Αντικαταθλιπτικά

*Αυτό το αντικαταθλιπτικό ρυθμίζει τη σεροτονίνη, αλλά με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με τα κλασικά αντικαταθλιπτικά. Δρα επίσης στη μελατονίνη, η οποία είναι μια ορμόνη που σχετίζεται με τον ύπνο.

Αυτή η λίστα αντικαταθλιπτικών είναι απλώς ενδεικτική. Υπάρχουν και άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ορισμένες φορές σε ειδικές συνθήκες.

Εγκυμοσύνη και θηλασμός

Πολλοί άνθρωποι πρέπει να λαμβάνουν αγωγή για σωματικά ή ψυχικά προβλήματα υγείας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη. Ορισμένα φάρμακα χρησιμοποιούνται στην εγκυμοσύνη εδώ και πολλά χρόνια. Άλλα είναι γνωστό ότι είναι επικίνδυνα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης (όπως το βαλπροϊκό οξύ).

Οι αποφάσεις σχετικά με τη συνέχιση, την αλλαγή ή τη διακοπή της λήψης αντικαταθλιπτικών κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό δεν είναι απλές ή εύκολες. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως:

• η αγωγή που παίρνετε
• το προσωπικό σας ιατρικό ιστορικό
• η ανταπόκρισή σας στη θεραπεία
• οι απόψεις σας.

Οποιοσδήποτε κίνδυνος από τη λήψη φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών, κατά την εγκυμοσύνη, πρέπει να αντισταθμίζεται με τον κίνδυνο πρόκλησης προβλήματος υγείας αν δεν ληφθεί θεραπεία. Θα πρέπει να συζητήσετε προσεκτικά με τον παθολόγο ή τον ψυχίατρό σας. 

Στο πλαίσιο ερευνητικών μελετών έχουν εξεταστεί χιλιάδες περιπτώσεις γυναικών που λάμβαναν αντικαταθλιπτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι μελέτες αυτές δεν είναι πάντα εύκολο να ερμηνευθούν, καθώς είναι πολλοί οι παράγοντες επηρεάζουν τα αποτελέσματα για τα βρέφη. Ο παθολόγος ή ο ψυχίατρός σας μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τι δείχνουν οι πρόσφατες έρευνες για τα διάφορα φάρμακα στη δική σας περίπτωση.

Πολλές γυναίκες λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά κατά την εγκυμοσύνη. Υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα συνηθέστερα αντικαταθλιπτικά, όπως τα SSRI, και για τη χρήση τους κατά την εγκυμοσύνη. Για τα αντικαταθλιπτικά νεότερης γενιάς, όπως η βορτιοξετίνη, υπάρχουν πολύ λιγότερες πληροφορίες. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για συγκεκριμένα αντικαταθλιπτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης στην ιστοσελίδα Best Use of Medications in Pregnancy.

Εάν δεν είστε ακόμη έγκυος

Εάν είναι εφικτό, καλό θα ήταν να μιλήσετε με τον γιατρό σας προτού κυοφορήσετε. Ωστόσο, πολλές εγκυμοσύνες δεν είναι προγραμματισμένες, οπότε ίσως χρειαστεί να πάρετε αποφάσεις σχετικά με τη φαρμακευτική αγωγή ενώ είστε ήδη έγκυος.

Εάν είστε ήδη έγκυος

Εάν είστε ήδη έγκυος, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Είναι πολύ σημαντικό να μη διακόψετε απότομα τη φαρμακευτική αγωγή σας, εκτός αν σας το πει ο γιατρός σας. Η απότομη διακοπή των αντικαταθλιπτικών μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή των προβλημάτων της ψυχικής σας υγείας. Μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσάρεστες παρενέργειες. Πρέπει να σκεφτείτε τη σοβαρότητα της προηγούμενης ασθένειάς σας, προτού αποφασίσετε αν είναι ασφαλής η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής. Πολλές γυναίκες εμφανίζουν υποτροπή μετά τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο μας για την ψυχική υγεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Για πόσο καιρό θα πρέπει να παίρνω αντικαταθλιπτικά;

Το διάστημα για το οποίο θα πρέπει να λαμβάνετε τα αντικαταθλιπτικά εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο σας χορηγήθηκαν και από το αν τα έχετε πάρει και στο παρελθόν.

Εάν είναι η πρώτη ή η δεύτερη φορά που παίρνετε αντικαταθλιπτικά, είναι καλύτερο να συνεχίσετε να τα παίρνετε για τουλάχιστον έξι μήνες αφού αισθανθείτε καλύτερα. Εάν διακόψετε την αγωγή νωρίτερα, τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πιο πιθανό να επανέλθουν. Εάν είχατε πολλά επεισόδια κατάθλιψης στο παρελθόν, μπορεί να χρειαστεί να τα πάρετε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, καλό θα ήταν να υπάρχει διαρκής επικοινωνία με τον γιατρό σας σχετικά με το πότε και πώς θα τα διακόψετε.

Αξίζει να σκεφτείτε τι μπορεί να συντέλεσε στην εμφάνιση των συμπτωμάτων. Μερικές φορές, τα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη απλώς εμφανίζονται, χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος. Ωστόσο, μπορεί να συμβαίνουν δύσκολα πράγματα στη ζωή σας τα οποία συνέβαλαν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, άγχος λόγω οικονομικών προβλημάτων, μοναξιά ή ανεργία. Ορισμένες φορές, οι παράγοντες που προκαλούν άγχος είναι εντελώς αναπόφευκτοι. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε κάποια πράγματα για να μειώσετε την πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης συμπτωμάτων κατάθλιψης.

Κι αν η κατάθλιψη εμφανιστεί ξανά;

Μερικές φορές η κατάθλιψη επιστρέφει, ακόμη κι αν έχετε κάνει ό,τι μπορείτε για να είστε καλά. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, ίσως χρειαστεί:

• να αρχίσετε ξανά τα αντικαταθλιπτικά κατόπιν συνεννόησης με τον γιατρό σας,
• να αλλάξετε το αντικαταθλιπτικό σας
• ή να δοκιμάσετε άλλες μορφές θεραπείας, όπως η ψυχοθεραπεία (θεραπεία μέσω συζήτησης).

Κάποιοι άνθρωποι πρέπει να παίρνουν αντικαταθλιπτικά για μεγάλο χρονικό διάστημα για να είναι καλά. Αυτό μπορεί να σας προκαλεί απογοήτευση αν ελπίζατε ότι θα μπορούσατε να σταματήσετε τα αντικαταθλιπτικά σας. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι ίσως μπορέσετε να σταματήσετε τα αντικαταθλιπτικά και πάλι στο μέλλον. Αυτό δεν σημαίνει ότι «αποτύχατε».

Τι θα συμβεί αν δεν πάρω αντικαταθλιπτικά;

Είναι δύσκολο να πούμε με σιγουριά. Εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο σας χορηγήθηκαν, από το πόσο σοβαρή είναι η κατάθλιψή σας και από το πόσο καιρό την έχετε. Μερικές φορές η κατάθλιψη βελτιώνεται χωρίς καμία θεραπεία ή με άλλες μορφές θεραπείας, όπως η ψυχοθεραπεία.

Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να σας διευκολύνουν να ακολουθήσετε και άλλες θεραπείες, όπως η ψυχοθεραπεία. Μπορούν επίσης να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας.

Ο γιατρός σας θα πρέπει να το συζητήσει μαζί σας πριν σας χορηγήσει αντικαταθλιπτικά. Θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι κατανοείτε πλήρως τα οφέλη και τους κινδύνους από τη λήψη ή μη των αντικαταθλιπτικών.

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω για τα αντικαταθλιπτικά;

Ακολουθούν ορισμένα χρήσιμα πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε εάν παίρνετε αντικαταθλιπτικά:

• Εάν δυσκολεύεστε με το αντικαταθλιπτικό που παίρνετε, μιλήστε με τον γιατρό σας. Θα πρέπει να σας βοηθήσει να βρείτε έναν τύπο φαρμάκου ή τη δόση που σας βοηθά χωρίς να σας προκαλεί μη διαχειρίσιμες παρενέργειες. Εάν έχετε δοκιμάσει διάφορα αντικαταθλιπτικά, ίσως θελήσει να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις.
• Προσπαθήστε να μην αποθαρρυνθείτε αν εμφανίσετε παρενέργειες. Αυτές μπορεί να είναι δυσάρεστες και είναι κατανοητό ότι, ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι κάποιες φορές σταματούν να παίρνουν τα αντικαταθλιπτικά τους. Ωστόσο, οι περισσότερες παρενέργειες υποχωρούν σε μερικές εβδομάδες. Αν μπορείτε, περιμένετε να παρέλθει αυτό το χρονικό διάστημα προτού σταματήσετε. Ωστόσο, εάν οι παρενέργειες είναι ανυπόφορες ή νιώσετε αυτοκτονικές τάσεις, μιλήστε αμέσως με τον γιατρό σας.
• Προσπαθήστε να μην παραλείψετε καμία δόση, καθώς αυτό μπορεί να σας προκαλέσει συμπτώματα στέρησης. Εάν παραλείψετε μια δόση, απλώς πάρτε την επόμενη δόση κανονικά. Μην «αναπληρώνετε» τη δόση που παραλείψατε παίρνοντας μεγαλύτερη δόση από τη συνηθισμένη.
• Οι περισσότεροι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά χρειάζονται 1-2 εβδομάδες για να αρχίσουν να δρουν. Για ορισμένους ανθρώπους χρειάζονται έως και 6 εβδομάδες για να αρχίσουν να βλέπουν πλήρη αποτελέσματα. Ακόμη και αν δεν αισθάνεστε ακόμη τα οφέλη του αντικαταθλιπτικού σας, προσπαθήστε να συνεχίσετε να το παίρνετε για μερικές εβδομάδες πριν το διακόψετε. Ίσως διαπιστώσετε ότι τα πράγματα βελτιώνονται.
• Μιλήστε στον γιατρό σας σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ. Τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά δεν αντιδρούν με το αλκοόλ. Ωστόσο, ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να σας προκαλέσουν ναυτία ή υπνηλία αν πίνετε αλκοόλ ενώ τα παίρνετε, ή να ενισχύσουν την επίδραση του αλκοόλ.
• Εάν πιστεύετε ότι τα αντικαταθλιπτικά έχουν αρνητική επίδραση στη σωματική ή ψυχική σας υγεία, μιλήστε με τον γιατρό σας.
• Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα τρόφιμα και φάρμακα. Για παράδειγμα, το γκρέιπφρουτ μπορεί να αλληλεπιδράσει με την αντικαταθλιπτική ουσία σερτραλίνη. Θα πρέπει να ρωτήσετε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν το αντικαταθλιπτικό σας αλληλεπιδρά με τρόφιμα ή φάρμακα και να διαβάσετε προσεκτικά τις πληροφορίες που συνοδεύουν τη συνταγή σας. Εάν ξεκινήσετε τη λήψη ενός νέου φαρμάκου, ελέγξτε τις πληροφορίες που το συνοδεύουν για να βεβαιωθείτε ότι δεν αλληλεπιδρά με το αντικαταθλιπτικό σας.
  

Ποιες άλλες θεραπείες για την κατάθλιψη είναι διαθέσιμες;

Ψυχοθεραπεία

Υπάρχουν διάφορες χρήσιμες μορφές ψυχοθεραπείας για την κατάθλιψη. Συχνά συνιστώνται ως πρώτη επιλογή ή εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τα αντικαταθλιπτικά.

• Συμβουλευτική: Η συμβουλευτική μπορεί να είναι χρήσιμη για την ήπια κατάθλιψη και μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε τεχνικές επίλυσης προβλημάτων. Η συμβουλευτική μπορεί να βοηθήσει όταν η κατάθλιψη έχει προκληθεί από δυσκολίες στη ζωή σας.
• Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ): Η ΓΣΘ μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε την ψυχική σας κατάσταση, μαθαίνοντάς σας να εντοπίζετε τις συνδέσεις μεταξύ των σκέψεων, των πράξεων και των συναισθημάτων σας. Σε αντίθεση με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, εστιάζει λιγότερο στο παρελθόν σας και περισσότερο στο τι συμβαίνει στο παρόν.

Για πληροφορίες σχετικά με αυτές και άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, μπορείτε να επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους:

• μορφές ψυχοθεραπείας
• και γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ).

Φυτικές θεραπείες

Τα φυτικά φάρμακα προέρχονται από φυτά και δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένα από το NHS/ΕΟΦ.

Ορισμένα φυτικά φάρμακα έχει αποδειχθεί ότι έχουν θετικές επιδράσεις σε άτομα με κατάθλιψη. Ένα από αυτά, με την επιστημονική ονομασία Hypericum, παρασκευάζεται από το γνωστό βαλσαμόχορτο. Επειδή είναι φυτικό σκεύασμα, δεν έχουν διεξαχθεί αρκετές έρευνες και υπάρχουν λιγότεροι κανόνες που ρυθμίζουν την εμπορική διάθεσή του. Οι ποσότητες που λαμβάνετε μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το σημείο πώλησης.

Το βαλσαμόχορτο μπορεί να είναι επικίνδυνο εάν λαμβάνεται μαζί με αντικαταθλιπτικά SSRI και άλλα φάρμακα. Μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, όπως τα αντισυλληπτικά. Εάν σκέφτεστε να πάρετε φυτικά φάρμακα, μιλήστε πρώτα με τον γιατρό σας.

Γενική ευεξία

Είναι σημαντικό να σκέφτεστε τη γενική σας ευεξία. Μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα για να νιώσετε καλύτερα και να μειώσετε έτσι τις πιθανότητες να εμφανίσετε ξανά κατάθλιψη. Κάποια από αυτά είναι τα εξής:

• να βρείτε κάποιον στον οποίο να μπορείτε να μιλάτε
• να ασκείστε σωματικά
• να καταναλώνετε λιγότερο αλκοόλ και να αποφεύγετε τη χρήση ναρκωτικών ουσιών
• να τρέφεστε σωστά, για παράδειγμα να τρώτε περισσότερα ψάρια, φρούτα και λαχανικά
• να χρησιμοποιείτε τεχνικές αυτοβοήθειας που θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε
• να βρείτε τρόπους επίλυσης των πρακτικών προβλημάτων που προκάλεσαν την κατάθλιψη
• η αμοιβαία υποστήριξη: μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να επικοινωνήσετε με άτομα που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με εσάς. Μιλήστε με τον παθολόγο σας για τις ομάδες υποστήριξης που μπορεί να είναι κατάλληλες για εσάς.

Για ορισμένες συμβουλές σχετικά με την αυτοβοήθεια, διαβάστε το άρθρο μας σχετικά με την κατάθλιψη.

Κοινωνική συνταγογράφηση

Η κοινωνική συνταγογράφηση συμβάλλει στη σύνδεση των ατόμων με κοινωνικές υπηρεσίες και ομάδες της περιοχής τους. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της ψυχικής και σωματικής τους υγείας.

Για παράδειγμα, αν σας αρέσει η κηπουρική, η κοινωνική συνταγογράφηση μπορεί να σας φέρει σε επαφή με μια εβδομαδιαία ομάδα κηπουρικής στην περιοχή σας. Θα μπορέσετε να γνωρίσετε άλλα άτομα και να περάσετε χρόνο μαζί κάνοντας κάτι που σας αρέσει.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά στο άρθρο μας για την κοινωνική συνταγογράφηση.

Φως

Ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι η διάθεσή τους επηρεάζεται από την εποχή. Πρόκειται για τη λεγόμενη εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (ΕΣΔ). Αν έχετε κατάθλιψη κάθε χειμώνα, αλλά νιώθετε καλύτερα όταν η ημέρα μεγαλώνει, μια λάμπα φωτοθεραπείας μπορεί να σας βοηθήσει. Πρόκειται για μια πηγή έντονου φωτός την οποία έχετε ενεργοποιημένη για ορισμένο χρονικό διάστημα κάθε μέρα και η οποία μπορεί να σας βοηθήσει να αντισταθμίσετε την έλλειψη φωτός τον χειμώνα. Μιλήστε με τον γιατρό σας αν νομίζετε ότι μπορεί να πάσχετε από ΕΣΔ.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με τα αντικαταθλιπτικά, ρίξτε μια ματιά σε άλλες πηγές πληροφοριών εδώ ή μιλήστε με τον γιατρό σας.

• Ηλεκτρονική Επιτομή Φαρμάκων – Συνόψεις φαρμάκων και φύλλα οδηγιών χρήσης για ασθενείς. Πληροφορίες για χιλιάδες εγκεκριμένα φάρμακα που είναι διαθέσιμα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
• Συμβουλές του NHS για τα αντικαταθλιπτικά – Πληροφορίες από το NHS σχετικά με τη χρήση των αντικαταθλιπτικών. Περιλαμβάνουν προφυλάξεις, δοσολογίες, παρενέργειες και εναλλακτικές λύσεις.
• Mind – Αντικαταθλιπτικά – Πληροφορίες σχετικά με τα αντικαταθλιπτικά από τη ΜΚΟ «Mind» που δραστηριοποιείται σε θέματα ψυχικής υγείας.
• Rethink Mental Illness – Αντικαταθλιπτικά – Πληροφορίες σχετικά με τα αντικαταθλιπτικά από τη ΜΚΟ «Rethink Mental Illness» που δραστηριοποιείται σε θέματα ψυχικής υγείας.
  

Ευχαριστίες

Αυτές οι πληροφορίες παρήχθησαν από τη Συντακτική Επιτροπή Δημόσιας Δέσμευσης (PEEB) του Royal College of Psychiatrists (Βασιλικού Κολλεγίου Ψυχιάτρων). Αντικατοπτρίζουν τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος.

Επικεφαλής σύνταξης: Καθηγήτρια Wendy Burn

Ειδική επιμέλεια: Επιτροπή Ψυχοφαρμακολογίας του Βασιλικού Κολλεγίου Ψυχιάτρων (The Royal College of Psychiatrists΄Psychopharmacology Committee)

Ειδική συνεισφορά: Fiona Rajé και Victoria Bridgland

Πλήρεις παραπομπές διαθέσιμες κατόπιν αιτήματος.

Δημοσίευση: 

Προθεσμία αναθεώρησης: 

© Βασιλικό Κολλέγιο Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists)