کنار آمدن با اوضاع پس از حادثه تروماتيك

این اطلاعات برای افرادی است که حادثه تروماتيك را تجربه کرده اند، یا کسی را می‌شناسند که با آن مواجه بوده است.

حادثه تروماتيك چیست؟

افراد زیادی حوادث تروماتيك را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. حدود یک سوم بزرگسالان در انگلیس تجربه حداقل یک حادثه تروماتيك را در طول زندگی خود گزارش می‌کنند.

حادثه تروماتيك می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:

• مشاهده مرگ کسی یا تصور اینکه خودتان در آستانه مرگ بودید
• آسیب دیدگی شدید یا
• تجربه کردن خشونت جنسی.

افراد می‌توانند به یکی از روش‌های ذیل در معرض حوادث تروماتيك قرار گیرند:

• مستقیماً - برای آنها اتفاق افتاده است
• شاهد بودن - شاهد رخ دادن آن برای فردی دیگر بودند
• متوجه شدن - متوجه شدند که برای فردی بسیار نزدیک به آنها اتفاق افتاده است
• مواجهه مکرر - آنها خودشان یا دیگران مکرراً در معرض حادثه تروماتیک قرار گرفته‌اند. همچنین می‌دانیم برخی افراد که از طریق رسانه‌های الکترونیک، تلویزیون، فیلم‌ها یا تصاویر در محل کار در معرض حادثه تروماتيك قرار دارند نیز مشکلات سلامت روان را تجربه می‌کنند.

نمونه‌های رایج حادثه تروماتيك شامل موارد ذیل هستند:

• شاهد بودن مرگی خشونت بار
• سوانح جدی، به طور مثال: سانحه رانندگی
• تعرض فیزیکی یا جنسی
• مشکلات جدی سلامت یا بستری در بخش مراقبت‌های ویژه
• تجربیات پیچیده زایمان
• تشخیص ابتلا به بیماری مرگ‌بار
• جنگ و درگیری
• حملات تروریستی
• بلایای طبیعی یا ساخته دست بشر، به عنوان مثال: سونامی یا آتش‌سوزی

مهم است یادتان باشد تعداد زیادی از حوادث تروماتیک هستند که در اینجا به آنها اشاره نشده است. اگر تجربه شما اینجا ذکر نشده، به این معنا نیست که نباید به دنبال دریافت کمک و حمایت بروید.

برخی افراد مشاغلی دارند که احتمال تجربه حادثه تروماتيك در آن بیشتر است. برخی از این مشاغل عبارتند از:

• کارکنان خدمات اضطراری (مانند: ماموران پلیس، آتش نشان‌ها یا کارکنان اورژانس)
• مددکاران اجتماعی
• کارکنان بخش مراقب‌های ویژه
• پرسنل نظامی و سایر افراد شاغل در مناطق جنگی
  

پس از یک حادثه تروماتيك چه احساسی خواهم داشت؟

تجربه برخی از موارد ذیل، پس از حادثه تروماتيك شایع است:

• خاطرات، رویاها و فلش‌بک‌ها - ممکن است خاطرات، رویاها یا کابوس‌های ناراحت کننده در مورد حادثه داشته باشید. همچنین ممکن است حادثه را تجربه کنید گویی که مجدداً در حال تکرار است (که به آن فلش‌بک نیز گفته می شود).
• ناراحت شدن هنگامی که حادثه به شما یادآوری می‌شود - ممکن است زمانی که نزدیک به محل وقوع حادثه هستید یا در محیطی که یادآور حادثه است به شدت ناراحت شوید.
• اجتناب از احساسات و موقعیت‌ها - شما ممکن است از خاطرات، افکار، احساسات، چیزها، افراد و مکان‌هایی که مرتبط با حادث هستند اجتناب کنید.
• فراموشی - ممکن است نتوانید قسمت‌هایی از حادثه را به یاد آورید.
• احساسات ناخوشایند - اینها می‌تواند شامل موارد ذیل باشند:
  • حس منفی نسبت به خود، دیگران یا جهان
  • سرزنش خود یا دیگران به خاطر اتفاق رخ داده
  • احساسات منفی مانند ترس، وحشت، خشم، گناه یا شرم
  • ناتوانی در احساس شادی، رضایت یا محبت نسبت به دیگران
• تغییر در شیوه رفتار - اینها می‌توانند شامل این موارد باشند:
  • انجام ندادن یا عدم تمایل به مواردی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید
  • احساس انزوا از سایر افراد
  • رفتار نسنجیده یا خودتخریبی
  • عصبانیت و پرخاشگری نسبت به افراد یا اشیاء
  • بیش ازحد حساس یا در حالت «تدافعی» بودن

اینها همان علائمی هستند که فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ممکن است دارا باشد. بااین‌حال، همه افرادی که حادثه تروماتيك را تجربه می‌کنند الزاماً مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه نخواهند شد. درواقع، اغلب افرادی که حادثه تروماتيك را تجربه کرده‌اند متوجه می‌شوند که اثرات منفی به مرور زمان از بین می‌روند.

چقدر طول می‌کشد که این احساسات از بین روند؟

ممکن است بازیابی از حادثه تروماتيك ،چند روز، هفته یا حتی چند ماه طول بکشد.

اگر فردی پس از یک ماه همچنان دچار پریشانی است، اما احساساتش به تدریج در حال بهبود هستند، احتمالاً بهبود خواهد یافت و نیازمند درمان نیست.

با این‌حال، اگر پریشانی شدید دارد که پس از یک ماه در حال بهبود نیست، یا پس ازبیش از 3 ماه همچنان ادامه دارد، ممکن است ازعلائم ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه باشد. 

درصورت تجربه حادثه تروماتيك چه کاری باید انجام دهم؟

در اینجا به برخی کارها که باید پس از تجربه حادثه تروماتيك انجام دهید، اشاره می‌کنیم:

به خودتان زمان دهید

بازیابی از حادثه تروماتيك می‌تواند زمانبر باشد. ممکن است مدتی طول بکشد تا آنچه را اتفاق افتاده است بپذیرید یا یاد بگیرید که با آن زندگی کنید. اگر فردی فوت کرده است یا چیزی را که برایتان ارزش داشته از دست داده‌اید، ممکن است نیاز به داغداری داشته باشید. سعی نکنید برای اینکه فوری احساس بهتر کنید به خود فشار آورید.

در مورد حادثه صحبت کنید

پس از حادثه تروماتيك شاید بخواهید از چیزهایی که حادثه را یادآوری می‌کنند، و صحبت در مورد اتفاق اجتناب نمایید. اما تحقیقات نشان داده که صحبت در مورد حادثه و احساساتتان می‌تواند به شما کمک کند که مقاوم‌تر شوید. ثابت شده، اجتناب از خاطرات و احساسات باعث بدتر شدن حال افراد می‌شود.

با افرادی که حادثه مشابه را تجربه کرده‌اند صحبت کنید

صحبت با سایر افرادی که حادثه تروماتيك مشابه را تجربه کرده‌اند یا تجربیات مشابه داشته‌اند ممکن است کمکتان کند. بااین‌حال، افراد به شیوه‌های مختلف نسبت به حوادث یکسان واکنش نشان می‌دهند و یا با آن کنار می‌ آیند. سعی کنید که روند بهبود خود را با افراد دیگر مقایسه نکنید. اگر احساس می‌کنید که قادر به حمایت از افرادی هستید که تحت تاثیر حادثه قرار گرفتند، این موضوع همچنین می‌تواند کمک کننده باشد.

درخواست پشتیبانی کنید

درخواست پشتیبانی از دوستان، خانواده یا سایر افراد که به آنها اعتماد دارید می‌تواند به شما کمک کند که با شرایط پس از حادثه تروماتيك بهتر کنار بیایید. علاوه بر ارائه حمایت عاطفی، آنها ممکن است بتوانند در انجام وظایف عملی به شما کمک کنند، یا وقت بگذارند و با شما امور «معمول» را انجام دهند.

زیاد تنها نمانید

ثابت شده که در کنار دیگران بودن، احتمال تجربه مشکلات مربوط به سلامت روان را پس از مواجهه با حادثه تروماتيك کاهش می‌دهد. ممکن است این کار امکانپذیر نباشد، اما اگر تنها زندگی می‌کنید، شاید بخواهید امکان زندگی با خانواده یا دوست صمیمی را پس از مواجهه با حادثه تروماتيك بررسی کنید. اگر چنین کاری ممکن نیست، سعی کنید وقت بیشتری را در کنار افرادی که به شما نزدیک هستند بگذرانید یا به صورت تلفنی یا تماس تصویری با آنها در ارتباط باشید.

روال معمول خود را ترک نکنید

سعی کنید تا جایی که می‌توانید، روال معمول پیش از وقوع حادثه تروماتيك را حفظ کنید، حتی اگر دشوار باشد. شاید پس از حادثه متوجه شوید که عادت‌های غذایی و ورزش شما تغییر می‌کنند، و خوابیدن برایتان سخت می‌شود. سعی کنید به طور منظم غذا بخورید و ورزش کنید، و خواب کافی داشته باشید. منابع ما درباره خواب خوب را بررسی کنید و اطلاعات بیشتر کسب نمایید.

کمک گرفتن از متخصصان را بررسی کنید

مشورت با پزشک عمومی برای برخی از افراد که دچار مشکل هستند مفید است. به طور کلی، مراجعه به متخصص سلامت روان در ماه اول پس از حادثه تروماتيك مفید نخواهد بود، مگرآنکه پزشک عمومی شما به دلیل شدت علائم چنین کاری را توصیه کند.

احساسات خود را زیر نظر داشته باشید

در چند ماه نخست پس از حادثه تروماتيك، ممکن است بخواهید احساسات خود را در طول زمان زیر نظر داشته باشید. اگر احساس می‌کنید که در حال بهبود نیستید، یا احساس می‌کنید که حالتان بدتر شده، باید با پزشک عمومی خود مشورت کنید.

از کارفرمای خود درخواست پشتیبانی کنید

اگر در حین انجام کار حادثه تروماتيك تجربه کردید، ممکن است محل کار شما دارای سیستم‌های حمایتی برای کمک به شما باشد. اگر خارج از محیط کار حادثه تروماتيك تجربه کردید، شاید بخواهید موضوع را به کارفرمای خود اطلاع دهید تا از شما حمایت کند. می‌توانید خیلی ساده حادثه‌ای را که برایتان رخ داده تعریف کنید تا از حال و روز شما آگاه باشند. می‌توانید از آنها درخواست کنید که تغییراتی در نحوه کار شما ایجاد کنند، تا در معرض تروما یا فشار روانی (استرس) شدید بیشتر قرار نگیرید، یا در ساعات کاری تغییراتی دهند. قسمت مربوط به کارفرمایان را در این منبع بررسی کنید.

احتیاط کنید

پس از حادثه تروماتيك، احتمال وقوع سانحه برای افراد افزایش می‌یابد. در اطراف خانه و حین رانندگی احتیاط کنید. سعی کنید که از الکل یا مواد مخدر غیرمجاز به عنوان یکی از راهکارهای تحمل شرایط پس از حادثه تروماتيك استفاده نکنید. درحالی‌که ممکن است که این مواد حال شما را در کوتاه مدت بهتر کنند، اما در دراز مدت به روند بهبود شما کمک نخواهند کرد.

بیش از حد وقت صرف رسانه‌های اجتماعی که درباره حادثه صحبت می کنند، نکنید

پس از تجربه حادثه تروماتيك، تماشا یا خواندن زیاد در مورد آن در رسانه‌های اجتماعی یا اخبار، وسوسه کننده خواهد بود. این موضوع، به خصوص در مورد حوادث برجسته‌تر مانند حملات تروریستی یا بلایای طبیعی بیشتر صدق می‌کند. با این‌حال، بهتر است که از تماشا کردن، گوش دادن یا خواندن اخبار مربوط به حادثه در رسانه‌ها اجتناب کنید، به خصوص اگر با انجام این کارها دچار پریشانی می‌شوید. 

چه زمانی باید از متخصص کمک بگیرم؟

هر کسی به گونه‌ای متفاوت با تروما دست و پنجه نرم می‌کند. افراد زیادی قادر خواهند بود که با حمایت خانواده، دوستان یا محل کار خود حادثه تروماتيك را پشت سر بگذارند.

حتی وقتی که از حادثه تروماتيك بهبود یافتید، احتمالاً آن را فراموش نخواهید کرد. ممکن است که همچنان عواطف منفی در مورد آن داشته باشید و هرازگاهی فکر کردن به آن شما را ناراحت کند. با این‌حال، این احساسات نباید طاقت فرسا بوده یا مانع لذت شما از زندگی ‌شوند.

باید از پزشک عمومی خود درخواست کمک کنید اگر:

• علائم شما بسیار بد هستند و
• بنظر نمی آید که در حال بهبود ‌هستند

اگر علائم بسیار بد هستند و پس از یک ماه تاثیر قابل‌توجه بر زندگی شما گذاشته اند، باید با پزشک عمومی خود مشورت کنید.

اگر علائم شما خیلی بد نیستند اما بیش از 3 ماه ادامه یافته‌اند، باید با پزشک عمومی خود مشورت کنید.

اگر مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه شدم چه کنم؟

تعدادی اندک از افراد که حادثه تروماتيك را تجربه می‌کنند در نهایت مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه می‌شوند. این مشكل سلامت روان جدی است.

افرادی که مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه هستند ممکن است مشکلات اولیه شدیدتر داشته باشند و افکار و احساسات ناراحت کننده آنها به خودی خود از بین نخواهند رفت. این مشکلات می‌توانند زندگی، طبق روال گذشته را برای فرد دشوار کنند.

می‌توانید اطلاعات بیشتر در مورد علائم، علل و درمان‌های اختلال استرس پس از سانحه را از منبع اختلال استرس پس از سانحه ما کسب کنید.

چه نوع کمک‌های تخصصی موجودند؟

اگر حادثه تروماتيك را تجربه کرده‌اید، و مشکلات مکرر دارید، پزشک عمومی شاید شما را به متخصص کمک به افراد دارای تروما معرفی‌ کند.

درمان‌های مختلف برای کمک به درمان اختلال استرس پس از سانحه وجود دارند. این درمان‌ها شامل روان درمانی، درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT) و حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR) هستند. همچنین ممکن است داروی ضد افسردگی به شما داده شود، البته اگر سایر درمان‌ها جواب نداده باشند.

می‌توانید اطلاعات بیشتر در مورد کلیه این درمان‌ها را از منبع اختلال استرس پس از سانحه ما کسب کنید.

آیا پزشکم می‌تواند برای اینکه شرایط را تحمل کنم دارو تجویز کند؟

دارو می‌تواند در برخی مواقع، پس از تروما کمک‌کننده باشد، اما همچنان مهم است که به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا شرایط‌‌تان را بررسی کند.

داروهای خواب

اگر خواب‌تان پس از حادثه تروماتيك دچار مشکل شده است، احتمال دارد پزشک‌تان داروی خواب تجویز کند. این داروها تنها برای مدتی کوتاه برایتان تجویز خواهند شد، و راهکار دائمی نیستند.

اگر پس از حادثه تروماتيك دچار اختلال استرس پس از سانحه یا بیماری دیگر مانند افسردگی شدید، ممکن است که داروهای دیگری مانند داروی ضد افسردگی برایتان تجویز شود. می‌توانید اطلاعات بیشتر در مورد دارو و درمان‌های استفاده شده برای درمان اختلال استرس پس از سانحه را از منبع اختلال استرس پس از سانحه ما کسب کنید.

چگونه به فردی که دچار سانحه شده است کمک کنم؟

با توجه به نکات زیر، می‌توانید به فردی که دچار تروما شده است کمک کنید:

• همراهش باشید - پیشنهاد کنید با هم وقت بگذرانید. اگر او نخواست شما را ببیند، به‌ او اطمینان بدهید که هر وقت نظرش عوض شود، شما همراهش خواهید بود. اگرچه نباید اصرار کنید، می‌توانید به او بخواهید تا کمکتان را بپذیرد.
• گوش کنید - اگر او نخواست با شما در میان بگذارد، به او فشار نیاورید. اگر خواست با شما صحبت کند، گوش کنید، حرفش را قطع نکنید و از تجربیات خود نگویید.
• سوال‌های کلی بپرسید - اگر سوال می پرسید، سعی کنید به طور کلی و بدون قضاوت سوال کنید. به عنوان مثال، می‌توانید بپرسید: «با کس دیگری در میان گذاشته‌ای؟» یا «می‌توانم کمکت کنم حمایت بیشتر پیدا کنی؟»
• با فعالیت‌های روزمره کمک کنید - شاید برایش سخت باشد از خود مراقبت کند و کارهای روزمره‌اش را انجام دهد. پیشنهاد کنید که خانه را تمیز کنید یا برایش غذا درست کنید.

نبایدها:

• به او نگویید که احساساتش را درک می‌کنید - حتی در صورتی که شما تجربه‌ی مشابه‌ای داشتید، همه‌ی ما به طور متفاوت وضعیت‌های دشوار را تجربه می‌کنیم. مقایسه معمولا کمک نمی‌کند.
• به او نگویید خوشبخت است که زنده است - افرادی که دچار سانحه شده اند معمولا خود را خوشبخت نمی‌دانند. معمولا احساس گناه می‌کنند که زنده‌اند در حالی که دیگران جان خود را از دست دادند.
• تجربه‌اش را کوچک نکنید - حتی وقتی قصد دارید دلداری‌اش بدهید، نگویید ممکن بود حادثه بدتر باشد. این حرف باعث می‌شود فرد احساس کند تجربه‌اش موجه نیست.
• پیشنهاد‌های بی‌فایده نکنید - از پیشنهاد دادن پرهیز کنید، حتی در صورتی که این پیشنهادها بنظر شما در گذشته مفید بوده اند. افراد با هم متفاوتند و ممکن است او قبلا پیشنهادتان را به کار برده است.

به عنوان کارفرما، چگونه می‌توانم کمک کنم؟

گاهی سانحه در محل کار اتفاق می‌افتد. همانطور که قبلا به آن اشاره شد، در بعضی شغل‌ها احتمال اینکه کسی دچار سانحه شود بالاتر است. بعضی‌ افراد بیرون از محل کار دچار سانحه می‌شوند، اما داشتن محیط کار حمایتی در روند بهبودشان سودمند است.

اگر فرد یا افرادی که برایتان کار می‌کنند دچار سانحه شده اند، با توجه به نکات زیر می‌توانید به آنها کمک کنید:

• در مورد سانحه حرف بزنید - اگر سانحه در محل کار اتفاق افتاده، صحبت کردن در موردش به طور علنی می‌تواند کمک کند. اگر افرادی که برایتان کار می‌کنند با پیامدهای سانحه تقلا می‌کنند، به آنها بگویید برای دریافت کمک به کجا مراجعه کنند.
• احوالپرسی - حال فرد یا افرادی را که در استخدام شما هستند بپرسید. احوالپرسی کمک می‌کند تا بفهمید آیا آنها کمک لازم را دارند و متوجه‌ی تغییرات در حالشان شوید. اگر فکر کنید حال فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه خوب نیست، جواب «خوبم» را با احتیاط قبول کنید.
• جو سازمانی مثبتی بسازید - روابط صمیمی بین گروه‌های کاری را تشویق کنید تا جو مثبتی در محیط کار ایجاد شود. علاوه بر این، می‌توانید کارمندان را تشویق کنید تا در کارگاه‌ها شرکت کنند و از شبکه‌های حمایتی موجود استفاده کنند.
• تغییرات متناسبی در محل کار ایجاد کنید - با کارمند یا کارمندان صحبت کنید تا بفهمید چه تغییرات متناسبی در محل کار آنها را راحت‌تر می‌کنند. این تغییرات ممکن است عبارت باشند از ساعت کاری شناور یا تغییرات کوچک در محیط کار. گمان نکنید که می‌دانید چگونه می‌توانید کمک کنید. همیشه از فرد بپرسید به چه چیزها نیاز دارد.

این نکات ممکن است بر سلامت کارمند اثر مثبتی داشته باشند.

کمک های دیگر

لینکهای مفید

• UK Psychological Trauma Society در این صفحه اطلاعات مفیدی در مورد واکنش‌ها به اختلال استرس پس از سانحه، هم برای عموم مردم و هم برای متخصصین بهداشتی، پیدا می‌کنید.
• Coping with stress following a major incident leaflet (PDF), NHS
• Overview of PTSD, NHS - این اطلاعات از NHS در مورد اختلال استرس پس از حادثه است
• Overview of complex PTSD, NHS این اطلاعات از NHS در مورد اختلال استرس پس از سانحه‌ی پیچیده است
• PTSD, Mind - Mind سازمان خیریه است که اطلاعات در مورد اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس پس از سانحه‌ی پیچیده منتشر می‌کند
• How can friends and family help? Mind - این اطلاعات شامل پیشنهادهایی است برای کمک کردن به فرد آشنایی که از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برد
• Useful contacts, Mind - این صفحه پیوندهایی به سازمان‌های خیریه‌ی دیگری دارد که از کسانی که دچار اختلال استرس پس از حادثه شده اند حمایت می‌کنند
• PTSD UK - سازمان خیریه‌ای که بر بالا بردن آگاهی از اختلال استرس پس از سانحه تمرکز می‌‌کند

سازمان‌های خیریه که به کسانی که دچار سانحه شده‌اند کمک می‌کنند

• Cruse Bereavement Care- سازمان خیریه‌ای که به سوگواران در انگلیس، ولز و ایرلند شمالی کمک می‌کند
• Cruse Bereavement Care Scotland - سازمان خیریه‌ای که سلامت سوگواران در اسکاتلند را ترویج می‌کند

تجاوز جنسی - این سه سازمان خیریه به قربانیان تجاوز جنسی در سراسر بریتانیا کمک می‌کنند:

• Rape Crisis - England and Wales
• Rape Crisis - Scotland
• Rape Crisis - Northern Ireland

حمایت از قربانی - این سه سازمان خیریه‌ی حمایت از قربانی به آدم‌هایی در سراسر بریتانیا که قربانیان جنایت و سانحه شده اند کمک می‌کنند:

• Victim Support - England and Wales
• Victim Support - Scotland
• Victim Support - Northern Ireland

تائیدیه

این اطلاعات توسط Royal College of Psychiatrists’ Public Engagement Editorial Board (PEEB) منتشر شده است. بهترین مستندات موجود در زمان نوشتن را منعکس می‌کند.

با تشکر از PTSD UKکه این اطلاعات را بررسی و اصلاح کرده است.

ویرایشگر متخصص: پرفسور نیل گرینبرگ

در صورتی که مراجع کامل این جزوه لازم داشته باشید، لطفا با ما تماس بگیرید.

تاریخ انتشار: نوامبر 2021

سررسید بررسی: نوامبر 2024

© Royal College of Psychiatrists