κατάθλιψη ή μια διαταραχή χρήσης ουσιών, όταν αυτό εξηγεί μόνο μέρος των δυσκολιών τους. Όταν συμβαίνει αυτό, η υποκείμενη ΔΕΠΥ μπορεί να μην διαγνωστεί.

Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι οι λίστες αναμονής για αξιολογήσεις μπορεί να είναι πολύ μεγάλες, που σημαίνει ότι ορισμένα άτομα πρέπει να περιμένουν πολύ καιρό για μια διάγνωση. Ο χρόνος αναμονής ενδεχομένως να εξαρτάται από την περιοχή στην οποία ζείτε.

Πώς διαγιγνώσκεται η ΔΕΠΥ;

Ίσως έχετε χρησιμοποιήσει κάποιο ερωτηματολόγιο ή κουίζ για να μάθετε αν έχετε ΔΕΠΥ. Τα ερωτηματολόγια μπορούν να βοηθήσουν στη διαδικασία αξιολόγησης, αλλά η ΔΕΠΥ μπορεί να διαγνωστεί με ακρίβεια μόνο με:

  • μια εμπεριστατωμένη συνέντευξη
  • μια αξιολόγηση που βασίζεται σε εξέταση

Το NICE (Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Κλινικής Αριστείας) παρέχει οδηγίες που ισχύουν στην Αγγλία και την Ουαλία για τη διάγνωση της ΔΕΠΥ. Ανεξάρτητα από το πού ζείτε στην Αγγλία και την Ουαλία, η αξιολόγησή σας θα πρέπει να ακολουθεί αυτές τις οδηγίες.

Μια λεπτομερής έκθεση αξιολόγησης θα περιελάμβανε, τουλάχιστον, όλα τα ακόλουθα:

  • τον ρόλο, τα προσόντα και την εμπειρία του ατόμου που πραγματοποιεί την αξιολόγησή σας
  • συζήτηση των συμπτωμάτων σας για ΔΕΠΥ και εάν αυτά πληρούν τα κριτήρια για μια διάγνωση. Αυτή συνήθως υποστηρίζεται από δομημένα εργαλεία αξιολόγησης και ερωτηματολόγια
  • πλήρη έλεγχο της ψυχικής σας υγείας
  • πληροφορίες για την παιδική σας ηλικία, την ανάπτυξή σας, την εκπαίδευσή σας και την ικανότητά σας να λειτουργείτε σε τομείς της καθημερινής ζωής
  • έλεγχο τυχόν προβλημάτων σωματικής υγείας
  • πληροφορίες για εσάς από άτομα που σας γνωρίζουν, ιδίως για το πώς ήσαστε σαν παιδί, εάν είναι διαθέσιμες.

Ιδιωτικές αξιολογήσεις

Εκτός από τις υπηρεσίες του ΕΣΥ του ΗΒ (NHS), υπάρχουν πολλοί πάροχοι που προσφέρουν αξιολογήσεις ΔΕΠΥ ιδιωτικά.

Εάν η αξιολόγησή σας γίνει αλλού, οι εξειδικευμένες υπηρεσίες ΔΕΠΥ για ενήλικες του ΕΣΥ του ΗΒ θα ελέγξουν ότι η έκθεσή σας περιέχει όλες τις παραπάνω λεπτομέρειες πριν σας δεχτούν στην υπηρεσία του ΕΣΥ του ΗΒ. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γιατροί που συνταγογραφούν φάρμακα για ΔΕΠΥ πρέπει να διασφαλίσουν ότι έχουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται όχι μόνο για ασφαλή συνταγογράφηση, αλλά και για τη σωστή πάθηση.

Για τον λόγο αυτό, πριν προχωρήσετε σε αξιολόγηση από έναν άλλο πάροχο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι θα γίνει αποδεκτή από την τοπική υπηρεσία του ΕΣΥ.

Τι θα πρέπει να περιμένω αφού μάθω ότι έχω ΔΕΠΥ;

Μετά τη διάγνωση της ΔΕΠΥ, ενδεχομένως να περάσετε μια περίοδο προσαρμογής. Ίσως βιώσετε διαφορετικά συναισθήματα, όπως:

  • Ανακούφιση επειδή έχετε μια εξήγηση για ορισμένες από τις δυσκολίες σας και επειδή γνωρίζετε ότι δεν είστε μόνοι. Μπορεί επίσης να νιώσετε ανακούφιση επειδή γνωρίζετε ότι δεν είστε «τεμπέληδες», «απρόθυμοι», «ακατάστατοι» ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό χαρακτηριστικό μπορεί να σας είχαν αποδώσει στο παρελθόν.
  • Απογοήτευση επειδή η πάθηση δεν διαγνώστηκε και δεν αντιμετωπίστηκε νωρίτερα. Μπορεί να νιώσετε ακόμα και θυμό προς τους γονείς σας ή τους παρόχους εκπαίδευσης και υγείας που δεν το παρατήρησαν νωρίτερα.
  • Θλίψη για τις χαμένες ευκαιρίες και τον αντίκτυπο που είχε η αθεράπευτη ΔΕΠΥ στη ζωή σας και στις ζωές των ατόμων που γνωρίζετε.

Εάν έχετε διαγνωστεί με ΔΕΠΥ, η διάγνωση αυτή μπορεί να γίνει σημαντικό κομμάτι του πώς βλέπετε τον εαυτό σας. Μπορεί να είναι δύσκολο να βρείτε την ισορροπία ανάμεσα στο:

  • να βλέπετε τον εαυτό σας ως κάποιον του οποίου η ζωή επηρεάζεται με πολλούς τρόπους από τη ΔΕΠΥ και
  • να μην θεωρείται τη ΔΕΠΥ ως το πιο σημαντικό πράγμα πάνω σας.

Μια προσέγγιση που επικεντρώνεται στη λύση, η οποία εστιάζει στο τι είναι δύσκολο στη ζωή σας και τι μπορεί να γίνει έτσι ώστε να γίνουν τα πράγματα λιγότερο δύσκολα, μπορεί να βοηθήσει να βρείτε την ισορροπία αυτή.

«Βρίσκομαι πάνω σε ένα τρενάκι συναισθημάτων αυτή τη στιγμή. Μακάρι να το είχαν παρατηρήσει νωρίτερα. Άρχισα να το σκέφτομαι αφού άκουσα εμπειρίες άλλων και όχι λόγω στιγματισμένων στερεοτύπων». – Ρέιτσελ

Μετά τη διάγνωση

Εάν έχετε λάβει μια διάγνωση για ΔΕΠΥ, το άτομο που σας αξιολόγησε θα πρέπει να συζητήσει μαζί σας σχετικά με το:

  • πώς σας επηρεάζει η ΔΕΠΥ
  • ποιοι είναι οι στόχοι σας
  • τι σας είχε βοηθήσει στο παρελθόν
  • ποιες άλλες παθήσεις έχετε και εάν αυτές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ΔΕΠΥ σας.

Επιπλέον, θα πρέπει να σας παραπέμψουν σε τυχόν υπηρεσίες ή πληροφορίες που ενδεχομένως να είναι χρήσιμες.

Πριν την έναρξη της ιατρικής αγωγής

Πριν την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής σας, το άτομο που σας αξιολόγησε θα πρέπει να σας μιλήσει για:

  • προσαρμογές του περιβάλλοντος στο σπίτι, στην εργασία και στην εκπαίδευση
  • χρήσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής
  • τα οφέλη και τις παρενέργειες της θεραπείας
  • τις προτιμήσεις σας για τη θεραπεία
  • τυχόν ανησυχίες που έχετε.

Τι υποστήριξη μπορώ να λάβω εάν έχω ΔΕΠΥ;

Κάτι το οποίο μπορεί να κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά είναι να περιστοιχίζεστε από άτομα που κατανοούν τη ΔΕΠΥ και να βρίσκεστε σε περιβάλλοντα που βγάζουν τον καλύτερό σας εαυτό. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι σας προσφέρονται λογικές προσαρμογές στην εργασία ή ότι ένας εργοθεραπευτής σας βοηθάει να αναπτύξετε μια επιτυχημένη ρουτίνα στο σπίτι.

Όλα αυτά αναλύονται λεπτομερώς παρακάτω, άλλα να θυμάστε ότι οι προσαρμογές στο περιβάλλον ενδεχομένως να είναι ένα από τα σημαντικά μέρη της υποστήριξης που θα λάβετε για τη ΔΕΠΥ.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν υπάρχει μία λύση που να εξαφανίζει όλα τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Καθώς διαβάζετε αυτές τις πληροφορίες, ίσως είναι χρήσιμο να σκεφτείτε πώς τα συμπτώματά σας επηρεάζουν διαφορετικούς τομείς της ζωής σας.

«Ενώ η διαχείριση της ΔΕΠΥ μπορεί να είναι υπερβολικά δύσκολη, με βοήθεια μπόρεσα να μάθω για την τάση μου να απορροφώμαι πολύ σε δραστηριότητες που αγαπώ και να το χρησιμοποιώ αυτό εποικοδομητικά.» Τζέιμς

Κατανόηση της ΔΕΠΥ σας

Ομάδες υποστήριξης

Οι ομάδες υποστήριξης παρέχουν δωρεάν ή χαμηλού κόστους υπηρεσίες όπου τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να ακούσουν και να μοιραστούν εμπειρίες, συμβουλές, στρατηγικές και υποδείξεις. Επιπλέον, αποτελούν μια ευκαιρία για κοινωνικοποίηση. Οι ομαδικές συνεδρίες μπορεί να γίνονται διαδικτυακά ή δια ζώσης. Η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των ομάδων στήριξης θα διαφέρει, ανάλογα με την περιοχή που ζείτε.

Διαδικτυακές πληροφορίες

Οι πληροφορίες για μια κατάσταση της υγείας μπορεί να είναι χρήσιμες και πολλές πληροφορίες για τη ΔΕΠΥ μπορούν να βρεθούν στο διαδίκτυο. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η ποιότητα των διαδικτυακών πληροφοριών ποικίλει. Δυστυχώς, οι διαδικτυακές πληροφορίες μπορεί να είναι ανακριβείς, παραπλανητικές ή ακόμα και λανθασμένες. Έχουμε συμπεριλάβει ορισμένους χρήσιμους ιστότοπους στο τέλος αυτού του βοηθήματος.

Εργοθεραπεία (ΟΤ)

Οι εργοθεραπευτές μπορούν να συνεργαστούν με άτομα με ΔΕΠΥ για να τα βοηθήσουν:

  • να οργανώσουν το φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον
  • να αναπτύξουν αποτελεσματικές δεξιότητες διαχείρισης χρόνου
  • να δημιουργήσουν αποτελεσματικά προγράμματα για να ανταπεξέλθουν σε εργασιακές απαιτήσεις και
  • να αναπτύξουν πειθαρχία στο να τηρούν τις προγραμματισμένες δραστηριότητες παρά τους περισπασμούς ενώ ταυτόχρονα να παραμένουν ευέλικτοι στις αλλαγές.

Ο στόχος της εργοθεραπείας είναι να βοηθήσει τα άτομα να ζουν όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητα και να συμμετέχουν σε σημαντικές δραστηριότητες.

Μπορεί να έχετε τη δυνατότητα να λάβετε ένα παραπεμπτικό για δωρεάν εργοθεραπεία από τις υπηρεσίες του ΕΣΥ στο ΗΒ ή από τις κοινωνικές υπηρεσίες. Αυτό θα εξαρτηθεί από τη δική σας περίσταση. Επιπλέον, μπορείτε να επιλέξετε να πληρώσετε για έναν ανεξάρτητο εργοθεραπευτή. Το Βασιλικό Κολέγιο Εργοθεραπευτών (Royal College of Occupational Therapists) έχει μια λίστα πιστοποιημένων και εγγεγραμμένων εργοθεραπευτών.

«Εάν ήξερα ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ ξεκινούν πολλά πράγματα και δεν τα ολοκληρώνουν... αυτό ήμουν σίγουρα εγώ. Και αν ήξερα ότι αυτό οφειλόταν στη ΔΕΠΥ, θα ήμουν πιο προσεκτικός στο να κάνω πράγματα παρορμητικά χωρίς σκέψη.» Χαμίτ

Απασχόληση και εκπαίδευση

Εύλογες προσαρμογές

Σύμφωνα με τον Νόμο περί Ισότητας του 2010, οι εργοδότες, τα κολέγια και τα πανεπιστήμια πρέπει να κάνουν «εύλογες προσαρμογές» έτσι ώστε τα άτομα με προστατευόμενα χαρακτηριστικά να μην υφίστανται σημαντικό μειονέκτημα. Σε αυτά τα προστατευόμενα χαρακτηριστικά περιλαμβάνεται η αναπηρία, από την οποία καλύπτεται η ΔΕΠΥ. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την αναπηρία και τον νόμο στον ιστότοπο της κυβέρνησης.

Το είδος των εύλογων προσαρμογών που θα λάβει κάποιος με ΔΕΠΥ εξαρτάται από:

  • πώς τον επηρεάζει η πάθησή του
  • την πρακτικότητα
  • το μέγεθος του οργανισμού
  • διαθεσιμότητα χρημάτων και πόρων και
  • αν με τις προσαρμογές θα μπορούσε να ξεπεράσει τα μειονεκτήματα που βιώνει.

Μερικά παραδείγματα εύλογων προσαρμογών περιλαμβάνουν:

  • την παροχή ενός γραφείου σε ένα ήσυχο μέρος του χώρου εργασίας
  • την χορήγηση γραπτών οδηγιών πέρα των προφορικών
  • την ανάθεση εργασίας όταν είναι απαραίτητο και
  • τη βοήθεια με διάρθρωση εργασιών.

Ο Σύλλογος Συμβουλευτικής Υπηρεσίας Σταδιοδρομίας Αποφοίτων του ΗΒ (Association of Graduate Careers Advisory Service) προσφέρει περισσότερα παραδείγματα.

Υπηρεσία «Πρόσβαση στο χώρο εργασίας» (Access to Work)

Η υπηρεσία «Πρόσβαση στο χώρο εργασίας» (Access to Work) παρέχεται από το Υπουργείο Εργασίας και Συντάξεων του ΗΒ. Μπορεί να προσφέρει πρακτική και οικονομική υποστήριξη σε άτομα με αναπηρίες. Είναι διαθέσιμη σε άτομα που εργάζονται, αυτοαπασχολούμενους, ή άτομα που ψάχνουν για εργασία.

Είναι διαθέσιμη μόνο σε άτομα που χρειάζονται υποστήριξη ή προσαρμογές πέρα από τις «εύλογες προσαρμογές» που οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν βάσει νόμου. Για παράδειγμα, η υπηρεσία «Πρόσβαση στο χώρο εργασίας» (Access to Work) ενδεχομένως να βοηθήσει στην πληρωμή ενός προπονητή εργασίας ή παροχή επιπλέον προπόνησης με την Access to Work. 

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καταλληλότητα και τη διαδικασία αίτησης είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της κυβέρνησης του ΗΒ.

Ψυχολογικές θεραπείες

Ορισμένες ψυχολογικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ. Σε αυτές περιλαμβάνονται:

Μπορείτε να ενημερωθείτε περισσότερο σχετικά με τις θεραπείες που μπορεί να είναι χρήσιμες για τη ΔΕΠΥ στον ιστότοπο του ΕΣΥ του ΗΒ.

Όταν αναζητάς ψυχαναλυτή, ενημερώσου εάν έχουν γνώσεις για τη ΔΕΠΥ ή εάν είναι πρόθυμοι να μάθουν. Αυτό θα βοηθήσει να λάβετε υποστηρικτική, θετική φροντίδα. Επιπλέον, αυτό είναι σημαντικό, επειδή ορισμένες δυσκολίες που προκαλούνται από τη ΔΕΠΥ, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη θεραπεία σας. Για παράδειγμα, το να ξεχνάς θα μπορούσε να σημαίνει ότι χάνεις ένα ραντεβού ή αργείς σε αυτό ή ενδεχομένως να δυσκολεύεστε να εργαστείτε σε συγκεκριμένα καθήκοντα εκτός των ραντεβού.

Βρείτε μια υπηρεσία λογοθεραπείας κοντά σας στον ιστότοπο του ΕΣΥ του ΗΒ.

η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ)

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι ένα δομημένο πρόγραμμα θεραπείας το οποίο βοηθάει ανθρώπους να αναγνωρίζουν μοτίβα σκέψης που δεν βοηθούν και να αναπτύσσουν τεχνικές για να τα ξεπεράσουν.

Εάν έχετε ΔΕΠΥ, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει με:

  • δεξιότητες οργάνωσης και διαχείρισης χρόνου
  • ρύθμιση και έλεγχο συναισθημάτων
  • ανάπτυξη ενσυναίσθησης και κατανόηση των αντιλήψεων των άλλων καθώς και
  • στρατηγικές βελτίωσης της προσοχής και διαχείρισης της παρορμητικότητας. 

Στη ΔΕΠΥ, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία τείνει να είναι περισσότερο αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με φαρμακευτική αγωγή.

Προπονητική και καθοδήγηση

Οι προπονητές και οι μέντορες μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων της καθημερινής ζωής, όπως η διαχείριση χρόνου και η πραγματοποίηση προσαρμογών στο περιβάλλον. Υπάρχουν προπονητές που ειδικεύονται στο να βοηθούν άτομα με ΔΕΠΥ.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η προπονητική και η καθοδήγηση είναι αυτορρυθμιζόμενα επαγγέλματα χωρίς ρυθμιστικά νομικά πρότυπα. Οι υπηρεσίες προπονητικής και καθοδήγησης διαφέρουν ως προς την ποιότητα και την εμπειρογνωμοσύνη.

Φαρμακευτική αγωγή

Εάν έχετε πραγματοποιήσει προσαρμογές στο περιβάλλον σας και ακόμη δυσκολεύεστε, μπορεί να βοηθηθείτε από τη φαρμακευτική αγωγή.

Πριν την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής, το άτομο που σας χειρίζεται θα πρέπει να ελέγξει την ψυχική και σωματική υγεία σας. Θα πρέπει να σας ενημερώσει για τους κινδύνους που σχετίζονται με τη λήψη διεγερτικών φαρμάκων εάν έχετε τυχόν άλλες παθήσεις, και θα πρέπει να σας στηρίξει έτσι ώστε να παρακολουθείτε τον εαυτό σας για τυχόν παρενέργειες. Όταν λαμβάνετε μια φαρμακευτική αγωγή που λειτουργεί για εσάς, αυτή θα πρέπει να την επανεξετάζετε τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.

Υπάρχουν διαθέσιμες πολλές διαφορετικές φαρμακευτικές αγωγές για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ. Αυτές κατατάσσονται σε δύο ομάδες:

Διεγερτικά φάρμακα:

  • μεθυλφαινιδάτη και
  • δεξαμφεταμίνη

Τα διεγερτικά φάρμακα αυξάνουν τη διάθεση των νευροδιαβιβαστών ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης σε περιοχές του εγκεφάλου που βοηθούν στον έλεγχο της προσοχής και της συμπεριφοράς. Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που υποστηρίζουν τη χρήση διεγερτικών φαρμάκων για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ, και στους περισσότερους ανθρώπους είναι αποτελεσματικά, ασφαλή και ανεκτά. Συνήθως είστε σε θέση σε σύντομο χρονικό διάστημα να πείτε εάν είναι χρήσιμα ή όχι.

Η δοσολογία του φαρμάκου χρειάζεται να αυξάνεται σταδιακά για να ελαχιστοποιηθούν οι παρενέργειες και να βρεθεί η σωστή δοσολογία για εσάς. Τα περισσότερα άτομα έχουν αξιοσημείωτα οφέλη από το πρώτο φάρμακο που δοκιμάζουν. Άλλα άτομα ενδεχομένως να χρειαστεί να δοκιμάσουν διαφορετικό φάρμακο για να έχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί χρησιμοποιούνται διεγερτικά φάρμακα για να αντιμετωπίσουν μια πάθηση που προκαλεί υπερκινητικότητα. Τα φάρμακα αυτά ενισχύουν ένα κομμάτι του εγκεφάλου που μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο περιοχών του εγκεφάλου που οδηγούν σε υπερκινητικότητα. 

Μη διεγερτικά φάρμακα:

  • ατομοξετίνη και
  • γουανφασίνη

Τα μη διεγερτικά φάρμακα αυξάνουν τη διάθεση της νορεπρινεφρίνης ή μιμούνται την επίδρασή της. Συνήθως χρειάζονται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να αρχίσει η επίδρασή τους απ' ό,τι τα διεγερτικά φάρμακα. Γενικά χρησιμοποιούνται εάν τα διεγερτικά φάρμακα δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα σε εσάς ή εάν θεωρείται δύσκολο να τα λαμβάνετε.

Πολλά άτομα με ΔΕΠΥ που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, τη βρίσκουν πολύ χρήσιμη, αλλά υπάρχουν, επίσης, άτομα τα οποία επιλέγουν να μην λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή ή δεν μπορούν. Όλα τα φάρμακα έχουν παρενέργειες και σε ορισμένα άτομα είναι πιο αισθητές απ' οτι σε άλλα.

Μη συνταγογραφημένα φάρμακα

Ορισμένα άτομα θα αγοράσουν φάρμακα για ΔΕΠΥ χωρίς ιατρική συνταγή. Αυτό ενδεχομένως να συμβαίνει επειδή υποπτεύονται ότι έχουν ΔΕΠΥ, αλλά δεν θέλουν ή δεν μπορούν να λάβουν μια γνωμάτευση. Άλλοι λόγοι για τη λήψη φαρμάκων για ΔΕΠΥ χωρίς ιατρική συνταγή είναι οι εξής:

  • η βελτίωση της ακαδημαϊκής ή εργασιακής απόδοσης
  • η διασκέδαση και η κοινωνικοποίηση
  • η απώλεια βάρους.

Μπορεί να είναι επικίνδυνη η αγορά φαρμάκων για ΔΕΠΥ από το διαδίκτυο ή η λήψη τους χωρίς ιατρική συνταγή, επειδή:

  • δεν θα λάβετε απαραίτητα τα φάρμακα που ζητήσατε
  • δεν θα λάβετε τη υποστήριξη από έναν γιατρό για να μάθετε εάν το φάρμακο σας βοηθάει ή πώς να το χρησιμοποιήσετε σωστά και
  • δεν θα έχετε τη δυνατότητα να λάβετε την απαραίτητη παρακολούθηση.

Δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η λήψη φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ βελτιώνει την απόδοση σε άτομα που δεν έχουν ΔΕΠΥ.

«Υπάρχουν παράνομες ιστοσελίδες που πωλούν φάρμακα, αλλά δεν είναι νόμιμες και δεν γνωρίζετε απαραίτητα τι λαμβάνετε και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο.» Τζέιμς

Τι μπορώ να κάνω για να παρέχω στήριξη στον εαυτό μου;

Υπάρχουν πολλά που τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να κάνουν για να στηρίξουν τη συνολική τους υγεία και ευεξία.

1. Ενημερώστε τα άτομα γύρω σας πώς μπορούν να βοηθήσουν

Όπως με τυχόν άλλες ιατρικές παθήσεις, οι άνθρωποι συχνά θέλουν να βοηθήσουν, αλλά δεν ξέρουν πώς και καταλήγουν να δίνουν άχρηστες συμβουλές. Ενημερώστε τα άτομα στη ζωή σας για ό,τι κάνετε και δεν σας βοηθάει.

2. Προσπαθήστε να ασκείστε τακτικά

Η τακτική άσκηση είναι καλή για όλους. Σε άτομα με ΔΕΠΥ, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη, η οποία μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Ωστόσο, η άσκηση δεν έχει αποδειχθεί ότι επιδρά θετικά στα συμπτώματα υπερκινητικότητας, παρορμητικότητας ή της έλλειψης προσοχής.

3. Να λαμβάνετε αρκετό ποιοτικό ύπνο

Ο κακός ύπνος μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Η ανάπτυξη καλών συνηθειών ύπνου μπορεί να αποτελεί πρόκληση, αλλά υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε:

  • αναπτύξτε και διατηρήστε μια ανακουφιστική ρουτίνα πριν τον ύπνο, π.χ. μπάνιο, ακρόαση μουσικής
  • Συνιστάται να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα, συμπεριλαμβανομένων και των Σαββατοκύριακων
  • Αποφύγετε την χρήση οθονών τουλάχιστον μία ώρα πριν την ώρα του ύπνου
  • Μην καταναλώνετε ζάχαρη, καφεΐνη ή αλκοόλ λίγες ώρες πριν τον ύπνο
  • Ασκηθείτε επαρκώς κατά τη διάρκεια της ημέρας
  • Διατηρείτε το υπνοδωμάτιό σας σκοτεινό και ήσυχο. Όταν είναι εφικτό, αφήνετε το παράθυρό σας ανοιχτό, ώστε να εισέρχεται καθαρός αέρας

4. Ακολουθήστε μία σταθερά ισορροπημένη διατροφή

Σύμφωνα με μία εκτεταμένη μελέτη, διαπιστώθηκε σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων έλλειψης προσοχής και των ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε πρόσθετη ζάχαρη. Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν αρνητικά τη σωματική υγεία και ενδεχομένως τη διάθεση, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ.

5. Οδήγηση

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, πρέπει να ενημερώσετε τον Οργανισμό Άδειας Οδήγησης και Οχημάτων (DVLA) για οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να οδηγείτε με ασφάλεια.

Αν δεν είστε σίγουροι αν η ΔΕΠΥ σας ή τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ επηρεάζουν την ικανότητά σας να οδηγείτε με ασφάλεια, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Αν η ΔΕΠΥ επηρεάζει την οδήγησή σας και δεν ενημερώσετε τον DVLA, μπορεί να σας επιβληθεί πρόστιμο έως και £1,000. Αν εμπλακείτε σε ατύχημα, ενδέχεται να διωχθείτε ποινικά.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα σε σχέση με τα παραπάνω στην επίσημη ιστοσελίδα του DVLA .

Πώς μπορώ να υποστηρίξω κάποιον που γνωρίζω και έχει ΔΕΠΥ;

Αν γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από ΔΕΠΥ, υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να διευκολύνετε τη δική του ζωή, αλλά και τη δική σας.

1. Μάθετε περισσότερα για την συγκεκριμένη διαταραχή

Το γεγονός ότι έχετε συναντήσει ένα άτομο με ΔΕΠΥ, δεν σημαίνει ότι έχετε συναντήσει όλα τα άτομα με ΔΕΠΥ. Μαθαίνοντας περισσότερα για την ΔΕΠΥ μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τη ΔΕΠΥ. Με αυτόν τον τρόπο, θα δείξετε στο άτομο με ΔΕΠΥ πόσο νοιάζεστε.

«Η ΔΕΠΥ είναι εξαντλητική, ασταθής και μπορεί να σε εξοργίσει πολλές φορές την ημέρα. Μπορεί να επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής και πολλές πτυχές που επηρεάζονται δεν είναι εμφανείς, ειδικά με το ψυχικό φορτίο των γυναικών που συνδυάζουν σπίτι, δουλειά και οικογένεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να το αντιληφθούν.» Μάργκαρετ

2. Συμμετέχετε σε μια ομάδα υποστήριξης με συμπάσχοντες

Ορισμένες ομάδες υποστήριξης για ενήλικες με ΔΕΠΥ διοργανώνουν ξεχωριστές ομάδες για συντρόφους και συζύγους, ή τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στις ομάδες ΔΕΠΥ. Επικοινωνήστε πρώτα με την ομάδα πριν παρευρεθείτε σε συνάντηση. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για μια ομάδα υποστήριξης με συμπάσχοντες online.

3. Μιλήστε με το άτομο που γνωρίζετε

Ρωτήστε το άτομο που γνωρίζετε αν υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε. Αν δεν μπορούν να σκεφτούν κάτι αυτή τη στιγμή, μπορείτε να τους ενημερώσετε ότι είστε εκεί για αυτούς αν χρειαστούν κάποιον για να μιλήσουν στο μέλλον.

4. Να είστε ενήμεροι για τον κοινωνικό στιγματισμό

Υπάρχουν πολλές παρανοήσεις για τη ΔΕΠΥ και τα άτομα που πάσχουν από αυτήν. Μία ένδειξη βοήθειας θα μπορούσε να αποτελεί η πληροφόρηση και η ενημέρωση του εαυτού σας και των άλλων για την πραγματικότητα της ΔΕΠΥ.

5. Διαχειριστείτε την δυσφορία σας

Αν η συμπεριφορά του ατόμου που γνωρίζετε σας αναστατώνει ή σας απογοητεύει, συζητήστε τα συναισθήματά σας με κάποιον που εμπιστεύεστε. Αν υπάρχουν προβλήματα που θέλετε να θέσετε, προσπαθήστε να εξηγήσετε με σαφήνεια ποιο είναι το πρόβλημα και τι νομίζετε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει. Ενδεχομένως να υπάρχουν πράγματα που και οι δύο μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε στη λύση του προβλήματος.

«Τις περισσότερες φορές όταν μιλάμε για αναπηρία, υποθέτουμε ότι πρόκειται για κάτι ορατό. Όταν έχεις ΔΕΠΥ, δεν είναι κάτι τόσο ορατό, και οι άνθρωποι αποδίδουν την συμπεριφορά σου απλώς στην προσωπικότητά σου.» Χαμίτ

Περισσότερες πληροφορίες και υποστήριξη

Κατευθυντήριες γραμμές NICE για τη ΔΕΠΥ

Οι κατευθυντήριες γραμμές NICE καλύπτουν τη διάγνωση, την αναγνώριση και τη διαχείριση της ΔΕΠΥ σε παιδιά, νέους και ενήλικες. Στοχεύουν στη βελτίωση της αναγνώρισης και της διάγνωσης της ΔΕΠΥ, καθώς και στην ενίσχυση της ποιότητας φροντίδας και υποστήριξης για τα άτομα που την αντιμετωπίζουν

    Πληροφορίες για τη ΔΕΠΥ

    Φιλανθρωπικές οργανώσεις για τη ΔΕΠΥ

    Παρακάτω έχουμε συμπεριλάβει λεπτομέρειες για μερικές φιλανθρωπικές οργανώσεις που εργάζονται με και για άτομα με ΔΕΠΥ:

    Ομάδες υποστήριξης

    • Υποστήριξη | ADHD UK – Η ADHD UK διοργανώνει ομάδες υποστήριξης μεταξύ ασθενών, ενημερωτικές διαλέξεις και συνεδρίες ερωτήσεων και απαντήσεων.
    • Συνεδρίες ομάδων υποστήριξης ΔΕΠΥ - ADHD Aware - Η ADHD Aware διοργανώνει συναντήσεις ομάδων υποστήριξης για να παρέχει έναν ασφαλή χώρο για τους παρευρισκόμενους. Αυτές οι ομάδες αφορούν άτομα με ΔΕΠΥ, τους φίλους αυτών, αλλά και συγγενείς τους.

    Πληροφορίες ευεξίας

    Ευχαριστίες

    Αυτές οι πληροφορίες παρήχθησαν από τη Συντακτική Επιτροπή Δημόσιας Δέσμευσης του Royal College of Psychiatrists [(Βασιλικού Κολλεγίου Ψυχιάτρων) (PEEB)]. Αντικατοπτρίζουν τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος.

    Ειδήμονες συντάκτες: Δρ. Ντίτμαρ Χανκ (Dr Dietmar Hank) και Δρ. Κέιτ Φράνκλιν (Dr Kate Franklin)

    Ευχαριστούμε θερμά τους ανθρώπους με εμπειρία ζωής από τη ΔΕΠΥ που βοήθησαν στην ανάπτυξη της παρούσας μελέτης και ευγενικά συμφώνησαν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.

    Θερμές ευχαριστίες στη Σούζαν Νταν Μορούα (Susan Dunn Morua), ιδρύτρια και συντονίστρια της Ομάδας Υποστήριξης Ενηλίκων με ΔΕΠΥ του Μπρίστολ.

    Πλήρεις παραπομπές διαθέσιμες κατόπιν αιτήματος.

    This translation was produced by CLEAR Global (Jan 2025)

    Read more to receive further information regarding a career in psychiatry