اختلال وسواس فکری عملی (OCD)

ما از این عبارات برای توصیف افرادی استفاده می کنیم که زیاد به چیزی فکر می کنند یا کاری را مکررا انجام می دهند، حتی زمانی که دیگران دلیلی برای آن نمی بینند. معمولاً مشکلی نیست و در برخی از رشته های کاری حتی می تواند مفید باشد.

اما برخی افراد، افکار ناراحت کننده ای دارند که مدام به سراغشان می آید و یا حسی دارند که آنها را مجبور می کند چیزی را بطور مکرر انجام دهند. این افکار می تواند بر زندگی شما مسلط شود، شما را از لذت بردن باز دارد و حتی مانع انجام کارهای ضروری شود.

بنابراین، اگر:

• افکار وحشتناکی به ذهنتان خطور می کند، علیرغم اینکه سعی می کنید از آنها اجتناب کنید

یا

• اینکه باید چیزی را لمس کنید و یا بشمارید، یا عملی مانند شستن را مکررا انجام دهید

ممکن است دچار اختلال وسواس فکری عملی باشید (OCD).

این بروشور برای کسانی است که مشکل اختلال وسواس فکری عملی دارند. امیدواریم این بروشور برای خانواده و دوستان و یا هر کسی که در جستجوی اطلاعاتی در مورد اختلال وسواس فکری عملی است، مفید واقع شود.

این بروشور اختلال وسواس فکری عملی را شرح می دهد. همچنین شامل برخی از کمک‌های موجود، نحوه استفاده از کمکها، نحوه کمک به خودتان یا شخص دیگری که افسرده است، می باشد. همچنین به برخی از چیزهایی که در مورد اختلال وسواس فکری عملی نمی دانیم، اشاره می کند. در انتهای بروشور، فهرستی از سایر مراجع برای یافتن اطلاعات بیشتر و همچنین تحقیقاتی که این بروشور بر اساس آنها تهیه شده، وجود دارد.

اختلال وسواس فکری عملی چیست؟

اجزای اختلال وسواس فکری عملی

اختلال وسواس فکری عملی سه بخش اصلی دارد.

• وسواس - افکاری که شما را مضطرب می کند
• احساسات - اضطرابی که احساس می کنید

اجبارها - کارهایی که شما برای کاهش اضطراب خود انجام می دهید

بیاید اینها را با دقت بیشتر برسی کنیم.

وسواس - افکاری که شما را مضطرب می کند

«من می ترسم که به دختربچه ام صدمه برسانم. می دانم که نمی خواهم، اما همیشه افکار بد به ذهنم می آیند. می توانم تصور کنم که کنترل خود را از دست داده و با چاقو به او ضربه می زنم. تنها راهی که می توانم از شر این افکار خلاص شوم این است که دعا بخوانم و سپس یک فکر خوب مانند "می دانم که او را خیلی دوست دارم" داشته باشم. معمولاً بعد از آن کمی احساس بهتری دارم، تا دفعه بعد که آن عکس های وحشتناک دوباره به ذهنم خطور کنند. من در خانه ام تمام اشیاء تیز و چاقوها را پنهان کرده ام. با خودم فکر می کنم « تو باید مادر وحشتناک باشی که اینگونه فکر میکنی. حتما دارم دیوانه می شوم» - داون

• افکار - تک کلمات، عبارات کوتاه یا موزون که ناخوشایند، تکان دهنده یا کفرآمیز هستند. شما سعی می کنید به آنها فکر نکنید، اما این افکار از ذهن شما دور نمی شوند. شما نگران این هستید که مبادا آلوده شوید (با میکروب، هر گونه آلودگی یا بیماری)، یا اینکه ممکن است کسی به دلیل بی دقتی شما، آسیب ببیند.
• تصاویری که در ذهن شما وجود دارد - می بینید خانواده ‌تان مرده اند، یا خود را در حال انجام کاری خشونت‌آمیز یا جنسی می‌بینید که کاملاً از شما بعید است- مثل چاقو زدن یا سوء استفاده از کسی، یا خیانت کردن. چنین افکاری می توانند، برای خود شخص، خانواده شان و حتی افراد حرفه ای که به آنها کمک می کنند، هشدار دهنده باشند. اما ما می دانیم که افراد مبتلا به وسواس فکری به این افکار عمل نمی کنند حتی اگر آنها این ترس را دارند که ممکن است دست به عملی بزنند. فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بیشتر از سایر افراد جامعه در معرض خطر قرار ندارد. با وجود این، اگر شما چنین افکاری دارید، بهتر است به متخصص سلامت روان با تخصص در زمینه درمان اختلال وسواس فکری عملی مراجعه کنید.
• شک و تردیدها - ساعت‌ها فکر می‌کنید که آیا ممکن است برای کسی ایجاد سانحه یا بدبختی کرده باشید. شما ممکن است نگران باشید که با ماشینتان به کسی زده باشید یا اینکه در و پنجره ها را باز گذاشته باشید.
• نشخوار فکری - بی‌وقفه با خود در مورد انجام این یا آن کار بحث می‌کنید، طوری که نمی توانید یک تصمیم ساده بگیرید.
• کمال گرایی – اگر چیزها دقیقاً به ترتیب درست نباشند، متعادل نباشند یا در جای درست نباشند، شما اذیت می شوید در حالی که افراد دیگر اذیت نمی شوند. به عنوان مثال، اگر کتاب ها به دقت در قفسه کتاب چیده نشده باشند.

احساسات - اضطرابی که احساس می کنید

تمام روزم برای اینکه بررسی کنم که هیچ چیز اشتباهی اتفاق نمی افتد، سپری شد. صبح یک ساعت طول می کشد تا از خانه بیرون بیایم، چونکه مطمئن نیستم که همه وسایل برقی مانند اجاق گاز را خاموش کرده باشم و تمام پنجره ها را قفل کرده باشم. سپس پنج بار بررسی می کنم که آیا شومینه گازی خاموش است، اما اگر اوضاع درست به نظر نرسد، باید دوباره از اول همه این کارها را تکرار کنم. در آخر هم از پارتنرم می خواهم دوباره همه آنها را برایم چک کند. در محل کار همیشه عقب هستم چون همه چیز را چند بار مرور می کنم مبادا اشتباهی کرده باشم. اگر چک نکنم، به حدی احساس نگرانی دارم که نمی توانم تحمل کنم. می دانم مضحک است، اما فکر می کنم اگر اتفاق بدی بیفتد، تقصیر من است». - جان

• احساس تنش، اضطراب، ترس، گناه، انزجار یا افسردگی می کنید.

اگر رفتار یا تشریفات وسواسی خود را انجام دهید، احساس بهتری خواهید داشت - اما این احساس زیاد دوام نمی آورد.

اجبارها - کارهایی که شما برای کاهش اضطراب خود انجام می دهید

«می ترسم بیماری دیگران به من سرایت کند. من ساعت‌ها برای ضدعفونی کردن تمام سطوح خانه‌ام برای از بین بردن میکروب‌ها وقت می‌گذارم و دست‌هایم را چندین بار در روز می‌شویم. تا حد امکان سعی می کنم از خانه خارج نشوم. وقتی شوهر و فرزندانم به خانه برمی‌گردند، با جزئیات از آنها می‌پرسم که کجا بوده‌اند، مبادا به مکان‌های خطرناکی مانند بیمارستان مراجعه کرده باشند. همچنین آنها را وادار می کنم که تمام لباس های خود را در بیاورند و خود را کاملا بشویند. بخشی از من متوجه می شود که این ترس ها احمقانه هستند. خانواده من از این بیماری خسته شده اند، اما مدت زیادی است که این افکار ادامه دارد و نمی توانم جلوی آن را بگیرم». - لیز

• تصحیح افکار وسواسی - به افکار «خنثی‌کننده» جایگزین، مانند شمردن، دعا کردن یا تکرار یک کلمه خاص بارها و بارها فکر میکنید. این کار باعث میشود، احساس کنید که می توان از اتفاقات بد جلوگیری کرد. همچنین راهی است برای خلاص شدن از افکار یا تصاویر ناخوشایند که برایتان آزاردهنده است.
• تشریفات - مرتبا دست‌هایتان را می‌شویید، کارها را واقعاً آهسته و با دقت انجام می‌دهید، شاید اشیاء را به ترتیب خاصی می گذارید یا فعالیت‌ها را به ترتیب خاصی انجام می دهید. این موضوع می تواند آنقدر زمانبر باشد که رفتن به جایی یا انجام کاری مفید، مدت زیادی طول بکشد.
• بررسی - بدنتان را از نظر آلودگی، خاموش بودن وسایل برقی، قفل بودن خانه یا ایمن بودن مسیر سفر.
• اجتناب - از هر چیزی که یادآور افکار نگران کننده است. از دست زدن به بعضی از اشیاء، رفتن به مکان های خاص، ریسک کردن یا قبول مسئولیت اجتناب می کنید. به عنوان مثال، ممکن است از آشپزخانه دوری کنید زیرا می دانید که در آنجا چاقوهای تیز هست.
• انباشت - دارایی های بلا استفاده و کهنه. شما نمی توانید هیچ چیزی را دور بی اندازید.
• اطمینان - شما به طور مستمر از دیگران می خواهید به شما بگویند که همه چیز خوب است.
  

اختلال وسواس فکری عملی چقدر رایج است؟

تقریبا از هر پنجاه نفر یک نفر، به نسبت مساوی بین زنان و مردان ،در برهه ای از زندگیشان از اختلال وسواس فکری عملی رنج می برند. این رقم بالغ بر 1 میلیون نفر در بریتانیا است.

از مبتلایان معروف می توان چارلز داروین زیست شناس، پرستار پیشگام فلورانس نایتینگل، بازیگر کامرون دیاز و فوتبالیست دیوید بکهام را نام برد.

آیا قمار کردن، خوردن و نوشیدن «بدون کنترل»، اختلال وسواس فکری عملی است؟

خیر. کلمات "اجباری" و "وسواس" گاهی اوقات برای توصیف افرادی استفاده می شود که قمار می کنند، الکل می نوشند، خرید می کنند، مواد مخدر خیابانی مصرف می کنند - یا حتی بیش از حد ورزش می کنند.

اگرچه این رفتارها می توانند لذت بخش باشد. اجبار در اختلال وسواس فکری عملی هرگز باعث لذت نمی شود بلکه همیشه به عنوان یک خواسته یا بار ناخوشایند احساس می شوند.

اختلال وسواس فکری عملی تا چه حد می تواند وخیم شود؟

این امر متغیر است ولی وقتی که لازم نباشد دایم با اختلال وسواس فکری عملی دست و پنجه نرم کنید، تمام امور کاری، روابط و زندگی شخصی لذت بخش تر و کارآمد تر می شوند.

اختلال وسواس فکری عملی حاد، ممکن است توانایی کار کردن منظم، نقش داشتن در زندگی خانوادگی - یا حتی کنار آمدن با افراد خانواده را برایتان امکان ناپذیر نماید.

به ویژه اگر سعی کنید افراد خانواده تان را درگیر رفتار های تکراری تان کنید، ممکن است باعث ناراحتی آنها شوید.

آیا افراد دارای اختلال وسواس فکری عملی کنترل خود را از دست میدهند؟

خیر، با اینکه این افراد با اختلال وسواس فکری عملی دائما نگران از دست دادن کنترل خود هستند، در واقع این اتفاق نمی افتد. حتی ممکن است آنها با این سوال مواجه باشند که آیا در حال ابتلا به جنون و یا در شرف دیوانگی هستند. آنها معمولا با اینکه مقصر این اختلال نمی باشند، از وضعیت خود شرمسارند و سعی در پنهان سازی آن می نمایند.

با اینکه شما نگران از دست دادن کنترل خود هستید، ما می دانیم که این امر بسیار نادر است.

چه اختلالات دیگری مشابه اختلال وسواس فکری عملی می باشند؟

اختلالات بسیار دیگری ممکن است شبیه اختلال وسواس فکری عملی باشند و یا اینکه با آن همپوشانی داشته باشد.

• اختلال خود زشت انگاری یا پریشانی از زشت تصور کردن خود. شما باور دارید که بخشی از صورت یا بدنتان شکل بدی دارد و ساعت ها در مقابل آینه در حال بررسی یا تلاش برای پوشاندن آن هستید. حتی ممکن است از ظاهر شدن در مکان های عمومی خودداری کنید.
• اختلال کندن مو- اصرار زیاد برای کندن موی سر یا ابرو.
• اضطراب سلامتی (هیپوکندریازیس) - ترس از ابتلا به یک بیماری جسمی جدی، مانند سرطان.
• افراد دارای سندرم تورت (که در آن یک فرد ممکن است ناگهان فریاد بزند و یا بطور غیر قابل کنترلی تکان بخورد) اغلب دارای اختلال وسواس فکری عملی نیز هستند.
• کودکان و بزرگسالانی که دارای بعضی از انواع اوتیسم، مانند سندرم اسپرگر هستند، ممکن است به نظر برسند که اختلال وسواس فکری عملی دارند چرا که ترجیح میدهند کارها به شکل خاصی انجام شوند و یا برخی رفتارها رو دائم تکرار کنند.

اختلال وسواس فکری عملی چه زمانی آغاز می گردد؟

• کودکان بسیاری، وسواس های غیر شدید دارند. آنها ممکن است اسباب بازی های خود را بسیار دقیق بچینند و یا از قدم گذاشتن بر روی ترک های پیاده رو خودداری کنند. این موضوع با بزرگتر شدن کودک ناپدید می شود.

اختلال وسواس فکری عملی در بزرگسالان معمولا در دوران نوجوانی و یا اوایل دهه بیست زندگی آغاز می گردد. علایم آن می تواند در طی زمان ظاهر و پنهان شوند، ولی فرد ممکن است پس از سالها ابتلا به این بیماری درخواست کمک کند. 

دورنمای این اختلال بدون درخواست کمک و درمان چیست؟

هرچند علایم OCD ممکن است به مرور زمان بهبود یابند و یا برای مدتی ناپدید شوند، ولی معمولاً دوباره خود را بروز می دهند. بعضی از افراد ممکن است به آهستگی بدتر شود در حالیکه برخی دیگر فقط به هنگام اضطراب یا افسردگی دچار علایم شدیدتر می شوند.

درمان معمولاً کمک می کند.

چه چیزی باعث ایجاد اختلال وسواس فکری عملی می شود؟

دلایل متفاوتی ممکن است منجر به ایجاد این اختلال شوند.

• ژنها- اختلال وسواس فکری عملی یک اختلال پیچیده است. مطالعات نشان داده اند که ژنهای متفاوتی در ایجاد این اختلال نقش دارند. افرادی که خویشاوندان مبتلا به OCD دارند بیشتر از افرادی که این بیماری را ندارند، در معرض ابتلا به OCD هستند.
• استرس- از هر سه نفر علائم یک نفر با اتفاقات استرس آور زندگی بروز می کنند.
• تغییرات زندگی- مواقعی که فرد ناگهان مجبور است مسئولیتهای بیشتری قبول کند - مانند بلوغ، تولد فرزند یا شغل جدید.
• تغییرات مغزی: ما هنوز نمی دانیم که آیا این امر، عامل اختلال وسواس فکری عملی است یا پیامد آن - ولی محققان معتقدند اگر شما بیشتر از یک دوره کوتاه مدت دچار علائم هستید، ممکن است در اثر تغییرات ماده ی شیمیایی به نام سروتونین (که 5ΗΤ نیز نامیده می شود) در مغز باشد.
• شخصیت: اگر شما فردی منظم، دقیق، اصولی با استاندارد های بالا هستید، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال می باشید. اين صفات بطور طبیعی مفيدند اما چنانچه افراطی شوند ممكن است به سمت اختلال وسواس فکری عملی سوق يابند.
• طرز تفکر: تقریباً همه ما گاهي افكار و تصاویر عجیب و غریب یا پریشان کننده در ذهن خود داريم. «اگر زير ماشين بروم چه می شود؟» یا«ممکن است به فرزندم آسیب بزنم». اغلب ما اين افكار را سریعاً از سر خود دور مي كنيم و روال عادی زندگی خود را پیش مي گيريم. اما، اگر استانداردهای اخلاقی و مسئولیت پذیری بالایی دارید، ممکن است احساس کنید که داشتن این افکار وحشتناک است. بنابراین احتمال بالاتری وجود دارد كه نگران بازگشت این افکار باشيد كه اين نگرانی به نوبه خود، بازگشت این افکار را محتمل تر می كند.
  

درخواست کمک

چطور می‌توانم به خودم کمک کنم؟

• در اینجا به مواردی اشاره می شود که برای افراد دیگر با اختلال وسواس فکری عملی موثر بوده و میتواند به شما نیز کمک کند.
• به یاد داشته باشید - که شما مقصر نیستید و در حال ابتلا به «جنون» نیز نمی باشید.
• خود را در معرض افکار آزار دهنده ی خود قرار دهید. این پیشنهاد ممکن است عجیب به نظر برسد ولی در واقع یک راه حل برای کنترل بیشتر این افکار می باشد. می توانید افکار خود را ضبط کرده و دوباره به آنها گوش دهید و یا آنها را بنویسید و مجددا بخوانید. این کار را به طور منظم و به مدت نیم ساعت در روز انجام دهید تا اینکه اضطراب شما کاهش یابد.
• در مقابل رفتار اجباری مقاومت كنيد، نه افكار وسواسي.
• برای كاهش اضطراب خود الكل یا مواد مخدر استفاده نكنيد.
• اگر افكارتان شامل نگرانی های ذهنی مرتبط با اعتقادات یا مذهبتان است، گاهی صحبت با یک رهبر مذهبی براي درک اینکه آیا این افکار ناشی از مشکل اختلال وسواس فکری عملی هستند، می تواند مفید باشد.
• با يكی از گروههای حمايت كننده تماس بگيريد يا به پايگاه های اینترنتی فهرست شده در آخر اين بروشور مراجعه كنيد.
• كتابهای خود ياری مانند يكی از عناوین مندرج در آخر اين بروشور را مطالعه كنيد.

رفتارهای غیر موثر

• ممکن است تعجب کنید ولی بعضی از روشهایی که از طریق آنها سعی در کمک به خود دارید میتواند در واقع به استمرار این اختلال منجر شود:
• تلاش برای بیرون راندن افکار غیر خوشایند - این کار معمولا باعث بازگشت دوباره ی آنها می گردد. مثلا اگر برای یک دقیقه سعی کنید به یک فیل صورتی فکر نکنید احتمالاً متوجه می شوید که فکر کردن به چیزی غیر از آن برایتان مشکل است.
• فکر کردن به چیزهای «امن» و یا «تصحیح» افکار. برای مثال وقت گذاشتن برای جایگزین کردن یک فکر آزار دهنده با یک فکر دیگر (مثلاً شمردن تا ده) و یا یک تصویر دیگر (مانند تصور کردن یک فرد زنده و سالم).
• تشریفات، چك كردن، اجتناب و یا درخواست تاييد از دیگران باعث مي شود براي مدت كوتاهي اضطرابتان كمتر شود - بخصوص اگر حس كنيد اين کار مي تواند از بروز حادثه ای ناخوشایند جلوگیری كند. اما، هر بار که آنها را انجام می دهید، این باور خود را تقویت می کنید که این کارها جلوی اتفاقات بد را می گیرند. و بنابراین شما فشار بیشتری براي انجام آنها حس می كنيد.

چه کمک هایی می توانم دریافت کنم؟

درمان ها و کمک های گوناگونی برای افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی وجود دارد.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

این نوع از درمان به شما کمک می کند تا روش فکری و رفتاری خود را تغییر دهید تا احساس بهتری داشته باشید و به زندگی خود بپردازید.

دو نوع درمان شناختی رفتاری براي اختلال وسواس فکری عملی وجود دارد: پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) و شناخت درمانی (CT).

پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)

اين روشی براي جلوگیری از تقویت دو جانبه رفتارهای اجباری و اضطراب می باشد. ما مي دانيم اگر شما به مدت طولانی در يك موقعيت استرس زا باقی باشيد بتدریج به آن عادت كرده و اضطراب شما از بين می رود. بنابراین، شما به تدریج با موقعیتی كه از آن هراس داريد رودررو مي شويد (مواجهه)، اما در عين حال انجام امور اجباری تکراری مانند چك كردن مداوم يا تمیز كردن (پیشگیری از پاسخ) را متوقف می كنيد و منتظر مي شويد تا اضطراب از شما دور شود.

معمولا بهتر است اين كار را قدم به قدم انجام دهيد:

• فهرستی از تمام چیزهایی كه در حال حاضر از آنها می ترسيد يا از آنها اجتناب می كنيد را تهیه كنيد؛
• موقعیتها يا افكاری كه شما را کمتر می ترسانند، در انتهای فهرست قرار دهيد و بدترينها را در ابتدا بگذارید؛
• سپس از انتها شروع كرده و به سمت ابتدای فهرست بياييد و سعی كنيد يك به يك با آنها مقابله کنید. به مورد بعدی نروید مگر آنكه به مورد قبلی به طور كامل غلبه کرده باشید.

اين راه درمانی وقتی موثر است که به طور مداوم و چند بار در روز و به مدت حداقل يكی دو هفته تمرین گردد. هر بار، اين كار را آنقدر ادامه دهید تا میزان اضطرابتان به كمتر از نصف بدترین حال کاهش یابد - ممکن است این تمرین در ابتدا بین ده تا نود دقیقه طول بکشد. ثبت میزان اضطراب خود هر پنج دقیقه یکبار - صفر (بدون ترس) تا ده (ترس شدید)- میتواند به شما کمک کند. خواهید دید که چگونه اضطرابتان افزایش و سپس کاهش می یابد.

ممکن است برخی از مراحل را با درمانگر خود تمرین کنید، اما بیشتر اوقات آن را به تنهایی و با سرعتی که احساس راحتی می کنید انجام دهید. مهم است که به خاطر داشته باشید که لازم نیست تمام اضطراب خود را از بین ببرید، فقط کافی است آن را بهتر مدیریت کنید. به یاد داشته باشید که اضطراب شما:

• ناخوشایند است اما به شما آسیبی نمی رساند.
• بتدریج از بین خواهد رفت.
• با تمرين منظم، مواجهه با آن ساده تر خواهد شد.

دو راه اصلي براي انجام ERP (مواجهه و پيشگيري از پاسخ عملي) وجود دارد:

• خودیاری با راهنمایی – توصيه هاي يك كتاب، نوار يا دي وي دي را دنبال کنید، یا از یک برنامه نرم‌افزاری در رایانه، تبلت یا برنامه تلفن هوشمند استفاده ‌کنید. همچنین گهگاه برای مشاوره و پشتیبانی با یک متخصص در تماس باشید. اگر OCD شما خفیف است و اعتماد به نفس دارید که راههایی را برای کمک به خود امتحان کنید، این رویکرد احتمالا برای شما مناسب است.
• تماس مستقيم و منظم با كارشناس بصورت انفرادی یا گروهی – این تماس می تواند رو در رو، تلفنی یا از طریق تماس ویدیویی باشد. این جلسات معمولاً در ابتدا هر هفته یا دو هفته یکبار برگزار میشوند و ممکن است هر بار بین 45 تا 60 دقیقه طول بکشد. تا ده ساعت تماس براي شروع توصيه مي شود، اما ممكن است مدت زمان بيشتري نياز باشد.

در اینجا یک مثال می آوریم:

جان نمی توانست هر روز به موقع برای کار از خانه بیرون برود، زیرا مجبور بود موارد متعددي را در منزل چك كند. او نگران بود، چنانچه پنج بار موارد مشخصي را چك نكند، خانه اش دچار حریق شود يا مورد سرقت قرار گيرد. او فهرستی از آنچه را که بررسی می کرد تهیه کرد و با ساده ترین آنها شروع کرد. فهرست او شبیه این بود:

• اجاق گاز (کمترین مایه نگرانی)
• کتری
• شومینه گازی
• پنجره ها
• درها (بیشترین مایه نگرانی)

اولینقدماو چک کردن اجاق‌گاز بود، زیرا این موضوع کمترین نگرانی او بود. به جای اینکه چندین بار از خاموش بودن اجاق گاز مطمئن شود، فقط یکبار آنرا بررسیکرد (مواجهه). در ابتدا او بسیار مضطرب بود. او خود را از بررسی مجدد باز داشت. او موافقت کرد که از همسرش نخواهد همه چیز را برای او بررسی کند، و از اوبرای اطمینان از امن بودن خانه (پیشگیری از واکنش) درخواست نکند. ترس او به تدریج طی دو هفته کاهش یافت.

سپس به مرحله دو (کتری) و الی آخر رفت. به تدریح، او توانست بدون انجام هیچ کدام از اقدامات تکراری بازرسی از خانه خارج شود. او حالا به موقع در سر کار حاضر می شود.

اثربخشی

از هر 4 نفری که ERP (پیشگیری از مواجهه و پاسخ) را تکمیل می کنند، به 3 نفر کمک زیادی می شود. از بین افرادی که بهبود می یابند، از هر 5 نفر 1 نفر در آینده دچار علائم می شوند و به درمان بیشتری نیاز دارند. با این حال، از هر 4 نفر، 1 نفر از استفاده از روش ERP خودداری می‌کنند، یا آن را تمام نمی‌کنند. آنها ممکن است بیش از آن ترسیده یا کلافه باشند که بتوانند از این روش استفاده کنند.

درمان شناختی (CT)

شناخت درمانی یک روش روان درمانی است که به شما کمک می کند به جای تلاش برای خلاص شدن از افکار مزاحم، واکنش خود را نسبت به افکار تغییر دهید. اين روش چنانچهشما افكار مضطرب كننده يا وسواسي داريد، اما هيچ اقدامی در جهت كسب آرامش انجام نمي دهيد، مفيد است. اين روش مي تواند به روش مواجهه و پيشگيري از اقدام عملي (ERP) اضافه شود تا به غلبه بر اختلال وسواس فکری عملی كمك كند.

درمان شناختی به شما کمک می کند تا:

مبارزه با افکاررا متوقف کنید

همه ما گاهی اوقات افکار عجیب و غریبی داریم، اما همه آنها فقط فکر و خیال است. این افکار به این معنا نیستند که شما آدم بدی هستید یا اتفاقات بدی قرار است رخ دهد - و تلاش برای خلاص شدن از شر چنین افکاری کارساز نیست. درمان شناختی می تواند به شما کمک کند تا زمانی که چنین افکاری دارید احساس بهتر یا حتی آرامش داشته باشید. می توانید یاد بگیرید که با کنجکاوی یا به صورت یک سرگرمی با آنها رفتار کنید. اگر حتی افکار ناخوشایندتری هجوم آورند، یاد می گیرید که در برابر آنها مقاومت نکنید، فقط اجازه دهید آنها اتفاق بیفتند و به همان شیوه در مورد آنها فکر کنید. چنین افکاری اغلب زمانی محو می شوند که از تلاش برای از بین بردن آنها دست بردارید.

واکنش خود را نسبت به افکار خود تغییر دهید

شما یاد می گیرید که متوجه «افکار ناراحت کننده در مورد افکار» مانند «من آدم بدی هستم که این گونه فکر می کنم» باشید. شما می توانید یک دفترچه خاطرات از این روش های فکری غیر مفید داشته باشید، سپس با پرسیدن این سوالات از خود آنها را به چالش بکشید:

• چه شواهدی برای - و علیه - واقعی بودن این ایده وجود دارد؟
• این فکر چقدر مفید است؟ چه راه دیگری برای نگاه کردن به این موضوع وجود دارد؟
• بدترین/بهترین/واقعی ترین نتیجه چیست؟
• چه توصیه ای می توانم به دوستی که مشکلات من را داشته است، بکنم؟ اگر نصیحت من به آنها با توصیه هایی که به خودم می کنم متفاوت است، دلیلش چیست؟

با مسئولیت و سرزنش مقابله شوید

• شما با افکار غیر واقعی و خود انتقادی مواجه هستید که می تواند شامل موارد زیر باشد:
• اهمیت دادن بیش از حد به افکار خود (آنها «فقط» فکر هستند)؛
• احتمال دادن بیش از حد به وقوع اتفاقات بد؛
• قبول مسئولیت اتفاقات بد، حتی زمانی که آنها خارج از کنترل شما هستند؛
• سعي در خلاصي از تمام خطرات موجود در زندگي كساني كه به آنها عشق مي ورزيد.

باورهای غیر مفید را امتحان کنید

یک ترس رایج در OCD این است که "فکر کردن به چیزی باعث تحقق آن خواهد شد". سعی کنید از پنجره به ساختمانی نگاه کنید و به فروریختن آن فکر کنید. یک تصویر واقعا قوی در ذهن خود ایجاد کنید. چه اتفاقی می افتد؟ یکی دیگر از باورهای ناراحت کننده این است که "داشتن افکار بد به اندازه اجرای آنها بد است". تصور کنید حال همسایه شما خوب نیست و نیاز به خرید دارد. فقط به انجام دادن خرید، فکر کنید. آیا این فکر، شما را به یک فرد خوب تبدیل می کند؟ واقعا نه. برای اینکه مفید باشید، باید این عمل را انجام دهید. همین امر در مورد افکار "بد" نیز صادق است. مهم است که به خود یادآوری کنید که فرد مبتلا به OCD افکار وسواسی خود را عملی نمی کند.

درمانگر شناختي به شما كمك خواهد كرد تا تصميم بگيريد كداميك از افكارتان را مي خواهيد تغيير دهيد و به شما ياري مي كند تا افكار تازه اي بسازيد که متناسب، مفيد و واقع‌گرايانه‌تر باشند.

اکثر جلسات با یک درمانگر در مطب پزشک عمومی محلی شما، کلینیک یا گاهی اوقات بیمارستان انجام می شود. ممکن است بتوانید شناخت درمانی را از طریق تلفن انجام دهید، یا اگر نمی توانید خانه خود را ترک کنید، در خانه خود جلسه را برگزار کنید.

داروی ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی SSRI (مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین) می‌توانند به کاهش وسواس و اجبار کمک کنند، حتی اگر افسرده نباشید. به عنوان مثال می توان به سرترالین، فلوکستین، پاروکستین، اسیتالوپرام و فلووکسامین اشاره کرد.

این داروها به طور کلی بی خطر هستند، اما ممکن است در چند روز اول عوارض جانبی مانند بی قراری، سردرد، خشکی دهان یا تهوع ایجاد کنند. مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مي توانند به تنهايي يا همراه با درمان شناختي رفتاري (CBT) براي OCD متوسط يا شديد، استفاده شوند. دوزهای بالاتر اغلب برای اختلال وسواس فکری عملی تاثیر بهتری عمل دارند.

اگر درمان با یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین بعد از 3 ماه به هیچ وجه کمکی نکرد، مرحله بعدی تغییر به یک SSRI دیگر یا دارویی به نام کلومیپرامین است. بهتر است دارو را، اگر موثر است، حداقل تا 12 ماه ادامه دهید. این داروها اعتیادآور نیستند، اما باید به آرامی و طی چند هفته قبل از قطع کامل، کاهش یابند.

اثربخشی

از هر 10 نفر 6 نفر با دارو بهبود می یابند. به طور متوسط علائم آنها تا حدود یک سوم کاهش می یابد. داروهای ضد وسواس تا زمانی که مصرف شوند، حتی پس از چندین سال، به جلوگیری از عود اختلال وسواس فکری عملی کمک می کنند. اما - حدود 1 نفر از هر 3 نفر از کسانی که دارو را قطع می کنند، در ماه های پس از قطع دارو دوباره علائم را نشان می دهند. اگر دارو با درمان شناختی رفتاری CBT ترکیب شود، این احتمال بسیار کمتر است.

چه رویکردی برای من بهترین است - درمان دارویی یا صحبت کردن با درمانگر؟

مواجهه درماني (ERP) در موارد خفيف مي تواند بدون كمك يك كارشناس امتحان شود، این روش مؤثر بوده و ‌در عين حال هيچ عوارض جانبی بجز اضطراب ندارد. از سوي ديگر اين روش عزم و اراده و تلاش بسياري مي طلبد و همچنين برای مدت کوتاهی مقداري اضطراب را بیشتر می کند.

درمان شناختی ـ‌ رفتاری و دارودرمانی احتمال تاثیر برابری دارند. اگر مبتلا به اختلال خفیف وسواس فکری عملی هستید، درمان شناختی رفتاری به تنهایی موثر است.

اگر دچار اختلال نسبتا شدید وسواس فکری عملی هستید؛ در ابتدا می‌توانید دارو درمانی (به مدت 12 هفته) یا درمان شناختی رفتاری ( بالغ بر 10 ساعت مشاوره با درمانگر) را انتخاب کنید. اگر بهبودی حاصل نشد، بهتر است هر دو شیوه ی درمانی را با هم انجام دهید. ممکن است در بعضی قسمتهای کشور برای دیدن متخصص برای چند ماه در لیست انتظار بمانید.

اگر دچار اختلال شدید وسواس فکری عملی هستید؛ احتمالا بهترین شیوه‌ی درمان، انجام همزمان درمان شناختی رفتاری و مصرف دارو می باشد. استفاده از دارو به تنهایی وقتی مفید است که اختلال وسواس فکری عملی شما از حد خفیف بیشتر است و احساس می کنید توانایی مقابله با اضطراب ناشی از روش درمان مواجهه ای و OCD را ندارید. این روش از هر 10 نفر به 6 نفر کمک می کند، اما احتمال بیشتری هست که اختلال وسواس فکری عملی شان در آینده بازگردد. در این شیوه از درمان 1نفر از هر 3 نفر احتمال بازگشت وسواس را دارد. در صورتی که در روش درمان مواجهه ای، این احتمال 1 نفر از هر 5 نفر است. این درمان حدود یک سال طول می کشد. در صورتی که در دوران بارداری یا شیردهی هستید، معمولا این بهترین شیوه‌ی درمان نیست.

ارزش آن را دارد تا برای انتخاب بهترین شیوه‌ی درمانی با دکتر خود مشورت کنید و اطلاعات بیشتر مورد نیاز خود را کسب کنید. همچنین ممکن است بخواهید این موضوع را با اعضای خانواده یا دوستان قابل اعتماد خود درمیان بگذارید.

اگر درمان کارساز نبود، راه‌حل چیست؟

پزشک شما می تواند شما را به یک تیم تخصصی ارجاع دهد که ممکن است شامل روانپزشکان، روانشناسان، پرستاران، مددکاران اجتماعی و کاردرمانگران باشد. ممکن است موارد ذیل را پیشنهاد دهند:

• اضافه کردن درمان شناختی به دارو درمانی یا به درمان مواجهه;
• مصرف همزمان دو داروی ضد وسواس مثل کلومیپرامین و سیتالوپرام;
• افزودن داروهای ضد روان پریشی از قبیل آریپیپرازول و ریسپریدون;
• درمان سایر عارضه ها (حدود 1 نفر از هر 3 نفر مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی، دارای اضطراب، افسردگی یا مشکل سوء مصرف الکل یا مواد هم هستند);
• با خانواده و مراقبین خود، کار کنید تا از آنها حمایت و راهنمایی بگیرید.

اگر با تنها زندگی کردن مشکل دارید، آنها ممکن است پیشنهاد محل اقامتی را دهند که بتوانید با سکونت در آنجا و دریافت کمک، مستقل تر شوید.

با درمان، آینده برای بیشتر افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی خوب است. با این حال، اگر OCD (اختلال وسواس فکری عملی) بسیار شدید دارید که بهبود نیافته است:

• یک برنامه روزانه فشرده تر روان درمانی (درمان شناختی رفتاری و روش درمانی حساسیت زدایی منظم) را با بستری شدن در بیمارستان دنبال کنید.
• تحریک عمیق مغز با استفاده از پالس های الکتریکی برای تسکین علائم، رویکرد جدیدی است که در حال حاضر در فاز تحقیق می‌باشد.
• در صورتی که هیچ چیز دیگری کمکی نکرده باشد، عمل مغزی "عصب کشی فرسایشی" آخرین راه حل است که به ندرت پیشنهاد می شود. در حقیقت این آخرین چاره است. زیرا که عوارض جانبی خطرناکی دارد.

آیا لازم است برای درمان به بیمارستان مراجعه کنیم؟

بسیاری از مردم از جراحی های عمومی یا کلینیک‌های وابسته به بیمارستان نتایج خوبی می‌گیرند. پذیرش در واحد سلامت روان فقط در موارد ذیل توصیه می شود:

• علائم بیماری بسیار شدید است. شما نمی توانید به درستی از خود مراقبت کنید یا آنکه افکار خودکشی در سر دارید;
• مشکلات روانی جدی دیگری مانند اختلال خوردن، اسکیزوفرنی، اختلال روان پریشی یا افسردگی حاد دارید;
• اختلال وسواس فکری عملی شما، مانع از رفتنتان به کلینیک جهت درمان می‌شود.
  

کدام شیوه ی درمانی برای اختلال وسواس فکری عملی موثر نیست؟

بعضی از این شیوه های درمانی در وضعیت های دیگری موثر می‌باشندـ اما شواهد محکمی برای اثباتشان در درمان اختلال وسواس فکری عملی وجود ندارد:

• مانند درمان های مکمل یا جایگزین مانند هیپنوتیزم، هوموپاتی، طب سوزنی و داروهای گیاهی – حتی اگر جذاب به نظر برسند.
• انواع دیگر داروهای ضد افسردگی، مگر اینکه از افسردگی و همچنین اختلال وسواس فکری عملی هم رنج می برید.
• قرص‌های خواب‌آور و مسکن ها (زوپیکلون، دیازپام و سایر بنزودیازپین‌ها) برای بیش از دو هفته. این داروها می توانند اعتیادآور باشند.
• زوج درمانی یا درمانگری روابط زناشویی – مگر اینکه مشکلات دیگری به جز OCD در رابطه وجود داشته باشد. به شرکای زندگی و اعضای خانواده کمک می کند تا تلاش کنند در مورد اختلال وسواس فکری عملی و نحوه ی بهبودی آن بیشتر بدانند.
• مشاوره و روان درمانی روانکاوانه. به نظر می‌رسد که درمان‌های خاص‌تری که در بالا توضیح داده شد، برای علائم اختلال وسواس فکری عملی بسیار بهتر عمل می‌کنند. اما برخی از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی، صحبت در مورد دوران کودکی و تجربیات گذشته خود را مفید می دانند.

اگر انتظار طولانی برای شروع درمان شناختی رفتاری وجود داشته باشد چه باید کرد؟

ممکن است پزشک عمومی تان شما را به یک سرویس محلی به نام "سرویس بهبود دسترسی به درمان های روانشناختی"(IAPT) یا به یک تیم متخصص سلامت روان ارجاع دهد.

در حال حاضر با کمبود متخصصان NHS (سازمان بهداشت ملی انگلستان) در بخش درمان شناختی رفتاری مواجه هستیم. در بعضی از نقاط کشور ممکن است چندین ماه در لیست انتظار بمانید. درمانگران واجد شرایط اغلب در انجمن روان درمانی های رفتاری و شناختی بریتانیا عضو هستند.

اگر اقدامات ذکر شده در بخش"چگونه می توانم به خودم کمک کنم؟" کمکی نمی کند، می توانید از پزشک عمومی خود در مورد شروع داروی SSRI(مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین) هم سوال کنید.

خانواده و دوستانم چه کمکی می توانند ارائه دهند؟

در اینجا چند راه برای کمک و حمایتی که خانواده و دوستان میتوانند ارائه دهند، آورده شده است.

• رفتار یک فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی می تواند بسیار ناامید کننده باشد - سعی کنید به یاد داشته باشید که او تلاش نمی کند، سخت گیر باشد یا رفتار عجیبی داشته باشد - آنها با شرایط به بهترین شکل ممکن کنار می آیند.
• ممکن است مدتی طول بکشد تا کسی بپذیرد که به کمک نیاز دارد. آنها را تشویق کنید درباره اختلال وسواس فکری عملی بخوانند و با یک متخصص صحبت کنند.
• درباره اختلال وسواس فکری عملی بیشتر بدانید.
• ممکن است بتوانید با واکنش متفاوت به اجبارهای خویشاوندان خود برای درمان های مواجهه کمک کنید:
• آنها را تشویق کنید تا با موقعیت های ترسناک مقابله کنند;
• به مشارکت در کارهای تکراری یا درگیر شدن با رفتارهای وسواس گونه (مانند چک کردن) نه بگویید;
• به آنها اطمینان ندهید که اوضاع خوب است.
• در مورد فردی که ترس وسواسی از خشونت دارد، نگران نباشید. او کار خشونت آمیزی انجام نمی دهد. این اتفاق نمی افتد.
• بهتر است با اجبار فیزیکی مانع کارهای تکراری او نشوید.
• از آنها بپرسید که آیا می توانید برای ملاقات با پزشک عمومی، روانپزشک یا سایر متخصصان همراه آنها بروید.
  

چه حمایت ها و منابع دیگری موجود است؟

گروه های پشتیبانی

OCD Action
یک موسسه خیریه برای افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی، اختلال بدشکلی بدن; کندن پوست و اختلال کشیدن مو.

خطوط آگاهی رسانی و یاری رسانی: 08453906232

ایمیل:  support@ocdaction.org.uk.

OCD-UK
گروه های ملی پشتیبان و کمک رسان برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی.

خطوط مشاوره: 08451203778

ایمیل:support@ocduk.org.

Anxiety UK
سازمانی برای افراد مبتلا به اضطراب از جمله وحشت، فوبیا، اختلال وسواس فکری عملی و موارد مرتبط. از مبتلایان، خانواده و مراقبین آنها حمایت می کند. چت زنده، ایمیل، کتاب های خودیاری، سی دی ها، دی وی دی ها و منابع.

راهنمای تلفنی: 775774 0844

ایمیل: support@anxietyuk.org.uk.

اطلاعات بیشتر

NHS Choices
اطلاعات خدمات سرویس بهداشت ملی در مورد شرایط، درمان ها، خدمات محلی و زندگی سالم.

انجمن بریتانیایی برای روان درمانی های رفتاری و شناختی (BABCP)

بدنه اصلی برای گروه های مختلف حرفه ای که CBT (درمان شناختی رفتاری) را در داخل و خارج از NHS ارائه می دهند. در عملکرد خود، استانداردهای بالایی را حفظ می کند، اطلاعات، بروشورها را ارائه می دهد و از اعضایی که برای درمان غیر NHS، می توانند در ارتباط باشند ثبت نام به عمل می آورد. شماره تماس: 0161 054 304 ایمیل: babcp@babcp.com. 

درمان شناختی رفتاری با استفاده از کامپیوتر

برای اطلاعات در مورد بسته های کامپیوتری خودیاری برای اضطراب، افسردگی، فوبیا، هراس و اختلال وسواس فکری عملی مراجعه کنید به جزوه درمان شناختی رفتاری ما یا لینکهای زیر را دنبال کنید: 

• NICE
• Anxiety UK
• اختلال وسواس فکری عملی در قرن 21

خواندنی های بیشتر

خواندن کتاب های توصیه شده توسط متخصصین

این طرح به شما کمک می کند تا با استفاده از مطالعه مطالب خودیاری، اوضاع سلامتی خود را مدیریت کنید. فهرست کتاب توسط افرادی که با شرایط مطرح شده زندگی می کنند و توسط متخصصان بهداشت، از جمله کالج سلطنتی روانپزشکان تأیید شده است. به طور گسترده ای توسط کتابخانه های عمومی حمایت می شود.

آشنایی با راهنمای NICE

اطلاعات برای افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی یا اختلال بدشکلی بدن، خانواده ها، کسانی که از آنها مراقبت می کنند و عموم مردم.

کتاب ها

رهایی از اختلال وسواس فکری عملی: غلبه بر اختلال وسواس فکری جبری با درمان شناختی رفتاری نویسندگان فیونا چالاکوم، ویکتوریا بریم اولدفیلد و پل سالکوسکیس، ورمیلیون.

درک وسواس و اجبار: کتابچه راهنمای خودیاری نویسندگان فرانک تالیس، چاپ شلدون.

غلبه بر اختلال وسواس فکری عملی: کتاب خودیاری با استفاده از تکنیک های شناختی-رفتاری توسط دیوید ویل و رابرت ویلسون، کانستابل و رابینسون.

همکاران

تهیه شده توسط هیئت تحریریه RCPsych Public Engagement

ویرایش تخصصی: دکتر پل بلنکیرون

ویرایش‌گر مجموعه: دکتر فیل تیمز

مدیر مجموعه: توماس کندی

• This translation was produced by CLEAR Global (May 2023)