اختلال استرس پس از سانحه

این اطلاعات مناسب افرادی است که دارای اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) هستند یا کسی که به این عارضه مبتلاست را می شناسند.

اختلال استرس پس از سانحه چیست؟

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نوعی مشكل سلامت روان است که می تواند در اثر حادثه تروماتيك ایجاد شود.

تعداد زیادی از افرادی متعددی که با حادثه تروماتيك مواجه می‌شوند، احساسات، افکار و خاطرات منفی را تجربه خواهند کرد. بااین‌‌حال، اغلب افراد به مرور زمان بهتر خواهند شد. هنگامی که این واکنش‌های منفی از بین نمی‌روند، و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ممکن است که فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه شده باشد.

چه چیزی باعث ایجاد اختلال استرس پس از سانحه می‌شود؟

اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد، و زمانی که فرد، موارد ذیل را واقعاً تجربه می‌کند یا در معرض تهدید آنها قرار می‌گیرد بروز می‌‌نماید:

• مرگ
• مصدومیت شدید
• خشونت جنسی

ممکن است به یکی از روش‌های ذیل در معرض سانحه قرار گیرند:

• مستقیماً - برای خود آنها اتفاق افتاده باشد
• شاهد بودن - ممکن است شاهد رخ دادن آن برای شخص دیگری بوده باشند
• متوجه شدن - متوجه شوند که برای فردی بسیار نزدیک به آنها اتفاق افتاده است
• مواجهه مکرر - آنها خودشان‌ به طور مکرر در معرض حوادث تروماتيك بوده یا شاهد بوده‌اند که حادثه تروماتيك مکرراً دیگران را تحت تاثیر قرار داده است. همچنین می‌دانیم برخی افراد که از طریق رسانه‌های الکترونیکی، تلویزیون، فیلم‌ها یا تصاویر در محل کار، در معرض حادثه تروماتيك قرار می گیرند، ممکن است مشکلات سلامت روان را تجربه کنند.

نمونه‌های حادثه‌های تروماتيك شامل موارد ذیل هستند:

• شاهد بودن مرگ بی‌رحمانه
• سوانح جدی، به طور مثال: سانحه رانندگی
• تعرض فیزیکی یا جنسی
• مشکلات شدید سلامتی یا بستری در بخش مراقبت‌های وِیژه
• تجربیات پیچیده زایمان
• تشخیص ابتلا به بیماری مرگ‌بار
• جنگ و درگیری
• حملات تروریستی
• حوادث طبیعی یا ساخته دست بشر، مانند: سونامی یا آتش‌سوزی

به این نکته مهم توجه کنید که تعداد زیادی از حوادثی که در اینجا به آنها اشاره نشده است می‌توانند عامل اختلال استرس پس از سانحه باشند. اگر تجربه شما در این فهرست وجود ندارد، به این معنی نیست که نباید به دنبال کمک گرفتن و پشتیبانی باشید.

چرا حادثه تروماتيك بسیار شوکه‌‌‌کننده است؟

حوادث تروماتيك شوکه‌‌کننده است، چون نمی‌توانیم آنها را درک کنیم. با آن چیزی که توقع داریم همخوانی ندارد.

حادثه تروماتيك اغلب «تصادفی» به نظر می‌رسد و علت مشخص ندارد. با دیدگاهمان در مورد جهان مطلوب همخوانی ندارد، که همین موضوع درک معنایی که پشت آن قرار دارد را دشوار می‌کند.

ياداوري تروما همچنین به ما نشان می‌دهد که اتفاقات بد می‌توانند برای ما و افرادی که برایمان مهم هستند تقریباً در هر زمانی اتفاق بیفتند. این می‌تواند منجر به احساس ناامنی و تهدید شود که به صورت قابل فهمی ترسناک است. برخی مواقع، حادثه‌ تروماتيك می‌تواند باعث شود که از خودمان سؤال کنیم که چه کسی هستیم، که این هم می‌تواند ناراحت کننده باشد.

وقتی فردی مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه است چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

افراد زیادی در طول زندگی خود حادثه‌ تروماتيك را تجربه می‌کنند. حدود یک سوم بزرگسالان در انگلیس می‌گویند که دست‌کم یک مورد حادثه تروماتيك را تجربه‌ کرده‌اند. بااین‌حال، همه افرادی که حادثه تروماتيك را تجربه کرده‌اند الزاماً دچار اختلال استرس پس از سانحه نمی‌شوند.

بسیاری از افراد سوگواری، غم، اضطراب، گناه و خشم را پس از ياداوري تروما تجربه می کنند. این الزاماً به این معنی نیست که شخص دارای اختلال استرس پس از سانحه است. افرادی که اختلال استرس پس از سانحه دارند اغلب دارای تعداد زیادی از علائم ذیل هستند. اینها می‌توانند بلافاصله شروع شوند، یا ممکن است آغازشان چند هفته و حتی چند ماه طول بکشد.

این علائم می‌توانند فعالیت‌های روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهند و/یا باعث شوند که به شدت احساس پریشانی کنید. اگر بلافاصله پس از حادثه تروماتيك دچار هر یک از این علائم شدید، الزاماً به این معنی نیست که مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه خواهید شد.

تجربه مجدد علائم

• خاطرات - داشتن خاطرات ناخواسته از حادثه، که به افکار مزاحم معروف‌اند، و بسیار طاقت‌فرسا و ناراحت کننده هستند.
• رویاها - دیدن رویاها یا کابوس‌های ناراحت کننده درباره حادثه.
• مبهوت بودن - احساس یا رفتار به گونه‌ای که گویا قرار است حادثه تروماتيك دوباره اتفاق بیفتد (معروف به فلش‌بک). در موارد حاد، ممکن است از اتفاقاتی که پیرامون شما رخ می‌دهد آگاه نباشید.
• پریشانی از لحاظ فیزیکی و روانی - احساس شدید پریشانی و برانگیختگی از لحاظ فیزیکی (مانند تنفس سریع، ضربان قلب بالا) هنگامی که در معرض چیزهایی قرار می‌گیرید که به گونه‌ای یادآور حادثه هستند.

علائم اجتنابی

• فراموشی حادثه تروما - ناتوانی در به یاد آوردن قسمتی‌هایی از حادثه تروماتيك.
• گسست - احساس گسست یا فاصله گرفتن از افرادی که قبلاً احساس صمیمی بودن با آنها داشتید.
• اجتناب از صحبت یا فکر کردن - عدم تمایل به صحبت یا فکر کردن درباره حادثه تروماتيك.
• اجتناب از پیوندها - اجتناب از خاطرات، افکار، احساسات، چیزها، افراد و مکان‌هان‌هایی که مربوط به حادثه تروماتيك هستند. این ممکن است شامل اجتناب از تلویزیون یا سایر رسانه‌ها که به حادثه می‌پردازند باشد، به خصوص اگر انجام این کار باعث پریشانی شما شود.

خلق و خو

• باورها و انتظارات منفی - تفکر منفی درباره خود، دیگران یا جهان.
• سرزنش - سرزنش کردن خود یا دیگران به دلیل رخ دادن حادثه تروماتيك یا عواقب آن.
• عواطف منفی - تجربه مکرر ترس، وحشت، خشم، گناه یا شرم.
• بی‌انگیزه شدن نسبت به فعالیت‌ها - مشارکت نکردن یا بی انگیزه شدن نسبت به فعالیت‌هایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید یا می‌توانستید به صورت منظم انجام دهید.
• ناتوانی در احساس عواطف مثبت - قادر نبودن به تجربه احساس شادی، رضایت یا محبت.

علائم هوشیاری و تحریک پذیری

• هوشیاری و آگاهی بیش از حد - هوشیاری بیش از حد نسبت به اتفاقات پیرامونتان و ناتوانی در آرام و قرار گرفتن.
• به راحتی شوکه شدن - واکنش افراطی به صداها یا حرکاتی که حادثه تروماتيك را یادآوری می‌کنند.
• مشکل تمرکز - تمرکز روی کارهایی که قبلاً می‌توانستید روی آنها تمرکز کنید مشکل می‌شود.
• بی‌خوابی - خوابیدن و تداوم خواب دشوار می‌شود. هنگامی که می‌خوابید ممکن است خواب بی‌کیفیت را تجربه کنید و کابوس ببینید.
• بی قراری و پرخاشگری - مثلا پرخاشگری کلامی یا فیزیکی نسبت به افراد یا اشیاء. این پرخاش‌ها ممکن است نتیجه تجربه کردن چیزی باشد که شما را به یاد حادثه تروماتيك می‌اندازد.
• بی پر‌وایی خطرناک - انجام کارهای خطرناک یا خودتخریبی.

چرا اختلال استرس پس از سانحه اتفاق می‌افتد؟

دلایل متعددی برای اختلال استرس پس از سانحه وجود دارند.

روحی و روانی

علائم روحی و روانی اختلال استرس پس از سانحه به شدت ناخوشایند و ناراحت کننده هستند. بااین‌حال، این علائم وقتی به این فکر می‌کنیم که چگونه ذهن ممکن است برای حفاظت از ما پس از وقوع حادثه تروماتيك کار کند، منطقی به نظر می‌آیند.

• خاطره - پس از تجربه حادثه تروماتيك شاید نتوانیم یا نخواهیم که آنرا به یاد آوریم. باآنکه یادآوری آنچه اتفاق افتاده می‌تواند ناراحت کننده باشد، انجام این کار می‌تواند به ما کمک کند که حادثه منطقی به نظر بیاید. این می‌تواند برای سلامت روان ما کمک‌کننده باشد.
• افکار مزاحم یا فلش‌بک‌ها - به اینها می‌توان به عنوان تکرار آنچه اتفاق افتاده است نگریست. آنها ممکن است ما را مجبور کنند تا در مورد اتفاقی که رخ داده فکر کنیم،تا در صورت تکرار مجدد آمادگی بهتر داشته باشیم. بااین‌حال، در اختلال استرس پس از سانحه، این افکار تنها باعث می‌شوند که احساس پریشانی کنیم.
• اجتناب و بی‌تفاوتی - یادآوری تروما خسته‌ و ناراحت کننده است. اجتناب و بی‌تفاوتی می‌توانند به شما کمک کند که فکر کردن درباره آنچه اتفاق افتاده است را متوقف کنید. بااین‌‌‌حال، همچنین باعث می‌شود که دیگر تلاش نکنید که تجربیات خود را درک کنید.
• گوش به زنگ بودن - اگر «گوش به زنگ» باشیم، ممکن است احساس کنیم در صورت وقوع بحرانی دیگر آمادگی واکنش سریع را داریم. همچنین می‌تواند به ما برای انجام کار لازم پس از وقوع سانحه یا بحران انرژی دهد. بااین‌حال، ممکن است خسته کننده هم باشد و ما را از انجام کارهایی که قبلاً از انجامشان لذت می‌بردیم بازدارد.

از لحاظ فیزیکی

برخی از علائم جسمانی که همراه با اختلال استرس پس از سانحه رخ می‌دهند به این دلیل است که بدن ما در تلاش برای پردازش نادرست تروماست.

• آدرنالین - این هورمونی است که بدن ما هنگامی که تحت فشار روانی (استرس) هستیم تولید می‌کند. به ما کمک می‌کند که بدن خود را برای فعالیت‌هایی که نیاز به انرژی زیاد دارند آماده کنیم، مانند، دویدن یا دعوا با کسی. هنگامی که فشار روانی (استرس) از بین می‌رود، سطح آدرنالین باید به حالت عادی برگردد. در اختلال استرس پس از سانحه، خاطرات زنده از رویداد استرس‌زا می‌توانند سطح آدرنالین را بالا نگه دارند. آدرنالین زیاد می‌تواند شما را مضطرب و پرخاشگر کند و نتوانید آرامش داشته باشید یا خوب بخوابید.
• هیپوکامپ ؛ قسمتی از مغز برای پردازش حافظه - این قسمتی از مغز است که خاطرات را پردازش می‌کند. مقادیر زیاد هورمون های استرس، مانند آدرنالین، می‌تواند از کارکرد مناسب آن جلوگیری کند. یعنی خاطرات حادثه تروماتيك پردازش نمی‌شوند. این باعث می‌شود حادثه را به گونه‌ای به یاد آورید، گویی که خطر آن هنوز هم وجود دارد، به جای اینکه آن را مانند چیزی ببینید که در گذشته اتفاق افتاده است. 

آیا مشاغلی وجود دارند که در آنها احتمال ابتلای فرد به اختلال استرس پس از سانحه بیشتر باشد؟

هر کس در صورت تجربه حادثه تروماتیک می‌تواند مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه شود. بااین‌حال، در بعضی مشاغل احتمال تجربه کردن حادثه تروماتيك بیشتر است. یعنی خطر ابتلای این افراد به اختلال استرس پس از سانحه بیشتر از سایر مشاغل است. برخی از این مشاغل عبارتند از:

• کارکنان خدمات اضطراری (مانند پلیس، آتش‌نشان و کارکنان آمبولانس)
• مددکاران اجتماعی
• کارکنان بخش مراقبت‌های ویژه
• نیروهای نظامی و سایر افرادی که در مناطق جنگی کار می‌کنند

اختلال استرس پس از سانحه چه زمانی شروع می‌شود؟

علائم اختلال استرس پس از سانحه می‌توانند بلافاصله پس از حادثه تروماتيك یا حتی هفته‌ها یا ماه‌ها پس از آن آغاز شوند. معمولاً، علائم ظرف 6 ماه پس از حادثه شروع می‌شوند. برخی مواقع، علائم پس از 6 ماه آغاز می‌شوند، اما این حالت کمتر رایج است. متاسفانه، افراد زیادی، هنگامی که علائم‌شان شروع می‌شود درخواست کمک نمی‌کنند.

اختلال استرس پس از سانحه در اولین ماه پس از حادثه تروماتيك قابل تشخیص نیست. اگر بلافاصله علائم حادثه را تجربه کردید، و این علائم شدید بودند و شما را از کار کردن باز داشتند، ممکن است مبتلا به «اختلال فشار روانی (استرس) مزمن» شده باشید.

چرا همگان پس از تجربه کردن تروما دچار اختلال استرس پس از سانحه نمی‌شوند؟

پس از تجربه تروما، بسیاری از افراد با نوعی علائم تروما در ماه اول یا پس از آن مواجه می‌شوند. بسیاری از این علائم، واکنش‌های عادی به خطر یا احساس خطر هستند. می‌توانید به آنها به عنوان روشی که مغز برای محافظت از شما در برابر صدمات استفاده می‌کند، فکر کنید.

بااین‌حال، بیشتر افراد پس از چند هفته ، یا برخی مواقع اندکی بیشتر، آنچه را که رخ داده پردازش می‌کنند، و علائم فشار روانی (استرس) آنها شروع به از بین رفتن می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد گروهی خاص از افراد در معرض خطر فزاینده ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه قرار دارند. خطر ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه در صورت انجام موارد ذیل توسط فرد کاهش می‌یابد:

• دسترسی به حمایت اجتماعی و
• بازیابی از حادثه تروماتيك در «محیطی که فشار روانی (استرس) در آن کم است».

کدام حوادث احتمالاً منجر به بروز اختلال استرس پس از سانحه می‌شوند؟

هرگونه حادثه تروماتيك می‌تواند باعث اختلال استرس پس از سانحه شود، البته هر چه تجربه آزاردهنده تر باشد، احتمال ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه به همان نسبت افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در صورتی‌که حادثه شرایط ذیل را داشته باشد، احتمال ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه افزایش می‌یابد:

• ناگهانی و غیرمنتظره باشد
• برای مدت طولانی ادامه داشته باشد
• زمانی رخ دهد که گیر افتاده‌اید و نتوانید فرار کنید
• ساخته دست بشر باشد
• تلفات زیاد داشته باشد
• باعث نقص عضو شود
• کودکان درگیر حادثه باشد.

اگر همچنان در معرض فشار روانی (استرس) و بلاتکلیفی قرار گیرید، بهبود علائم اختلال استرس پس از سانحه دشوارتر خواهد شد.

چگونه متوجه شوم که تروما را پشت سر گذاشته‌ام؟

اگر می توانید کارهای ذیل را انجام دهید، ممکن است از حادثه تروماتيك گذر کرده باشید:

• فکر کردن به آن بدون اینکه بیش از حد پریشان شوید
• مدام احساس نکنید که تهدید می‌شوید
• در زمان‌های نامناسب به فکر آن نیفتید

چرا اختلال استرس پس از سانحه همیشه تشخیص داده نمی‌شود؟

چندین دلیل وجود دارد که چرا ممکن است اختلال استرس پس از سانحه در فرد مبتلا تشخیص داده نشود.

انگ و سوءتفاهم

افراد مبتلا اختلال استرس پس از سانحه اغلب از صحبت در مورد احساس خود اجتناب می‌کنند تا مجبور نباشند به حادثه تروماتيك فکر کنند.

برخی افراد احساس می‌کنند علائمی که تجربه می کنند (به عنوان مثال، گوشه‌گیری و بی‌تفاوتی) به آنها کمک می‌کند که شرایط را تحمل کنند، و متوجه نیستند که عامل بوجود آمدن آنها، اختلال استرس پس از سانحه بوده است.

وقتی حال کسی اصلاً خوب نیست، سخت است که باور کند در نهایت به همان حالی که پیش از حادثه تروماتيك داشته بازخواهد گشت. این موضوع ممکن است مانع دریافت کمک شود.

همچنین سوءتفاهمی شایع وجود دارد که صرفاً نظامیان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه می‌شوند. درواقع، اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، وقابل درک است.

تشخیص نادرست

برخی افراد که مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه هستند ممکن است مورد تشخیص نادرست، مانند اضطراب یا افسردگی قرار گیرند. برخی افراد، دچار مشکلات روحی و جسمی دیگری هم هستند که باعث می شود اختلال استرس پس از سانحه آنها مورد غفلت قرار ‌گیرد.

همچنین ممکن است «علائم جسمانی غیرقابل توضیح از لحاظ پزشکی» داشته باشند مانند:

• مشکلات گوارشی
• سندرم‌های درد
• سردرد

این علائم یعنی اینکه اختلال استرس پس از سانحه آنها مشکل دیگری اشتباه گرفته می‌شود.

سایر چالش‌ها

برخی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه همچنین ممکن است چالش‌های دیگر داشته باشند، مانند مشک در رابطه یا وابستگی به الکل یا مواد مخدر. اینها ممکن است براثر اختلال استرس پس از سانحه به‌وجود آمده باشند، اما می‌توانند نسبت به اختلال استرس پس از سانحه نمود بیشتری داشته باشند.

آیا کودکان می‌توانند مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه شوند؟

اختلال استرس پس از سانحه ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند. علاوه بر علائم اختلال استرس پس از سانحه که افراد بزرگسال تجربه می‌کنند، کودکان علائم ذیر را نیز ممکن است تجربه می‌نمایند:

• رویاهای ترسناک - در کودکان، این رویاها شاید منعکس‌کننده حادثه تروماتيك باشند و شاید هم نه.
• بازی تکرای - برخی کوکان اتفاقات حادثه تروماتيك را در بازی شبیه سازی می کنند. به عنوان مثال، کودکی که در سانحه شدید رانندگی حضور داشته ممکن است سانحه را با خودروهای اسباب‌بازی مجدداً اجرا کند. 
• علائم جسمانی - ممکن است از دل درد یا سر درد شکایت کنند.
• ترس از اینکه زود بمیرند - ممکن است باورش برایشان سخت باشد که آنقدر عمر خواهند کرد تا بزرگ شوند.

اختلال استرس پس از سانحه چگونه درمان می‌شود؟

چندین درمان مختلف برای اختلال استرس پس از سانحه وجود دارند، از جمله درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما)، حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم)، و دارو.

روان درمانی

روان درمانی به جای تمرکز روی زندگی گذشته شما، روی تجربه تروما متمرکز است. در موارد ذیل به شما کمک خواهد کرد:

• پذیرش - یادگیری پذیرش این موضوع که اگرچه آنچه اتفاق افتاده قابل تغییر نیست، ولی میتوان در مورد حادثه، جهان و خودتان طور دیگری فکر کنید.
• یادآوری حادثه - یادآوری آنچه اتفاق افتاده، بدون اینکه ترس و پریشانی بر شما غلبه کند. شما می‌توانید در صورت تمایل، به اتفاق فکر کنید نه اینکه تفکرات مزاحم یا فلش‌بک‌ داشته باشید.
• صحبت درباره تجربیات - صحبت درباره اینکه چه اتفاقی رخ داده تا ذهنتان بتواند خاطرات را در گوشه‌ای ذخیره کند و به کارهای دیگر بپردازد.
• احساس امنیت بیشتر - کمک به شما برای کنترل بیشتر بر احساساتتان. این به شما کمک می‌کند که احساس امنیت بیشتر کنید، بنابراین نیاز نیست که خیلی زیاد از خاطرات دوری کنید.

هر نوع روان درمانی باید توسط شخصی ارائه شود که به درستی آموزش دیده و مجوز رسمی دارد. جلسات معمولاً حداقل هفتگی هستند، با روان ‌درمانگر ثابت، و اغلب دست‌کم 8 تا 12 هفته به طول می‌انجامند.

باآنکه جلسات معمولاً یک ساعته هستند، برخی مواقع می‌توانند تا 90 دقیقه هم ادامه‌ پیدا کنند.

درمان‌های اختلال استرس پس از سانحه شامل موارد ذیل هستند:

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT)

این نوع درمان می‌توانند به شما برای تغییر نحوه تفکرتان کمک کنند. به مرور به شما کمک می‌کنند که احساس بهتر داشته باشید و رفتارتان متفاوت شود. این درمان معمولاً به صورت یک به یک ارائه می‌شود، البته شواهدی وجود دارند مبنی براینکه درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما در قالب گروهی نیز قابل ارائه است.

حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR)

این تکنیکی است که از حرکات چشم برای کمک به مغز جهت پردازش خاطرات تروماتیک استفاده می‌کند.

از شما خواسته خواهد شد که حادثه تروماتيك را به یاد آورید و اینکه باعث می‌شود که چگونه فکر و احساس کنید. درحالی‌که این کار را می‌کنید، از شما خواسته خواهد شد که حرکات چشم را انجام دهید یا نوعی «تحریک دوجانبه» مانند ضربه زدن با دست را انجام دهید. ثابت شده که این کار باعث کاهش شدت عواطفی است که پیرامون خاطره تروماتیک تجربه می‌کنید، و به برطرف شدن تروما کمک می‌کند.

حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم باید توسط متخصص آموزش دیده ارائه شود. حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم معمولاً طی 8 تا 12 جلسه 60 تا 90 دقیقه‌ای ارائه می‌شود.

برخی اشکال دیگر درمان‌های گفتاری ممکن است جهت هدف قرار دادن علائم خاص (مانند خواب بی‌کیفیت) برای افرادی که واکنش مناسب به حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم یا درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما یا درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما ندارند، مفید باشند.

دارو

اگر برای درمان اختلال استرس پس از سانحه خود سایر درمان‌ها را امتحان کرده‌اید و مؤثر واقع نشده‌اند، ممکن است پزشک شما داروی ضد افسردگی تجویز کند.

مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین داروی ضد افسردگی هستند که می‌توانند به کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه کمک کنند. اگر همچنین افسردگی را تجربه می‌کنید، داروی ضد افسردگی می‌توانند کمک‌کننده باشند.

اگر مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مؤثر واقع نشد، ممکن است داروی دیگر برای شما تجویز شود، اما این کار معمولاً باید به توصیه متخصص سلامت روان انجام شود.

موثرترین درمان کدام است؟

شواهدی وجود دارند مبنی براینکه درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما و حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم بهترین درمان‌های سرآمد هستند. دارو می‌تواند برای افرادی که مایل به درمان‌های گفتاری نیستند یا دسترسی آسان به آنها ندارند ،مفید باشد.

کدام درمان را باید اول دریافت کنم؟

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما یا حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم) باید در صورت امکان، قبل از دارو ارائه شوند. این براساس دستورالعمل‌های موسسه ملی تعالی سلامت و مراقبت (NICE) است.

چگونه می‌توانم از خود حمایت کنم؟

اگر مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه هستید، می‌توانید چند کار برای حمایت از بازیابی خود انجام دهید. درمانگرتان با استفاده از این اقدامات از شما حمایت خواهد کرد و اطمینان حاصل می‌کند که این موارد را در زمان مناسب انجام دهید:

• پایبندی به روال عادی خود - در صورت امکان، سعی کنید که به روال عادی خود بازگردید یا آن را حفظ نمایید. حفظ زندگی عادی تا حد امکان باعث می‌شود احساس ثبات داشته باشید
• با فرد مورد اعتماد خود صحبت کنید - درحالی‌که نباید احساس کنید که مجبورید با هر کسی در مورد اتفاقی که رخ داده صحبت کنید، صحبت با کسی که به او اعتماد دارید کمک می‌کند که احساسات خود را در فضایی امن پردازش نمایید. همچنین صحبت با کسی که همان اتفاقی را که برای شما رخ داده تجربه کرده است، یا کسی که حادثه‌ای مشابه را قبلاً تجربه کرده ممکن است کمک‌کننده باشد، البته اگر انجام این کار چندان ناراحت کننده نباشد.
• تمرینات تمدد اعصاب را امتحان کنید - مراقبه خودرهبری و سایر تمرینات را برای آرامش اعصاب امتحان کنید. تمدد اعصاب حین ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، پس با درمانگر خود در مورد تمرینات یا فعالیت‌هایی که ممکن است برای شما مؤثر باشند صحبت کنید.
• بازگشت به کار یا مدرسه - اگر احساس می‌کنید که توانایی دارید، بازگشت به کار، مدرسه یا دانشگاه می‌تواند کمک کننده باشد. این کار باعث می‌شود که احساس کنید به روال عادی بازگشته‌اید. بااین‌حال، باید تلاشتان اجتناب از موقعیت‌هایی باشد که احتمال قرارگرفتن شما را در معرض تروما یا فشار روانی (استرس) را بالا می‌برد. به طور کلی، کار در محیط حامی و با فشار روانی (استرس) کمتر بهترین کار ممکن تا درمان است.
• به طور منظم غذا بخورید و ورزش کنید - سعی کنید در زمان‌هایی که معمولاً غذا می‌خورید غذا بخورید، حتی اگر احساس گرسنگی نمی‌کنید. اگر احساس می‌کنید که توانایی دارید، سعی کنید که به طور منظم ورزش کنید. این کار همچنین با شما کمک می‌کند که هنگام خواب بیشتر احساس خستگی کنید.
• با دیگران وقت بگذرانید - وقت صرف کردن با افرادی که برایتان مهم هستند به شما احساس حمایت می‌دهد.
• انتظار بهتر شدن داشته باشید - روی این فکر تمرکز کنید که به مرور بهتر خواهید شد. این تفکر برای روند بهبودی شما خوب خواهد بود. یادتان باشد برای اینکه سریع بهبود یابید به خود فشار نیاورید.
• به مکانی برگردید که حادثه تروماتيك رخ داده - تنها زمانی که احساس می‌کنید توانایی دارید، شاید تمایل داشته باشید به محلی که حادثه تروماتيك رخ داده برگردید. اگر قصد انجام چنین کاری را دارید، با درمانگر یا پزشک خود صحبت کنید، تا آنها در این مسیر از شما حمایت کنند.

همچنین حین بازیابی شاید بخواهید مراقب انجام برخی کارها بوده یا نسبت به آنها آگاه باشید. بااین‌حال، انجام «کار درست» می‌تواند واقعاً چالش‌برانگیز باشد و به واسطه انجام برخی از این کارها نباید احساس گناه کنید.

• خودانتقادی - علائم اختلال استرس پس از سانحه نشانه ضعف نیست. آنها واکنش طبیعی به تجربیات ترسناک هستند.
• احساستان را برای خودتان نگه دارید - اگر اختلال استرس پس از سانحه دارید، از به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات خود با دیگران احساس گناه نکنید. صحبت درباره آنچه احساس می‌کنید می‌تواند از روند بهبودی شما پیشتیبانی کند.
• انتظار داشتن برای بازگشت فوری همه چیز به روال عادی - درمان اختلال استرس پس از سانحه زمان‌بر است. سعی کنید که انتظار بیش از حد و خیلی سریع از خود نداشته باشید.
• دور ماندن از سایر افراد - اگر برای مدت طولانی تنها بمانید، احساس انزوا در شما افزایش می‌یابد و حالتان بدتر می‌شود.
• مصرف الکل و سیگار - درحالی که الکل می‌تواند کمک کند که آرام شوید، اما در طول زمان باعث بدتر شدن شما خواهد شد. قهوه و نیکوتین می‌توانند به عنوان محرک عمل کنند و اگر علائم مربوط به اختلال استرس پس از سانحه را تجربه می‌کنید ممکن است باعث بدتر شدن حال شما شوند.
• خستگی بیش از حد - اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند خواب شما را دچار مشکل کند، اما تا جایی که می‌توانید سعی کنید برنامه خواب معمول خود را حفظ کنید و تا دیر وقت بیدار نمانید، چون این کار باعث بدتر شدن شما خواهد شد. می‌تواند اطلاعات بیشتر را از منبع ما در بخش خواب خوب کسب کنید.

نهایتاً، همچنین باید هنگام رانندگی احتیاط کنید و اگر احساس ناامنی برای رانندگی می‌کنید موضوع را به آژانس صدور گواهینامه رانندگی و خودرو اطلاع دهید. مردم پس از مواجهه با اتفاق تروماتیک در برابر سوانح بیشتر آسیب‌پذیر می‌شوند.

اختلال استرس پس از سانحه پیچیده چیست؟

برخی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پیچیده دچار می‌شوند. این به دلیل تجربه حادثه یا یک سری از حوادث هستند که بسیار تهدیدکننده و وحشت‌آورند. این اتفاقات می‌توانند در دوران کودکی یا بزرگسالی رخ دهند.

اغلب مواقع، فرار یا اجتناب از این رویدادها آسان نیست و اغلب دشوار یا غیرممکن خواهد بود. به عنوان مثال:

• شکنجه
• برده‌داری
• کارزارهای نسل‌کشی
• زندگی در منطقه جنگی
• خشونت خانوادگی طولانی مدت
• تکرار سوء استفاده فیزیکی و جنسی در کودکی. 

علاوه بر علائم اختلال استرس پس از سانحه، افرادی که مبتلا به نوع پیچیده آن هستند، ممکن است از موارد ذیل نیز رنج ببرند:

• داشتن باورهای بسیار منفی در مورد خودشان مثل «تحقیر شده، شکست‌خورده یا بی‌مصرف»
• مشکل داشتن در ابراز احساسات و همچنین واکنش‌های عاطفی
• مشکل در حفظ ارتباطات و احساس صمیمیت با سایر افراد

چگونه می‌توانم از اختلال استرس پس از سانحه پیچیده رهایی یابم؟

نداشتن اعتماد به سایرین و در کل نسبت به جهان، در افراد مبتلا به این نوع اختلال شایع است. درمان در این افراد اغلب طولانی‌تر است تا آنها را قادر سازد رابطه‌ای امن با درمانگر خود برقرار کنند. کار با فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پیچیده اغلب 3 مرحله دارد:

پایدار سازی

در مرحله پایدار سازی، یاد می‌گیرید که به درمانگر خود اعتماد کنید، و احساس پریشانی و گسست را درک و کنترل نمایید.

به عنوان قسمتی از پایدار سازی، شاید تکنیک‌های «اتصال به زمین» را یاد بگیرید. این تکنیک‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا روی احساسات طبیعی فیزیکی تمرکز کنید، و به شما یادآوری می‌کنند که در حال زندگی کنید نه گذشته.

پایدار سازی می‌تواند به شما کمک کند که از احساس ترس و اضطراب ناشی از خاطرات و عواطفی که عامل تولید آنها هستند «جدا» شوید. این کار کمک می‌کند که این خاطرات کمتر ترسناک باشند.

هدف پایدار سازی این است که نهایتاً قادر باشید بدون تجربه اضطراب یا فلش‌بک‌ها زندگی کنید.

برخی مواقع، پایدار سازی ممکن است تنها کمک لازم باشد.

درمان‌های مبتنی بر تروما

درمانی که متمرکز بر تروماست، از جمله حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم یا درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما، می‌تواند به شما کمک کند تا تجربه تروما را پردازش نمایید. سایر روان‌درمانی‌ها، از جمله روان پویشی، نیز می‌توانند مفید باشند. باید در اختلال استرس پس از سانحه پیچیده احتیاط کرد، چون درصورت استفاده نامناسب از این درمان‌ها ، ممکن است وضعیت‌ بدتر شود.

ادغام یا ارتباط مجدد

حالا که دیگر در موقعیت خطرناک نیستید، برگشت به روش معمول زندگی، می‌تواند به شما کمک کند که به دنیای واقعی عادت کنید. این به شما کمک می‌کند که خود را به عنوان فردی دارای حق و انتخاب ببینید.

ادغام مجدد به شما کمک می‌کند تا:

• با خود و دیگران به طور دلسوزانه ارتباط برقرار کنید
• مجدداً به خود و دیگران اعتماد کنید
• دوباره در دوستی‌ها، روابط صمیمی و فعالیت‌هایی که باعث ارتقای سلامت و تندرستی شما می‌شوند شرکت کنید

دارو

در اختلال استرس پس از سانحه، داروی ضد افسردگی یا سایر داروها را می‌توان علاوه بر روان درمانی استفاده کرد. اگر روان درمانی به شما جواب نمی‌دهد یا برایتان ممکن نیست، می‌توانید از دارو استفاده کنید. همچنین، شاید مراجعه به متخصص سلامت روان و بررسی دارو توسط وی مفید باشد.

خودیاری

اگر مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پیچیده هستید، تلاش برای انجام کارهای عادی، که هیچ ارتباطی با تجربیات ترومای شما ندارند می‌تواند مفید باشد. از جمله این کارها عبارتند از:

• دوست یابی
• اشتغال
• ورزش کردن منظم
• یادگیری تکنیک‌های تمدد اعصاب
• ایجاد سرگرمی
• داشتن حیوانات خانگی.

اینها باعث می‌شوند که به تدریج به دنیای پیرامون خود اعتماد کنید. بااین‌حال، این کار زمان‌بر است و اگر انجام این کارها برایتان دشوار است یا بلافاصله قادر به انجام آنها نیستید، نباید احساس شرمندگی کنید.

چگونه می‌توانم تشخیص دهم که فردی به اختلال استرس پس از سانحه مبتلاست؟

اگر فردی را می‌شناسید که به تازگی حادثه تروماتيك را تجربه کرده است، مواردی وجود دارند که ممکن است بخواهید به آنها توجه کنید. این موارد می‌تواند نشانه‌هایی باشند که افراد نمی‌توانند با آنها کنار بیایند:

• تغییر در رفتار - عملکرد ضعیف در کار، تأخیر، دریافت مرخصی استعلاجی، سوانح جزئی
• تغییر در عواطف - خشم، بی قراری و پرخاشگری، افسردگی، نداشتن انگیزه و تمرکز
• تغییر در افکار - تمرکز بر تهدید و ترس، دیدگاه‌های منفی نسبت به آینده
• علائم جسمانی غیرمنتظره - مانند تنگی نفس، بی‌قراری یا دل درد

اگر فکر می‌کنید که فردی علائم اختلال استرس پس از سانحه دارد، می‌توانید وی را تشویق به مشورت با پزشک عمومی‌‌اش کنید. اگر برای انجام این کار با وی به اندازه کافی صمیمی نیستید، ممکن است که بخواهید با فردی که با او صمیمی است صحبت کنید، که به جای شما این کار را انجام دهد.

همچنین بررسی اطلاعات در مورد اختلال استرس پس از سانحه، مانند این منبع، ممکن است برای وی مفید باشد چون به او کمک می‌کند که دشواری‌هایی را که با آن مواجه هست شناسایی نماید.

چگونه می‌توانم از فردی که حادثه تروماتيك را تجربه کرده است پشتیبانی کنم؟

انجام موارد ذیل می‌تواند به حمایت از فردی که با موردی تروماتیک مواجه بوده است کمک کند:

• صحبت کنید - به آنها زمان بدهید تا بتوانند با شما در مورد تجربیاتشان صحبت کنند.
• گوش کنید - به آنها اجازه دهید صحبت کند، و سعی کنید که وسط حرفشان نپرید یا تجربیات خودتان را به اشتراک نگذارید.
• سؤالات کلی بپرسید - اگر سؤال می‌پرسید، سعی کنید که کلی و بدون قضاوت باشند. به عنوان مثال، شاید بخواهید بپرسید «آیا با فرد دیگری در مورد این موضوع صحبت کرده‌اید؟» یا «اجازه هست به شما کمک کنم تا حمایت بیشتر کسب کنید؟»

باید سعی کنید که از موارد ذیل اجتناب نمایید:

• گفتن اینکه می‌دانید چه حسی دارند - حتی اگر مورد مشابه را تجربه کرده‌اید، افراد موقعیت‌ها را بسیار متفاوت تجربه می‌کنند. مقایسه کردن کمکی نمی کند.
• گفتن به آنها که خوش شانس هستند که زنده‌اند - افرادی که حادثه تروماتيك را تجربه کرده‌اند اغلب احساس خوش‌شانسی نمی‌کنند. اغلب، اگر دیگران مرده باشند آنها به دلیل زنده بودن احساس گناه می‌کنند.
• کوچک کردن تجربه آنها - حتی اگر قصد دارید حالشان را بهتر بکنید به آنها نگویید که وضعیت می‌توانست بدتر از این باشد. این کار باعث می‌شود که افراد فکر کنند که محق نیستند چنین احساساتی داشته باشند.
• ارائه پیشنهادات غیرمفید - حتی اگر می‌دانید که این پیشنهادات در گذشته برای شما مؤثر واقع شده‌اند، آنها را ارائه نکنید. مردم بسیار متفاوت هستند و اغلب ممکن است قبلاً آنچه را که پیشنهاد می‌دهید امتحان کرده باشند.

کمک‌های بیشتر

اطلاعات درباره اختلال استرس پس از سانحه

جامعه ترومای روانی انگلیس - در اینجا می‌توانید گزیده‌ای از منابعی را که پیدا کنید که حاوی اطلاعات مفید برای عموم مردم و متخصصان سلامت در زمینه واکنش‌های بعد از استرس تروماتیک هستند.

بررسی اجمالی اختلال استرس پس از سانحه، خدمات ملی سلامت انگلیس - این اطلاعات که متعلق به خدمات ملی سلامت انگلیس است اختلال استرس پس از سانحه را پوشش می‌دهد

بررسی اجمالی اختلال استرس پس از سانحه پیچیده، خدمات ملی سلامت انگلیس - این اطلاعات که متعلق به خدمات ملی سلامت انگلیس است اختلال استرس پس از سانحه را پوشش می‌دهد

اختلال استرس پس از سانحه، Mind- خیریه Mind حاوی اطلاعاتی در مورد اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس پس از سانحه پیچیده است

دوستان و خانواده چگونه می‌توانند کمک کنند؟ Mind- این اطلاعات ایده‌هایی در مورد چگونگی کمک به فردی آشنا که مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه است ارائه می‌کند

پشتیبانی کاربردی، Mind - این صفحه لینک‌هایی به سایر خیریه‌ها و سازمان‌هایی دارد که از افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پشتیبانی می‌کنند

خیریه‌هایی که از افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه پشتیبانی می‌کنند

اینجا فهرستی از برخی خیریه‌هایی است که از افرادی که اختلال استرس پس از سانحه یا حادثه تروماتيك را تجربه می‌کنند پشتیبانی می‌نمایند:

اختلال استرس پس از سانحه انگلیس - خیریه انگلیسی که متعهد به افزایش آگاهی در مورد اختلال استرس پس از سانحه است

مقابله با فشار روانی (استرس) - خیریه انگلیسی برای سلامت روان نظامیان.

مراقبت سوگواری Cruse - خیریه‌ای که از افراد داغدار در انگلیس، ولز و ایرلند شمالی پشتیبانی می‌کند

مراقبت سوگواری Cruse اسکاتلند - خیریه‌ای که تندرستی افراد داغدار را در اسکاتلند ترویج می‌کند

بحران تجاوز - 3 خیریه بحران تجاوز وجود دارند که از افراد در سراسر انگلیس حمایت می‌کنند:

• بحران تجاوز - انگلیس و ولز
• بحران تجاوز - اسکاتلند
• بحران تجاوز - ایرلند شمالی

پشتیبانی قربانیان - 3 خیریه پشتیبانی از قربانیان وجود دارند که از افرادی که در سراسر انگلیس قربانی جنایت و حوادث تروماتیک بوده‌اند پشتیبانی می‌کنند:

• پشتیبانی قربانی - انگلیس و ولز
• پشتیبانی قربانی - اسکاتلند
• پشتیبانی قربانی - ایرلند شمالی

اعتبارات

این اطلاعات توسط هیئت تحریریه مشارکت عمومی کالج سلطنتی روانپزشکان (PEEB) تولید شده است. منعکس‌کننده بهترین شواهد موجود در زمان تحریر است. 

تشکر ویژه ازاختلال استرس پس از سانحه انگلیس، که بازخورد خود را صمیمانه در مورد این منبع ارائه کردند.

سردبیر ارشد: پروفسور Neil Greenberg 

مراجع کامل این منبع در صورت درخواست موجودند.

تاریخ انتشار: نوامبر 2021

سررسید بررسی: نوامبر 2024

کالج سلطنتی روانپزشکان