Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)

Αυτές οι πληροφορίες αφορούν όλους όσους/όσες σκέφτονται να κάνουν ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) καθώς και τις οικογένειες ή τους φίλους τους.

Εσείς και οι γιατροί σας πρέπει να είστε σίγουροι πως είστε πλήρως ενημερωμένοι όταν αποφασίζετε αν θα κάνετε ECT ή όχι. Ο γιατρός σας θα σας μιλήσει για αυτό. Ελπίζουμε ότι με αυτές τις πληροφορίες θα μπορέσουμε να σας στηρίξουμε στη λήψη αυτής της απόφασης, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με:

• τι είναι η ECT και γιατί χρησιμοποιείται
• τι περιλαμβάνει η ECT
• τα πλεονεκτήματα της ECT
• οι κίνδυνοι και οι πιθανές παρενέργειες της ECT
• τι μπορεί να συμβεί αν δεν κάνετε τη θεραπεία
• λήψη αποφάσεων σχετικά με την ECT
• πού να βρείτε περισσότερες πληροφορίες.

Τι είναι η ECT και γιατί χρησιμοποιείται;

Η ECT είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για κάποιες μορφές σοβαρών ψυχικών ασθενειών. Συνήθως χρησιμοποιείται όταν όλες οι άλλες θεραπείες, όπως η ψυχοθεραπεία ή η φαρμακευτική αγωγή, δεν είναι αποτελεσματικές ή όταν κάποιος ασθενήσει πολύ σοβαρά και χρειάζεται επείγουσα θεραπεία.

Η ECT χορηγείται σε μια σειρά θεραπειών, τυπικά δύο φορές την εβδομάδα για 3-8 εβδομάδες. Αν κάνετε ECT, θα σας χορηγείται όσο θα είστε υπό ολική αναισθησία. Αυτό σημαίνει πως θα είστε αναίσθητοι (σε «βαθύ ύπνο») όσο αυτό συμβαίνει.

Όσο θα είστε σε κατάσταση αναισθησίας, ο εγκέφαλός σας θα διεγείρεται από σύντομους ηλεκτρικούς παλμούς. Αυτό προκαλεί μια κρίση που διαρκεί λιγότερο από δύο λεπτά. Μαζί με την αναισθησία, θα σας χορηγηθεί και ένα μυοχαλαρωτικό το οποίο θα μειώσει την κίνησή σας κατά την κρίση.

Για ποιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ECT;

Η ECT χρησιμοποιείται συνήθως σε περιπτώσεις βαριάς κατάθλιψης η οποία δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες. Επίσης, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της κατατονίας, μια σπάνια πάθηση κατά την οποία ο ασθενής μπορεί να σταματήσει να μιλάει, να τρώει ή να κινείται. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της μανιακής φάσης ατόμων με διπολική διαταραχή ή όταν τα άτομα έχουν μικτά συμπτώματα μανίας και κατάθλιψης.

Η ECT δεν προτείνεται για τη θεραπεία των αγχωδών διαταραχών ή των περισσοτέρων άλλων ψυχιατρικών παθήσεων. Μεσοπρόθεσμα, η ECT μπορεί να βοηθήσει με τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας που δεν έχουν βελτιωθεί με φαρμακευτική αγωγή. Παρόλα αυτά, τα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα, τα οποία απαιτούν συνεχή ECT, είναι λιγότερο ξεκάθαρα. Για αυτόν τον λόγο, δεν χρησιμοποιείται συχνά στο ΗΒ.

Πότε μπορεί να προτείνει ο γιατρός σας ECT;

Συνήθως η ECT προτείνεται αν η πάθησή σας:

• είναι απειλητική για τη ζωή σας και πρέπει να βελτιωθείτε γρήγορα ώστε να σωθείτε
• είναι υπερβολικά οδυνηρή
• δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες, όπως φαρμακευτικές αγωγές και ψυχολογική θεραπεία
• έχει ανταποκριθεί θετικά σε ECT στο παρελθόν.

Πόσο αποτελεσματική είναι η ECT;

Οι γιατροί που χορηγούν ECT αναφέρουν πως οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν βελτίωση στα συμπτώματά τους. Στην περίοδο 2018-2019, το 68% των ατόμων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ECT ήταν «αρκετά βελτιωμένα» ή «πάρα πολύ βελτιωμένα» στο τέλος της θεραπείας (1.361 σειρές θεραπειών από τις συνολικές 2.004). Κάποια από αυτά τα άτομα ανέφεραν πως δεν υπήρξε καμία αλλαγή στην πάθησή τους και ένα πολύ μικρό ποσοστό ατόμων (1%) ανέφερε πως η πάθησή τους χειροτέρευσε.

Αντιμετώπιση κατάθλιψης

Ένας μεγάλος αριθμός στοιχείων δείχνει πως η ECT είναι πιο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των πιο σοβαρών περιπτώσεων κατάθλιψης από οποιαδήποτε άλλη θεραπεία με την οποία έχει συγκριθεί. Στις οποίες θεραπείες συμπεριλαμβάνονται:

• αντικαταθλιπτικά
• πλασέμπο (εικονικά φάρμακα) - όπου σε κάποιο άτομο χορηγείται μια ουσία ή γίνεται μια επέμβαση που δεν έχει κανένα σωματικό αποτέλεσμα για να δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητα νέων θεραπειών
• θεραπείες νευροτροποποίησης όπως η Διακρανιακή Μαγνητική Διέγερση (rTMS).

Οι κίνδυνοι αυτοκτονίας είναι μικρότεροι σε άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία με ECT από ότι σε αντίστοιχα άτομα που δεν υποβάλλονται σε αυτή τη θεραπεία.

Διατήρηση της υγείας

Η ECT μπορεί να βοηθήσει τα άτομα που είναι πολύ άρρωστα να βελτιωθούν αρκετά ώστε να κάνουν άλλου είδους θεραπείες. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να παραμείνουν υγιή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Έρευνες δείχνουν πως τα άτομα που πάσχουν από βαριά κατάθλιψη, η οποία δεν έχει βελτιωθεί με φαρμακευτική αγωγή, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να βελτιωθούν και να παραμείνουν υγιή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εάν υποβληθούν σε θεραπεία με ECT.

Από τα άτομα που βελτιώνονται μετά τη θεραπεία με ECT, τα μισά θα παραμείνουν υγιή για τουλάχιστον έναν χρόνο. Αυτό είναι πιο πιθανό αν τους χορηγηθεί θεραπεία αφότου τελειώσουν την ECT, όπως αντικαταθλιπτικά ή λίθιο.

Συγκριτικά, άτομα με βαριά κατάθλιψη που δεν βελτιώθηκαν αφού έχουν δοκιμάσει δύο διαφορετικά αντικαταθλιπτικά έχουν μόνο 5% πιθανότητα να βελτιωθούν και να παραμείνουν υγιή για τουλάχιστον έναν χρόνο αν τους χορηγηθεί ένα τρίτο αντικαταθλιπτικό.

Πώς λειτουργεί η ECT;

Τα αποτελέσματα της ECT αυξάνονται σταδιακά με την κάθε θεραπεία. Η ECT προκαλεί την απελευθέρωση συγκεκριμένων χημικών ουσιών στον εγκέφαλο, οι οποίες φαίνεται να διεγείρουν την ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου που τείνουν να συρρικνώνονται με την κατάθλιψη.

Η ECT φαίνεται επίσης να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο τα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Υπάρχουν έρευνες που γίνονται σε αυτόν τον τομέα για να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε περισσότερα σχετικά με το πως λειτουργεί η ECT.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη ECT;

Η ECT έχει αλλάξει και έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών. Για παράδειγμα, η ποσότητα και η μορφή του ηλεκτρικού ρεύματος που χρησιμοποιείται έχει αλλάξει. Αυτό έχει μειώσει τις πιθανότητες παρενεργειών.

Η ECT χορηγείται με δύο τρόπους: αμφίπλευρη ECT και μονόπλευρη ECT. Ο γιατρός σας θα μπορέσει να σας εξηγήσει περισσότερα και θα σας συμβουλέψει σχετικά με το ποιο είδος ECT είναι καλύτερο για εσάς.

Στην αμφίπλευρη ECT οι διεγερτικοί ηλεκτρικοί παλμοί διέρχονται κατά μήκος του κεφαλιού σας, μεταξύ των κροτάφων σας. Στην μονόπλευρη ECT διέρχονται μεταξύ του δεξιού κροτάφου και της κορυφής του κεφαλιού σας. Η αμφίπλευρη ECT μπορεί να λειτουργήσει πιο γρήγορα, ενώ η μονόπλευρη ECT επηρεάζει λιγότερο την μνήμη. Υπάρχουν περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις παρενέργειες στη συνέχεια αυτής της πηγής.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ECT σε παιδιά ή νέους;

Η ECT δεν χορηγείται σε παιδιά κάτω των 11 ετών. Τα παιδιά μεταξύ 11 και 18 ετών σπάνια αναπτύσσουν το είδος των ψυχικών ασθενειών που ανταποκρίνονται καλά στην ECT, αλλά για έναν μικρό αριθμό παιδιών που το κάνουν, η ECT μπορεί να βοηθήσει. Μια επίσημη, ανεξάρτητη δεύτερη γνώμη απαιτείται πριν τη χορήγησή της.

Τι συμβαίνει όταν υποβάλλεστε σε ECT;

Η ECT χορηγείται σε νοσοκομείο και συνήθως πραγματοποιείται σε δωμάτια που ονομάζονται «δωμάτια ηλεκτροσπασμοθεραπείας». Περιστασιακά, αν τα δωμάτια αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή αν υπάρχουν σοβαρά σωματικά προβλήματα, η θεραπεία μπορεί να χορηγηθεί σε ένα άλλο νοσοκομείο με περισσότερη ιατρική υποστήριξη, ή σε αίθουσα χειρουργείου.

Κάποια άτομα που υποβάλλονται σε ECT είναι νοσηλευόμενοι στο νοσοκομείο, ενώ άλλα υποβάλλονται σε ECT ως ημερήσιοι ασθενείς. Αν είστε ημερήσιος ασθενής, ένας υπεύθυνος ενήλικας θα πρέπει να σας συνοδέψει προς και από το δωμάτιο ηλεκτροσπασμοθεραπείας.

Το δωμάτιο ηλεκτροσπασμοθεραπείας θα πρέπει να έχει χώρο αναμονής, έναν χώρο στον οποίο θα γίνεται η θεραπεία, και έναν χώρο όπου θα αναρρώνετε πριν την αποχώρησή σας.

Πιστοποιημένο προσωπικό θα σας προσέχει κατά τη διαμονή σας. Θα απαντήσουν σε όλες τις ερωτήσεις ή ανησυχίες που μπορεί να έχετε πριν τη θεραπεία σας. Επίσης θα σας βοηθήσουν κατά τη διαδικασία αφύπνισης από την αναισθησία και κατά τη διάρκεια της περιόδου αμέσως μετά τη θεραπεία.

Προετοιμασία για την ECT

Τις ημέρες πριν από την έναρξη της θεραπείας σας με ECT, ο γιατρός σας θα ετοιμάσει κάποιες εξετάσεις ώστε να βεβαιωθεί πως είναι ασφαλές να υποβληθείτε σε γενική αναισθησία. Αυτές οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν μετρήσεις του καρδιακού παλμού σας (ECG) και εξετάσεις αίματος.

Δεν πρέπει να φάτε ή να πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 6 ώρες πριν την ECT, αν και μπορεί να σας επιτραπεί να πιείτε λίγες γουλιές νερό έως και 2 ώρες πριν. Αυτό γίνεται ώστε να μπορέσετε να υποβληθείτε σε αναισθησία με ασφάλεια.

Αν συνήθως λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή σε αυτό το διάστημα, ζητήστε τη συμβουλή της ιατρικής ομάδα ECT σχετικά με το αν θα πρέπει να συνεχίσετε να λαμβάνετε την αγωγή.

Τι συμβαίνει την ημέρα της θεραπείας με ECT;

• Αν είστε εσωτερικός ασθενής, ένα μέλος του προσωπικού θα σας συνοδεύσει στο δωμάτιο της θεραπείας. Θα έχουν γνώση της πάθησής σας και θα σας εξηγήσουν τι συμβαίνει. Πολλές φορές δεν υπάρχει πρόβλημα να περιμένουν μέλη της οικογένειάς σας στον χώρο αναμονής όσο κάνετε τη θεραπεία σας.
• Θα σας συναντήσει ένα μέλος του προσωπικού της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, το οποίο θα σας κάνει κάποιες τυπικές εξετάσεις (αν δεν έχουν γίνει ήδη).
• Πριν από κάθε θεραπεία θα ερωτηθείτε για τη μνήμη σας και το πόσο καλή είναι.
• Αν υποβάλλεστε σε ECT οικειοθελώς, το προσωπικό θα ελέγξει ότι εξακολουθείτε να επιθυμείτε να υποβληθείτε σε αυτή τη θεραπεία και θα σας ρωτήσει αν έχετε περαιτέρω απορίες.
• Όταν είστε έτοιμοι, το προσωπικό θα σας μεταφέρει στον χώρο της θεραπείας.
• Θα συνδέσουν τον εξοπλισμό παρακολούθησης για να μετρήσουν τους παλμούς σας, την πίεσή σας, το οξυγόνο του αίματος και τα εγκεφαλικά κύματά σας.
• Θα σας χορηγηθεί οξυγόνο για να αναπνέετε μέσω μάσκας. Ο αναισθησιολόγος θα σας χορηγήσει αναισθητικό μέσω μιας ένεσης στο πίσω μέρος του χεριού σας.

Τι συμβαίνει ενώ είστε σε κατάσταση αναισθησίας;

• Όσο είστε σε κατάσταση αναισθησίας (σε «βαθύ ύπνο»), ο αναισθησιολόγος θα σας χορηγήσει ένα μυοχαλαρωτικό και θα τοποθετήσει μια προστατευτική μασέλα στο στόμα σας για να προστατέψει τα δόντια σας.
• Δύο μεταλλικοί δίσκοι θα τοποθετηθούν στο κεφάλι σας. Στην αμφίπλευρη ECT, οι δίσκοι τοποθετούνται αριστερά και δεξιά από το κεφάλι σας, ενώ στην μονόπλευρη τοποθετούνται στην ίδια πλευρά.
• Το μηχάνημα της ECT θα στείλει μια σειρά σύντομων ηλεκτρικών παλμών, για τρία με οκτώ δευτερόλεπτα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μια ελεγχόμενη κρίση η οποία θα κρατήσει κατά μέσω όρο από 40 ως και 120 δευτερόλεπτα. Το σώμα σας θα σφίξει και μετά θα υπάρξουν σπασμοί, που συνήθως παρατηρούνται στα χέρια, τα πόδια και το πρόσωπο. Το μυοχαλαρωτικό μειώνει τις κινήσεις του σώματός σας.
• Η δόση των ηλεκτρικών παλμών που θα σας χορηγηθεί εξαρτάται από την ποσότητα που χρειάζεται για να προκληθεί η κρίση. Η αντίδρασή σας θα καταγράφεται και η δόση θα αλλάζει εφόσον απαιτείται.

Τι συμβαίνει όταν ξυπνήσετε;

• Η επίδραση του μυοχαλαρωτικού θα εξασθενήσει μετά από λίγα λεπτά. Καθώς αρχίζετε να ξυπνάτε, το προσωπικό θα σας μεταφέρει στον χώρο ανάρρωσης. Σε αυτό το σημείο, ένας/μία έμπειρος/η νοσηλευτής/τρια θα σας προσέχει μέχρι να συνέλθετε πλήρως.
• Ο/Η νοσηλευτής/τρια θα μετρήσει την πίεσή σας και θα σας κάνει κάποιες απλές ερωτήσεις για να ελέγξει πόσο έχετε συνέλθει. Θα υπάρχει ένα μικρό σύστημα παρακολούθησης στο δάχτυλό σας που θα μετράει το οξυγόνο στο αίμα σας. Ενδέχεται να ξυπνήσετε φορώντας μάσκα οξυγόνου. Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να συνέλθετε πλήρως και, στην αρχή, μπορεί να μην ξέρετε που βρίσκεστε. Μετά από περίπου μισή ώρα, αυτές οι παρενέργειες θα πρέπει να έχουν εξασθενήσει και θα σας υποβληθούν κάποιες βασικές ερωτήσεις για να επιβεβαιωθεί αυτό.
• Τα περισσότερα δωμάτια ηλεκτροσπασμοθεραπείας διαθέτουν έναν δεύτερο χώρο στον οποίο μπορείτε να καθίσετε και να πιείτε ένα φλιτζάνι τσάι ή κάποιο άλλο ελαφρύ ρόφημα. Θα αποχωρήσετε από το δωμάτιο όταν η σωματική σας κατάσταση είναι σταθερή και νιώθετε έτοιμοι.
• Όλη η διαδικασία διαρκεί περίπου μία ώρα.

Κατά τις 24 ώρες μετά από κάθε θεραπεία, δεν πρέπει να πιείτε αλκοόλ ή να υπογράψετε νομικά έγγραφα.

Θα πρέπει να έχετε έναν υπεύθυνο ενήλικα μαζί σας για 24 ώρες.

Πόσο συχνά και πόσες φορές χορηγείται η ECT;

Η ECT χορηγείται συνήθως δύο φορές την εβδομάδα, με διαφορά λίγων ημερών μεταξύ κάθε θεραπείας. Μπορεί να χρειαστούν αρκετές συνεδρίες μέχρι να παρατηρήσετε βελτίωση.

Δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί εκ των προτέρων πόσες θεραπείες θα χρειαστείτε. Κατά μέσο όρο, θα λάβετε 9 ή 10 θεραπείες σ΄έναν κύκλο, αν και είναι σύνηθες να κάνετε περισσότερες.

Εάν δεν έχετε καμία βελτίωση μετά από 6 θεραπείες, το θεραπευτικό σας πρόγραμμα θα επανεξεταστεί από τον γιατρό σας για να συζητήσετε εάν θα συνεχίσετε ή θα αλλάξετε τη μορφή της ECT.

Η ιατρική σας ομάδα θα ελέγχει την πρόοδό σας και τυχόν παρενέργειες, συνήθως κάθε εβδομάδα. Θα σας κάνουν ερωτήσεις για τη μνήμη σας και θα την ελέγχουν τακτικά.

Η ECT συνήθως διακόπτεται αμέσως μετά την πλήρη ανάρρωσή σας, ή αν πείτε ότι δεν θέλετε να συνεχίσετε και είστε αρκετά υγιής ώστε να κατανοήσετε την απόφασή αυτή.

Τι συμβαίνει μετά από έναν κύκλο ECT;

Η ECT είναι ένα μέρος της διαδικασίας ίασης. Θα πρέπει επίσης να σας βοηθήσει να ξεκινήσετε ή να ξεκινήσετε εκ νέου άλλες θεραπείες ή τύπους υποστήριξης.

Συνήθως θα συνεχίσετε ή θα ξεκινήσετε φαρμακευτική αγωγή μετά την ECT. Αυτό θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε τις βελτιώσεις που είχατε από τη θεραπεία ECT.

Η ECT μπορεί μερικές φορές να συνεχιστεί για να σας βοηθήσει να μην αρρωστήσετε ξανά. Αυτό ισχύει ειδικά εάν έχετε υποτροπιάσει στο παρελθόν μετά από έναν κύκλο θεραπείας με ECT. Αυτό είναι γνωστό ως «συνεχιζόμενη» ή «συντηρητική» ECT και εφαρμόζεται λιγότερο συχνά, για παράδειγμα κάθε 2-4 εβδομάδες.

Οι ομιλητικές θεραπείες, όπως η CBT (Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία) και η συμβουλευτική, μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τους λόγους για τους οποίους αρρωστήσατε και να βρείτε τρόπους να παραμείνετε υγιείς. Αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής σας μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Αυτές περιλαμβάνουν την τακτική άσκηση, την καλή διατροφή, την υιοθέτηση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου και τη χρήση τεχνικών όπως η ενσυνειδητότητα και ο διαλογισμός.

Η κλινική για την ECT ή ο ψυχίατρος που κανόνισε τη θεραπεία θα επικοινωνήσει μαζί σας για να σας ρωτήσει για τη μνήμη σας 2 μήνες μετά την τελευταία σας θεραπεία. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη μνήμη σας, μπορείτε να ζητήσετε να σας παραπέμψουν σε νευροψυχολόγο ή σε υπηρεσία αξιολόγησης της μνήμης για λεπτομερή έλεγχο.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της ECT;

Όπως κάθε θεραπεία, η ECT μπορεί να έχει παρενέργειες.

Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και βραχυπρόθεσμες, αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι πιο σοβαρές και δυνητικά μακροχρόνιες.

Ο κίνδυνος ανεπιθύμητων ενεργειών είναι ελαφρώς αυξημένος εάν απαιτούνται υψηλότερες δόσεις διεγερτικών παλμών, εάν είστε γυναίκα ή εάν είστε ηλικιωμένος/η.

Εάν παρουσιάσετε παρενέργειες κατά τη διάρκεια μιας θεραπείας με ECT, η θεραπεία μπορεί να προσαρμοστεί.

Βραχυπρόθεσμες παρενέργειες

Αμέσως μετά την ECT, μπορεί να νιώσετε:

• πονοκεφάλους
• πόνο στους μύες ή/και στο σαγόνι
• κούραση, όσο η επίδραση του αναισθητικού εξασθενεί
• σύγχυση, ιδιαίτερα αν είστε ηλικιωμένοι/ες (συνήθως εξασθενεί μετά από 30 λεπτά)
• αδιαθεσία ή ναυτία.

Ένας/Μια νοσηλευτής/τρια θα είναι μαζί σας την ώρα που θα ξυπνάτε μετά την ECT. Μπορούν επίσης να σας προσφέρουν απλή ανακούφιση από τον πόνο, όπως η παρακεταμόλη.

Έως και το 40% των ασθενών μπορεί να έχουν προσωρινά προβλήματα μνήμης κατά τη διάρκεια της ECT. Για παράδειγμα, μπορεί να ξεχάσουν συνομιλίες με επισκέπτες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Ωστόσο, πριν υποβληθούν σε ECT, περίπου το ένα πέμπτο (17%) των ατόμων δηλώνουν ότι η μνήμη τους ήταν ήδη αρκετά κακή ώστε να τους δημιουργεί προβλήματα. Είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς τις επιδράσεις που έχει η ECT στη μνήμη από τις επιδράσεις που έχουν στη μνήμη οι παθήσεις τις οποίες θεραπεύει.

Στους περισσότερους ανθρώπους, οι δυσκολίες με τη μνήμη εξαφανίζονται εντός δύο μηνών από την τελευταία θεραπεία και δεν προκαλούν προβλήματα ή δυσφορία.

Όλες οι ιατρικές πράξεις ενέχουν κινδύνους. Εάν ο αναισθησιολόγος κρίνει ότι δεν είναι ασφαλές να σας χορηγήσει αναισθητικό, δεν θα μπορέσετε να υποβληθείτε σε ECT.

Τα άτομα που έχουν εισαχθεί στο νοσοκομείο λόγω κατάθλιψης έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν μετά από ECT απ' ό,τι αν δεν είχαν υποβληθεί σε ECT. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι η ECT βοηθά τους ανθρώπους να αναρρώσουν ή στο ότι τα άτομα στα οποία χορηγείται ECT λαμβάνουν προσεκτικότερη ιατρική φροντίδα.

Πολύ σπάνια, η ECT μπορεί να προκαλέσει παρατεταμένη κρίση. Αυτή θα αντιμετωπιστεί αμέσως από το παρόν ιατρικό προσωπικό.

Μακροπρόθεσμες παρενέργειες

Η έκταση των μακροπρόθεσμων παρενεργειών είναι αμφιλεγόμενη.

Η ενδελεχής επιστημονική έρευνα δεν έχει βρει στοιχεία φυσικής εγκεφαλικής βλάβης σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ECT. Δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιληψίας, εγκεφαλικού επεισοδίου ή άνοιας μετά από ECT.

Η πιο σοβαρή πιθανή μακροπρόθεσμη παρενέργεια της ECT είναι ότι μπορεί να ξεχάσετε γεγονότα από το παρελθόν. Ένας μικρός αριθμός ασθενών αναφέρουν κενά στη μνήμη τους σχετικά με γεγονότα στη ζωή τους που συνέβησαν πριν από την ECT. Αυτό τείνει να επηρεάζει τις αναμνήσεις γεγονότων που συνέβησαν κατά τη διάρκεια ή λίγο πριν από την έναρξη της κατάθλιψης. Μερικές φορές αυτές οι αναμνήσεις επιστρέφουν πλήρως ή εν μέρει, αλλά μερικές φορές αυτά τα κενά μπορεί να είναι μόνιμα. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το 7% των ατόμων που λαμβάνουν μονόπλευρη ECT αναφέρουν κάποια επίμονη απώλεια μνήμης 12 μήνες μετά την ECT.

Τι μπορεί να συμβεί αν δεν υποβληθείτε σε ECT;

Εσείς και ο γιατρός σας θα πρέπει να εξισορροπήσετε τον κίνδυνο εμφάνισης παρενεργειών από την ECT με τον κίνδυνο να μην υποβληθείτε σε ECT. Το να μην υποβληθείτε σε ECT μπορεί να σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να έχετε:

• παρατεταμένη ψυχική ασθένεια που προκαλεί αναπηρία
• σοβαρή σωματική ασθένεια (και ενδεχομένως θάνατο) από τη μη κατανάλωση φαγητού ή υγρών
• αυξημένο κίνδυνο θανάτου από αυτοκτονία.

Οδήγηση και ECT

Εάν είστε αρκετά άρρωστος/η ώστε να χρειάζεστε ECT, δεν θα πρέπει να οδηγείτε. Η υπηρεσία DVLA (Υπηρεσία Αδειοδότησης Οδηγών και Οχημάτων) σάς συμβουλεύει να μην οδηγείτε κατά τη διάρκεια ενός κύκλου θεραπειών με ECT. Αφού ολοκληρώσετε τον κύκλο θεραπειών, μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να μπορέσετε να αρχίσετε να οδηγείτε ξανά. Η υπηρεσία DVLA, με τη συμβουλή του γιατρού σας, θα λάβει αυτή την απόφαση.

Εάν έχετε συνεχιζόμενη ή συντηρητική ECT για να σας βοηθήσει να παραμείνετε υγιείς, μπορείτε να συνεχίσετε κανονικά να οδηγείτε. Ωστόσο, δεν πρέπει να οδηγήσετε, να κάνετε ποδήλατο ή να χειριστείτε βαριά μηχανήματα για τουλάχιστον 48 ώρες μετά από κάθε θεραπεία ECT.

Λήψη απόφασης για την ECT

Συγκατάθεση για την πραγματοποίηση ECT

Όπως κάθε σημαντική θεραπεία στην ιατρική ή τη χειρουργική, θα σας ζητηθεί η συναίνεσή σας, ή η άδειά σας, για να υποβληθείτε σε ECT. Η θεραπεία ECT, οι λόγοι για τους οποίους γίνεται και τα πιθανά οφέλη και οι παρενέργειες θα σας εξηγηθούν.

Εάν αποφασίσετε να προχωρήσετε, θα σας δοθεί ένα έντυπο συγκατάθεσης για να το υπογράψετε. Πρόκειται για μια καταγραφή ότι σας έχουν εξηγήσει σχετικά με την ECT, ότι καταλαβαίνετε τι πρόκειται να συμβεί και ότι δίνετε τη συγκατάθεσή σας για τη διενέργειά της. Εκτός αν πρόκειται για επείγον περιστατικό, θα σας δοθεί προθεσμία τουλάχιστον 24 ωρών για να το σκεφτείτε και να το συζητήσετε με τους συγγενείς, τους φίλους ή τους συμβούλους σας.

Μπορείτε να ανακαλέσετε τη συγκατάθεσή σας ανά πάσα στιγμή, ακόμη και λίγο πριν από την πρώτη θεραπεία. Θα πρέπει να σας δοθούν πληροφορίες που να εξηγούν τα δικαιώματά σας σχετικά με τη συγκατάθεση στη θεραπεία.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συγκατάθεση για τη χορήγηση ECT είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της Επιτροπής Ποιότητας Φροντίδας (CQC)(PDF).

Μπορείτε να γνωστοποιήσετε εκ των προτέρων τις επιθυμίες σας σχετικά με την ECT;

Σε περίπτωση, που έχετε συναισθήματα σχετικά με την ECT, είτε υπέρ είτε κατά, θα πρέπει να τα πείτε στους γιατρούς και τους/τις νοσηλευτές/τριες που σας φροντίζουν. Θα πρέπει επίσης να ενημερώσετε τους φίλους, την οικογένεια ή οποιονδήποτε άλλον θα θέλατε να σας υποστηρίξει ή να μιλήσει εκ μέρους σας. Οι γιατροί πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους αυτές τις απόψεις όταν σκέφτονται αν η ECT είναι προς όφελός σας ή όχι.

Εάν, όταν είστε καλά, είστε βέβαιοι ότι δεν θα θέλατε να υποβληθείτε σε ECT εάν αρρωστήσετε ξανά, τότε ίσως θελήσετε να γράψετε μια δήλωση των επιθυμιών σας. Αυτή είναι γνωστή ως «εκ των προτέρων απόφαση» στην Αγγλία, τη Βόρεια Ιρλανδία και την Ουαλία ή ως «εκ των προτέρων δήλωση» στη Σκωτία. Οι επιθυμίες αυτές θα πρέπει να τηρούνται εκτός από πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις. Αυτό είναι ένα πολύπλοκο θέμα και ξεφεύγει από το πεδίο εφαρμογής αυτού του υλικού.

Ορισμένα άτομα που έχουν προηγουμένως υποβληθεί σε επιτυχή θεραπεία με ECT τη βρήκαν τόσο χρήσιμη που δήλωσαν εκ των προτέρων ότι επιθυμούν να υποβληθούν σε ECT αν αρρωστήσουν ξανά, ακόμη κι αν εκείνη τη στιγμή πούνε ότι δεν τη θέλουν.

Μπορεί να σας χορηγηθεί ECT χωρίς την άδειά σας;

Εάν κάποιος έχει την «ικανότητα» να αποφασίσει εάν θα υποβληθεί ή όχι σε ECT, αυτή δεν μπορεί να χορηγηθεί χωρίς την πλήρως ενημερωμένη συγκατάθεσή του.

Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο άρρωστοι που θεωρείται ότι «δεν έχουν την ικανότητα» να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την ECT. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν σωστά τη φύση, τον σκοπό ή τα αποτελέσματα της θεραπείας, να θυμηθούν αυτές τις πληροφορίες ή να σταθμίσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ECT.

Υπάρχουν νόμοι στο Ηνωμένο Βασίλειο που επιτρέπουν στους γιατρούς να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τη χορήγηση θεραπείας ECT σε άτομα που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση. Αυτοί συνοδεύονται από νομικές εγγυήσεις που διασφαλίζουν ότι η θεραπεία παρέχεται μόνο εάν είναι απολύτως απαραίτητη.

Αυτό ισχύει για τα μισά περίπου άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με ECT. Τα άτομα που λαμβάνουν ECT με αυτόν τον τρόπο τα πάνε εξίσου καλά με εκείνα που μπορούσαν να δώσουν τη συγκατάθεσή τους.

Όταν κάποιος καλυτερεύει και «ανακτά την ικανότητά του», πρέπει να ζητείται εκ νέου η συγκατάθεσή του.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συγκατάθεση και την ECT μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο της CQC (PDF).

Πώς αξιολογείται η ποιότητα της ECT στο νοσοκομείο σας;

Η Υπηρεσία Διαπίστευσης ECT (ECTAS) είναι ένα εθελοντικό δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Αγγλία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία που προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές στη θεραπεία με ECT. Το δίκτυο συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας της περίθαλψης, υποστηρίζοντας τις κλινικές ECT ώστε να πληρούν ένα σύνολο συμφωνημένων προτύπων, όπως σε θέματα ασφάλειας και νομικά ζητήματα.

Το Δίκτυο Διαπίστευσης ECT της Σκωτίας (SEAN) εκτελεί παρόμοια λειτουργία και καλύπτει κάθε υπηρεσία ECT στη Σκωτία.

Το ECTAS και το SEAN δεν είναι οι νόμιμες ρυθμιστικές αρχές των υπηρεσιών ECT. Αυτή είναι η αρμοδιότητα της Care Quality Commission στην Αγγλία, της Healthcare Inspectorate Wales στην Ουαλία, της Healthcare Improvement Scotland στη Σκωτία και της Regulation and Quality Improvement Authority στη Βόρεια Ιρλανδία.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες μέσω των παρακάτω συνδέσμων:

• healthtalk.org πηγή για την ECT
• MIND πληροφορίες για την ECT
• Rethink Mental Illness ενημερωτικό φυλλάδιο για την ECT

Για περαιτέρω ανάγνωση

Εθνικό Ινστιτούτο για την Υγεία και την Κλινική Ιατρική (NICE)

• Καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση της ηλεκτροσπασμοθεραπείας. Οδηγίες τεχνολογικής αξιολόγησης [TA59]
• Κατάθλιψη σε ενήλικες: αναγνώριση και διαχείριση. Κλινική οδηγία [CG90]
• Η χρήση της ηλεκτροσπασμοθεραπείας: Κατανόηση της καθοδήγησης του NICE - πληροφορίες για τους χρήστες υπηρεσιών, τους συνηγόρους και τους φροντιστές τους και το κοινό (PDF)
• Δίκτυο διαπίστευσης ECT της Σκωτίας (SEAN)
• Υπηρεσίες Διαπίστευσης Ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ECTAS)

Ευχαριστίες

Αυτές οι πληροφορίες παρήχθησαν από τη Συντακτική Επιτροπή Δημόσιας Δέσμευσης του Royal College of Psychiatrists (PEEB). Αντικατοπτρίζουν τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία κατά τη στιγμή της σύνταξης του παρόντος.

Αξιολόγηση από ειδικούς και συνεισφέροντες

• Επιτροπή για την ECT και τις Συναφείς Θεραπείες
• Υπηρεσία Διαπίστευσης Ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ECTAS)
• Δίκτυο διαπίστευσης ECT της Σκωτίας (SEAN)
• Καθηγήτρια Wendy Burn, Πρώην Πρόεδρος και Επικεφαλής του PEEB.

Οι πληροφορίες αυτές αναθεωρήθηκαν τον Μάρτιο του 2022.

© Royal College of Psychiatrists